Лекция Ядролардың модельдері
жүктеу/скачать 0,59 Mb.
|
6.Ядролардың модельдері
- Бұл бет үшін навигация:
- Қабатты моделден мынаны қорытындыласақ болады
| Деңгейлердің жүйелілігі:
Бірінші n басты квант санын көрсететін цифр тұрады, кейін орбиталь моменті сипаттайтын l (s, p, d, . . .) әріпі тұрады, ал кейін оң жақтағы төменгі индекс ретінде нуклондның j толық моменті орналасады. Мысалы: 1р3/2 (n =1, l = 1, j = 3/2). Тығыз орналасқан деңгейлер тобын қабат деп атайды. Қабаттар салыстырмалы қарағанда үлкен энергетикалық аралақтармен бөлінген. 79Au197 изотопың ядролық қабаттарының протондық (а) және нейтрондық (б) деңгейлері. Қабатты моделден мынаны қорытындыласақ болады: Екі рет сиқирлы ядролардың негізгі күйлері 0+ былай сипатталуы керек. Екі рет сиқарлы ядродан нуклоны бірге атрық ядроның негізгі күйі сиқырлы сан қабатының үстіндегі деңгеймен сипатталады. Мысалы, 17О ядро спині екіншінің үстінен толтырылған үшіншінің төменгі деңгейіндегі тоғыздан бір нейтронымен анықталады. Ол 1d5/2 дейгейде орналасқан, яғни 5/2 + сипатталды Екі рет сиқарлы ядродан нуклоны бірге кем ядроның негізгі күйі сиқырлы санға сай жетпей тұрған нуклон орналасуы керек қабаттың жоғарғы деңгейімен анықталады. Мысалы, екі рет сиқырлы ядроға бір протон жетпейді. Z = 8 сиқырлы сан үшін екінші протондық қабат 1р1/2 жоғарғы деңгейімен аяқталады. Сондықтан ядроның негізгі күйі (½)- сипатталады. Вторая протонная оболочка для магического числа заканчивается высшим уровнем Поэтому основное состояние ядра имеет характеристику. Осы үш ереже түгелдей орындалады. Қабатты модель IV және V қабаттарының толуы кезінде изомерлердің дұрыс шегін көрсетеді. Дегенмен екі немесе оданда көп нуклондар үшін екі реттен көп сиқырлы сандар келтірілген ережелер керекті нәтиже бермейді. Таралу нуклондардың өзара әсерлесуінен болады, ол бірбөлшекті қабатты моделінде ескерілмеген. Аттас нуклондардың өзара әсерлесуін жұптасу эффектісін қолдана ескерген ең қарапайым тәсіл болып табылады. Аттас нуклондардың жұптасу эффектісін ескеретін қабат моделі феноменологиялық жұптасуы бар қабат моделі деп аталады. Қабатты модельдің қолдану аясы шектелген. Негізгі және әлсіз қозған күіндегі сфералық ядролардың кейбір қасиеттерін түсіндіруге мүмкіндік береді. Бұл модель құрамында қабаттың ортасын толтыра алатындай протондар саны бар ядролар үшін квадрупольді электрлік моменттердің күрт төмендетілген мәнін береді. Ауыр ядролар үшін есептелегн және эксперименталь шамалар арасындағы айырммашылығы 10 ÷ 20 есеге дейін жете алады. Қабатты модельдің кемшіліктерінің болуы ядролық потенциалдың сфералық болуынан және нуклондардың өзара әсерлесуін ескермегендіктен деп есептеледі. жүктеу/скачать 0,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|