Орташа жылдамдық бағыты r
бағытымен бағыттас болады.
егер векторлар
a k b
формуласымен байланысқан болса, онда
олардың бағыттары бірдей болады.
Егер орташа жылдамдықты табу теңдеуінде уақыт өзгерісі t0 шегіне ұмтылса, онда лездік жылдамдықтың өрнегін аламыз:
lim r
t0 t
dr .
d t
Лездік жылдамдық – векторлық шама, ол қозғалыстағы нүктенің радиус векторының уақыт бойынша бірінші туындысына тең.
жылдамдық векторының бағыты траекторияға жанама бойымен қозғалыс бағытына қарай бағытталады.
t уақыт азайған сайын s жол | r |- ға жақындай түседі. Сондықтан
||
r
lim
lim|r| lim s d s
t0 t
t0 t t0 t d t
Осыдан лездік жылдамдықтың сандық мәні жолдың уақыт бойынша бірінші туындысына тең:
lim s d s
t0 t d t
Егер қозғалыс бірқалыпсыз болса, онда лездік жылдамдықтың сандық мәні уақыт өтуімен өзгергенде, берілген учаскедегі бірқалыпсыз қозғалыстың скалярлық шамасы <> - орташа жылдамдығы қолданылады:
s
t
s > | r | болғандықтан, сурет бойынша <> > |< >| және тек қана түзу сызықты қозғалыс кезінде s = | r |.
Егер t-тан t+t уақытқа дейінгі аралықта ds=dt теңдеуін интегралдайтын болсақ, онда t уақыт аралығында жүрілген жол ұзындығын табамыз:
tt
s d t
t
Егер бірқалыпты қозғалыста лездік жылдамдықтың сандық мағынасы тұрақты болса, онда жол формуласы мына түрге келеді.
s
tt
d t t ,
t
немесе жай ғана s=t, себебі t=t–t0=t, тек бастапқы уақыт нөлге сәйкес келсе
t0=0.
Нүктенің t1 және t2 уақыт аралығында жүрілген жолы мына интегралмен анықталады
t2
s ( t) d t
t1
Тестерде кездесетін бірқалыпты түзу сызықты қозғалысты қарастыратын және орташа жылдамдықты анықтайтын типтік есептерді қарастырайық.
Үдеу және оның құраушылары. Бірқалыпты үдемелі қозғалыс
Бірқалыпсыз қозғалыс кезінде, жылдамдықтың уақыт өтуіне байланысты өзгеру шашаңдығын білу өте маңызды. Жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын бағыты мен модулі бойынша сипаттайтын физикалық шама үдеу болып табылады.
t уақыт мезетіндегі А нүктесінің жылдамдығын векторы көрсетсін делік. Қозғалыстағы нүкте t уақыт аралығында В нүктесіне келсін және де
модулі мен бағыты бойынша -дан өзгеше 1 тең жылдамдыққа ие
болсын. 1 векторын А нүктесіне көшіріп табамыз.
Достарыңызбен бөлісу: | 
