Лекциялық сабақтар тезистері 1-лекция. Заряд. Кулон заңы. Электр өрісі. Суперпозиция принципі. Гаусс теоремасы


-лекция. Электронның металдан шығу жұмысы. Термоэлектрондық эмиссия және оның қолданылуы. Қатты дененің электрондық, иондық және аралас өткізгіштігі



бет5/11
Дата10.06.2023
өлшемі155,73 Kb.
#100353
түріЛекция
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
14-лекция. Электронның металдан шығу жұмысы. Термоэлектрондық эмиссия және оның қолданылуы. Қатты дененің электрондық, иондық және аралас өткізгіштігі.
Металдар өзінен-өзі оң зарядқа ие бола алмайды. Ендше электрондар өздігінен металды айтарлықтай дәрежеде тастап кете алмайды. Бұл металдардың электрондар үшін потенциалды шұңқыр болатындығымен түсіндіріледі. Металл
бетінде болатын потенциалдық тосқауылды жеңіп шығатын электрондар ғана металды тастап кете алады. Осы тосқауылды қамтамасыз ететін күштер тегі мынадай болады. Тордың сыртқы қабатындағы оң иондарынан электрондардың кездейсоқ жұлынып шығуы электрон тастап кеткен жерде артық оң зарядтың пайда болуына әкеп соқтырады. Ал металл беті электрон бұлтымен қоршалған
болып шығады. Бұл бұлт иондардың сыртқы қабатымен біріге келе электрлік
қос қабат түзеді. Осы қабатта электронға әсер ететін күш метал ішіне қарай бағытталады. Электронды метеалдан сыртқа қарайкөшіргенде осы күштерге қарсы жұмыс істеу керек. Электронды қатты немесе сұйық денеден вакуумге айдап шығу үшін осы электронға беруге қажетті ең аз энергия шығу жұмысы деп аталады. Ол мына өрнекпен анықталады:
еφ = Wро – WF
мұнда Wро– потенциалдық шұңқыр тереңдігі, WF – Ферми энергиясы.
Электронға шығу жұмысынан артық энергияны әр түрлі тәсілмен беруге болады. Оның бірі қатты немесе сұйық денені қыздыру керек.
Термоэлектрондық эмиссия деп, қызған денелердің электрондар шығаруын айтады. Термоэлектрондық эмиссия құбылысы ваккумдік электрондық шамдарда (диод, триод, тетрод, т.с.с. ) қолданылады. Бұл құралдар айнымалы токты түзету мен қуатты күшейту үшін қолданылады.
15-лекция. Электрлік диссоциация. Электролиттердің өткізгіштігі. Электролиттер үшін Ом заңы. Фарадей заңдары. Электролиз. Гальвани элементтері. Аккумуляторлар.
Ток өткенде имиялық түрленуге ұшырайтын заттарды электролиттер немесе екінші текті өткізгіштер деп аталады. Бұлардың қатарына тұздардың, сілтілердің және қышқылдардың судағы ерітінділері, сондай-ақ қатты күйінде иондық кристалл болып келетін тұздардыңбалқыламалары жатады. Электолит молекулаларының еріткіш молекулаларының әсерінен иондарға ыдырауын электролиттік диссоциация деп атайды. Элекролиттерде ток тасушылар ролін оң және теріс иондар атқарады. Электролиттердегі ток тығыздығы мынаған тең болады:
j = (n+ e+ u0+ +n- e- u0- )E
мұндағы n+ және n- –бірлік көлемдегі оң және теріс иондардың концентрациясы; u0+ және u0- – оң және теріс иондардың қозғалғыштығы. Электролиттердегі ток тығыздығы өріс кернеулігіне тура пропорционал. Бұл электролиттер үшін Ом заңының дұрыс екнін білдіреді. Электролиз заңдарын тәжірибие жүзінде 1836 жылы Фарадей тағайындаған. Фарадейдің бірінші заңы былай дейді: электролиз кезінде электродта бөлініп шығатын зат мөлшері электролит арқылы өткен зарядқа пропорционал болады:

мұнда mбөлініп шыққан зат массасы, K – зат табиғатына байланысты коэффициент,бұл электрохимиялық эквивалент деп аталады. Фарадей екінші заңы заттың электрохимиялық эквиваленті К-ні оның химиялық эквиваленті А/z-пен ( А-мольдік масса, z-берілген зат валенттілігі) байланыстырады. Бұл заң былай айтылады: барлық заттардың электрохимиялық эквивалеті олардың химиялық эквивалентіне пропорционал. Пропорционалдық коэффициент 1/F түрінде жазылады. F– шамасы Фарадей саны деп аталады. Фарадей екінші заңы былай өрнектеледі:

Электролиз техниканың сан алуан салаларында қолданылады. Оларға: гальванопластинка, гальваностегия, электрометаллургия, электролиттік жылтырата өңдеу, ауыр су алу, электролиттік конденсаторлар, галвани элементері, аккумуляторлар жатады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет