Лобзин с. А. Электр машиналар
жүктеу/скачать 8,41 Mb.
|
электр машиналары (1)
| Қозғалтқышты теңдестіру. Сыртқы көзден кернеу берілген маг- ниттік өрісте өткізгішпен байланысты ойымызды жалғастырайық. Қарастырылып отырған өткізгіш тізбегі қарама-қарсы қосылған екі көзі бар, орнын басу үлгісі ретінде суреттелу мүмкін: U кернеумен қуат беру көзі және қарсы Е ЭҚК көзі.
Кирхгофтың екінші заңына сәйкес, электр тізбегінде әрекет ететін ЭҚК алгебралық сомасы контур қарсылықтарда кернеудің азаюларының алгебралық сомасына тең болады. Магнит өрісіндегі өткізгіштен және қуат көзінен тұратын тізбекті алу үшін біз келесіні аламыз: U–E = IR, мұндағы R — өткізгіш кедергісі. Теңдеуді жазған кезде, ЭҚК көзі мінсіз болса, қуат көзінің ЭҚК U-кернеуіне тең жағдайы ескеріледі. Егер көздің нөлден тыс ішкі қарсылығы болса, онда U шамасында ішкі қарсылықтағы кернеудің төмендеуі ескеріледі (теңдеуді жазғанда осы амал көздің қасиеттері- не қызығушылық туындамаған кезде Кирхгофтың екінші заңына сәйкес пайдаланылады. Осыған ұқсас пікірлер, теңдеуді жазу кезін- де 2.4-бөлімде – қолданылған (2.11)). Параллельді жолдардың кедергісі қарастырылып отырған сым- ның кедергісімен салыстырғанда аз шамада қабылданады. Егер бұл шарт сақталмаса, жеткізілген сымдарының қарсылығы R мәнінде ескерілу мүмкін. Жазылған теңдеуден қуат кернеуін білдірейік: U = E + IR. (3.1) 77Зәкір кедергісіндегі төмендеу шамасына индуциялайтын қарсы ЭҚК қозғалтқыш қуат көзінің кернеуі үлкен екендігін корсететін қозғалтқыш теңдеуі жасалынды. Генератордың теңдеуіне өту үшін кернеу мен ЭҚК орындарын ауыстыру қажет (2.4): UR = E – IR (3.1) (генератордың кернеуі индукцияланған ЭҚК қарағанда аз бола- ды). Электротехника курсында соңғы жазылған теңдеу (және (2.4) теңдеуі) генераторлық режимде жұмыс істейтін көздің теңдеуі бо- лып есептеледі, оның тогы ЭҚК сияқты бағытына бағытталған. Тогы ЭҚК бағытына қарама-қарсы болатын теңдеу (3.1) қозғалтқыш ре- жимінде жұмыс істейтін көздің теңдеуі болып қарастырылады. Теңдеудің екі жағын да (3.1) өткізгіш тогына (зәкір тогы) көбей- теміз I: UI = EI +I2R. (3.2) Енді Е индукцияның ЭҚК оның Blv өрнегіне формулаға сәйкес ауыстырамыз (1.1). (қарастырылып жатқан генератор немесе қозғалтқыш режимдері- не қарамастан ЭҚК магнит өрісінің индукциясына, өткізгіш қозға- лысының белсенді ұзындығына және жылдамдығына пропорцио- налды болады): UI = BlvI +12R. BIІ көбейтіндісі Fэм электромагнитті күшін (1.2) формулаға сәй- кес береді, сондықтан эм UI = F v +І2R. (3.3) (3.3) өрнекте көрсетілгендей, UI-ге тең қуат көзінің электр қуаты, қозғалтқышта Fэv тең механикалық қуатқа айналады және Джоуль — Ленц заңына сәйкес, анықталатын I2R жылу шығындарына жұм- салады. Генератордың жағдайында болғандай, Fэv қозғалтқышының механикалық қуаты электромагнитті EI қуатына тең болады (со- нымен бірге (1.5) өрнекті қараңыз). Дегенмен, генераторға қараған- да, қозғалтқышта электромагнитті қуат механикалық түрге айнала- ды. жүктеу/скачать 8,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|