Лобзин с. А. Электр машиналар


ТҰРАҚТЫ ТОК ҚОЗҒАЛТҚЫШТАРЫ



бет65/283
Дата25.11.2023
өлшемі8,41 Mb.
#127171
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   283
Байланысты:
электр машиналары (1)

ТҰРАҚТЫ ТОК ҚОЗҒАЛТҚЫШТАРЫ





3.1.

ТҰРАҚТЫ ТОК ЭЛЕКТР ҚОЗҒАЛТҚЫШ ӘРЕКЕТІНІҢ ҚАҒИДАСЫ



Біртекті магнит өрісіндегі өткізгіш. Магнит өрісінде сыртқы күшпен ауыстырылған өткізгіште болып жатқан құбылыстар 1.1
– бөлімде қарастырылған (1.1-суретті қараңыз). Өткізгіште ЭҚК пайда болады, ал егер өткізгіш жүктемеге тұйықталған болса, онда оның бойымен ток өтеді. Бұл жағдайда сыртқы күшке қарсы бағыт- талған электрмагниттік күш пайда болады. Қарастырылып отырған өткізгіштегі электр энергиясының генерациясы сыртқы күштің жұ- мысына байланысты болады деген қорытынды жасалынды.
Енді тәжірибенің параметрлерін өзгертеміз: біз бұрынғыдай бір- текті магнит өрісіне қойылған өткізгішті жүктемеге емес, тұрақты U кернеу көзіне қосамыз. Өткізгіш бойымен, бағыты кернеу көзін қосу полярлығымен анықталатын I ток жүреді (3-сурет). ). Сыртқы күшті жоямыз.
Магнит өрісінің B индукциясына, І өткізгіштің белсенді ұзын- дығына және І теңдеуге (1.2) сәйкес, магнит өрісіне орналасты- рылған тогымен өткізгішке электрмагниттік Fэм күші (ампер күші)
әсер етеді. Электрмагниттік күштің бағыты сол қол ережесімен
анықталады.

Қарастырылып отырған өткізгіш, Fэм күшінің әсерінен параллель бағыттаушы сымдар бойымен оңға қарай жылжиды. Бірақ, қозғалып жатқан магнит өрісінде, бағыты оң қол ережесімен анықталатын Е


3.1.-сурет. Қозғалтқыш әрекеті қағида- сының көрінісі.

76


ЭҚК тураланады. Бұл бағыт, кернеу көзімен жасалған ток бағытына қарама-қарсы келеді, сондықтан осындай ЭҚК қарсы ЭҚК деп ата- лады.
Сонымен, механикалық жұмыс электр энергиясының есебінен жүзеге асырылады (қарсы ЭҚК асатын қуат көзі қажет).
Осында қарастырылған үлгінің және 1.1-бөлімде қарастырылған үлгінің маңызды ерекшеліктерін атап өтеміз. Магнит өрісінде ор- наласқан, сол бір өткізгіш генератордың рөлін (егер ол сыртқы күшпен қозғалса) немесе қозғалтқыштың рөлін (егер ол арқылы ток өткізілетін болса) атқарады. Бұл ерекшелік электр генераторлары мен қозғалтқыштарының барлық түрлеріне жалпылануы мүмкін: кез келген электр машинасы генератор режимінде де, қозғалтқыш режимінде де жұмыс істей алады. Бұл қасиет электр машиналары- ның қалпына келу қасиеті деп аталады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   283




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет