Ұлттық баяндама
жүктеу/скачать 11,26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кесте 5.2.2. Көшбасшы мектептер / жоғары орташа балл / 2004 - 2013 жылдар
100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Дереккөз : ҚР БҒМ ҰТО 14,59 15,6 17,2 17,2 14,98 18,64 18,08 17,55 17,3 16,1 11,55 14,94 15,06 15,12 12,99 18,27 19,06 19,97 18,3 16,65 2012 2013 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 183 Кейінгі 10 жылдағы ҰБТ нәтижелері барынша жоғары мектептер үлесі - Оңтүстік Қазақстан, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Қарағанды облыстары және Алматы қаласына тиесілі. 2004- 2013 жылдар аралығындағы ҰБТ мәліметтерін талдау еліміздің 6 білім беру ұйымдарының тестілеу нәтижелері бойынша тұрақты түрде «100 үздік мектеп» қатарынан көрсетті. Бұл осы білім беру ұйымдарындағы оқу - тәрбие үдерісінің тиімділігі мен педагогикалық ұжымның жеткілікті биік кәсібилігін дәлелдейді ( кесте 5.2.2). Кесте 5.2.2. Көшбасшы мектептер / жоғары орташа балл / 2004 - 2013 жылдар Облыс Саны Мектеп Ақтөбе 1 М.Құсаинов атындағы облыстық дарынды балаларға арналған мектеп - интернат Ақтөбе қ. Батыс Қазақстан 1 Облыстық мамандандырылған дарынды балаларға арналған мектеп - интернат (педагогикалық лицей),Орал қ. Жамбыл 1 Айша – Бибі атындағы дарынды қыздарға арналған қазақ - түрік мектеп - интернаты Тараз қ. Оңтүстік Қазақстан 2 №3 «Дарын» өңірлік мектеп – интернаты Кентау қ. №2 дарынды қыздарға арналған қазақ - түрік лицей - интернаты Шымкент қ. Павлодар 1 №8 дарынды балаларға арналған мектеп - лицейі Павлодар қ. ҚР 6 Дереккөз : ҚР БҒМ ҰТО 2013 жылғы ҰБТ қорытыныдысы бойынша бітірушілері төмен орташа балл алған мектептердің ең көп саны Ақтөбе, Оңтүстік Қазақстан, Атырау, Маңғыстау, Алматы және Жамбыл облыстарына келеді. Ескеретін жағдай, соңғы 2 жыл бойы Батыс Қазақстан облысының бірде – бір мектебі «төменгі нәтижелері бар республиканың 100 мектебі» қатарында болмағандығы . Төменде келтірілген кесте деректерін талдау, соңғы 10 жыл бойы Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан және Алматы облыстары мектептерінің басым бөлігінің ҰБТ нәтижелерінің төмен екендігін көрсетті (5.2.3 кесте ). ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 184 5.2.3 кесте Білім беру ұйымы, бірлік / төменгі орташа балл / 2004 - 2013 жылдар 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Соңғы 10 жылда Мектептер саны Ақмола 10 13 3 11 2 0 3 2 0 2 46 Ақтөбе 5 8 3 3 2 2 2 5 0 7 37 Алматы 7 11 12 2 14 6 18 25 10 9 114 Атырау 5 3 0 8 2 4 7 17 20 17 83 Шығыс Қазақстан 8 13 18 16 13 5 17 4 4 3 101 Жамбыл 7 7 3 20 15 14 10 7 2 8 93 Батыс Қазақстан 1 5 10 1 0 0 3 1 0 0 21 Қарағанды 11 15 5 9 9 8 17 11 2 4 91 Қостанай 16 7 10 3 1 0 1 1 0 1 40 Қызылорда 3 0 3 4 16 3 0 3 14 2 48 Маңғыстау 2 0 0 2 0 3 1 4 9 10 31 Павлодар 3 4 10 13 2 3 3 1 0 2 41 Солтүстік Қазақстан 2 4 9 3 0 0 1 0 1 0 20 Оңтүстік Қазақстан 20 7 9 3 23 38 9 14 35 29 187 Астана қ. 0 1 2 1 0 1 0 1 0 2 8 Алматы қ. 0 2 3 1 1 13 8 4 3 4 39 ҚР 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Дереккөз : ҚР БҒМ ҰТО ҰБТ - 2013 нәтижелерін салыстырмалы талдау түлектерді дайындау мәнмәтінде пәндер бойынша (таңдауы бойынша) бітірушілердің гуманитарлық пәндерден - «Қазақ тілі», «Орыс тілі», «Ағылшын тілі», «Неміс тілі», «Француз тілі», «Қазақ әдеьиеті» білімдерінің жеткілікті жоғары деңгейде екендігін дәлелдей алғандығын және жаратылыстану - ғылыми бағыттағы пәндерден - төмен деңгейде екендігін көрсетті. Білім беру ұйымдарының сапалы білім беру қызметтерін көрсетуі бойынша өздерінің территориалық мәртебесіне тәуелді дифференциациясы көрінеді – қалалық түлектердің көрсеткіші ауылдық түлектерден жоғары. Еліміздің бітірушілерінің 10 889 (11,41%) шекті деңгейден өте алмаған, тестілеу нәтижесі бойынша 0 - ден 49 балға дейін ғана жинай алған. ҰБТ енгізудің онжылдық тәжірибесі көрсетіп отырғандай, бұл технология түлекті мектепте оқыту нәтижесін тәуелсіз бағалауды және бітірушінің әлеуметтік мәртебесі, жынысы және тұрғылықты жеріне қарамастан жоғары білім алуға обьективті қолжетімділікті қамтамасыз етті. Сонымен қатар ҰБТ нәтижелерінің ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 185 мұғалімнің біліктілігі, компьютерлендіру деңгейі, сабақ ауысымы, оқушылар үлесі, жекелеген пәндерді тереңдетіп оқыту сияқты негізгі факторларға тікелей тәуелді екендігін байқауға болады. Сонымен қатар өңірлердің бітірушілер көрсеткіші мен мектептер арасындағы оқыту сапасы арасындағы айырмашылықты егжей - тегжейлі талдау өзекті болып отыр. Оқушылардың білім алудағы жетістіктерін сырттай бағалау қорытындылары бойынша нәтижелерді Білім басқармаларының ресми веб - сайттарына орналастырып тұру қажет. Бұл жалпы орта білім беретін ұйымдардың білім беру қызметінің нәтижелілігі туралы ашық ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз етіп, мәнмәтіндік факторларды есепке ала отырып әр мектеп бөлінісіндегі пәндер бойынша білім беру сапасын арттыру жөніндегі іс - шаралар жүйесін құруға мүмкіндік береді. Кешендік тестілеу (КТ) - ақпараттық технологияларды бір уақытта бірнеше оқу пәндерінен өткізілетін емтихан түрі. 2012 жылғы КТ - ге 65 439 адам қатысқан . Оның ішінде білім беру ұйымдарын былтырғы оқу жылы бітірген, ҰБТ қатыспай қалған түлектер, халықаралық алмасу бойынша шетелде білім алған оқушылар, республикалық музыкалық мектеп - интернаттардың түлектері, сондай - ақ шетелдік оқу орындарын бітірген тұлғалар болды. КТ сонымен қатар республиканың жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдерінде оқуға түсу үшін қазақ диаспорасы өкілдері, оралмандар мен шетел азататтарына өткізілді (1 005 адам ). Сондай - ақ бұл рәсім қазақстандық жоғары білім алу құқығына ие болу үшін Моңғолия мен Тәжікстан Республикасында өткізілді (233 адам ). КТ -2012 қатысушыларының сапалық көрсеткіші 2011 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда 2,47 есеге көбірек екендігін көрсетті. Бұл көрсеткіштің өсуі КТ - 2012 алғаш рет техникалық және кәсіби білім беру ұйымдарының түлектерінің қатысуымен 36 344 32 395 26 525 65 439 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 186 байланысты болды ( КТ қатысушы адамдардың жалпы санынан - 78%, 51 369 адам ). 2012 жылғы республика бойынша КТ орташа балы 42,6 балды құрады , бұл 2011 жылғы көрсеткіштен 2 балға төмен . Алайда, жоғары дайындық деңгейін тестілеуді мемлекеттік тілде тапсырған талапкерлер көрсете алды - 43,3 балл . Орыс тіліндегі тестілеу қатысушыларының орташа балы 41,3 балды құрады . 2011 жылғы сияқты ауылдық білім беру ұйымын бітірушілер (50,5) , қалалықтарға қарағанда жоғары нәтиже көрсете алды (41,7 балл). КТ -2011 және КТ -2012 қорытындысы бойынша Оңтүстік Қазақстан (47,8), Павлодар (46,6), Атырау (46,5) және Шығыс Қазақстан (43,7 балл) облыстары талапкерлерінің нәтижелері республика бойынша орташа көрсеткіштен жоғары. Міндетті пәндер бойынша нәтижелерді салыстырмалы талдау қорытындысы жыл сайын республика бойынша «Математика» пәнінен тестілеуге қатысушылардың дайындық деңгейі төмен екендігі байқатады. Алайда «Қазақ тілі» және «Орыс тілі» сияқты гуманитарлық пәндерден талапкерлер айтарлықтай табысты нәтижелер көрсетуде ( 5.2.5 . сурет ). 5.2.5 сурет. КТ орташа балы / міндетті пәндер Дереккөз: ҚР БҒМ ҰТО мәліметтері Тестілеуге қатысушыларды жинаған балдарына қарай орналастыру шекті деңгейден (50 балл) КТ - 2012 қатысушыларының 72,5% - ы өте алмаған. Бірақ, 1,6 % адам ең жоғарғы нәтиже (90 – 100 балл) көрсеткен. Осылайша, 27,5 % талапкер ғана мемлекеттік білім грантының конкурсына қатысуға мүмкіндік алған (5.2.6 сурет ). 14,9 13,54 7,39 13,03 14,64 13,3 8,57 12,86 14,1 12,9 6,9 11,7 қазақ тілі орыс тілі математика Қазақстан тарихы 2010 2011 2012 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 187 5.2.6 сурет Талапкерлердің нәтижесі / балы / 2012 жыл Дереккөз: ҚР БҒМ ҰТО мәліметтері Қазақстандық жоғары оқу орындары түлектерінің басты құзіреттіліктері мен білім деңгейлерін бағалау мақсатында тұңғыш рет 2012 жылы жоғары оқу орындары мамандарының дайындық сапасын мемлекеттік бақылаудың жаңа түрі – ОЖСБ (оқу жетістіктерін сырттай бағалау) енгізілді. Бұл рәсімге республиканың негізгі білім беру бағдарламалары бойынша 116 ЖОО педагогикалық, заң және экономикалық бағытындағы студенттері қатысып , оның ішінде - «Білім беру» - 55, «Құқық» - 68, «Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес» - еліміздің жоғары оқу орындарынан - 104 қатысты. Осылайша, ОЖСБ - 2012 қатысушыларының өтінім бергендерінің «Білім беру» бағытында– 4 938 немесе 95,20% адам , «Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес» – 12 090 (91,00 %), «Құқық» бағытында – 5 663 немесе 93,73 % студент тәуелсіз бағалауға қатысып шыққан. Мамандарды дайындаудың барлық бағыттары бойынша ОЖСБ -2012 116 ЖОО - қатысушылары жалпы орташа балы 92,59 балды құрады . Ең үздік нәтижені «Білім беру» бағытындағы студенттер көрсете алды - 101,93 балды құрады . Ең төменгі нәтижені «Құқық» - 88,46 балды құрады (5.2.4 кесте ). 72,50 12,50 7,20 6,20 1,60 0-49 бал 50-59 бал 60-70 бал 71-89 бал 90-100 бал ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 188 5.2.4 кесте . Тестеу нәтижелері / орташа бал / дайындық бағытттары Студентердің дайындық бағытттары Орташа бал Жалпы орташа бал Қазақ тілді оқытудағы Орыс тілді оқытудағы Білім беру 101.93 99.84 107.96 Құқық 88.46 81.61 96.18 Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес 90.71 92.71 89.16 Барлығы 92.59 92.11 93.12 Дереккөз : ҚР БҒМ ҰТО Мамандықтар бөлінісінде орташа балл арасындағы айырмашылық айтарлықтай. Жоғары балды «Информатика» – 110,49 балл, «География» - 108,93 балл, «Тарих» - 107,38 балл студенттері көрсете алды. Төменгі балдар «Педагогика және психология» - 95,36 балл «Құқық негіздері және экономика» – 95,83 балл, мамандықтары бойынша орын алды. «Білім беру» мамандықтары студенттері - «мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту», «Педагогика және бастауыш сынып әдістемесі» «Педагогика және психология», «Информатика», «Тарих», «Құқық негіздері және экономика», «География» сияқты жеті мамандық бойынша бағыттарда тапсырды . Осы бағыттағы мамандықтар бөлінісіндегі тестік тапсырмаларды орындаудың негізгі нәтижелері және балдары төменде көрсетілген. Деректерді талдау «Информатика», «География» мамандықтары студенттерінің табыстылығын көрсете алды. «Құқық негіздері және экономика» мамандықтарының көрсеткіші төмен (5.2.5 кесте ) ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 189 5.2.5 кесте . «Білім беру» / тестiк тапсырмаларды орындау нәтижелерi Мамандық Студенттер саны Орташа бал мәлімденген қатысқандар % жалпы Қазақ тілді оқытуағы Орыс тілді оқытудағы 5B010100 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту 342 318 92,98 96,32 95,42 98,36 5B010200 Педагогика және бастауыш сынып әдістемесі 866 802 92,61 97,58 93,53 111,85 5B010300 Педагогика и психология 1348 1300 96,44 95,36 91,69 106,23 5B011100 Информатика 841 803 95,48 110,49 112,24 104,81 5B011400 Тарих 602 586 97,34 107,38 105,27 111,77 5B011500 Құқық негіздері және экономика 335 316 94,33 95,83 91,58 103,91 5B011600 География 853 813 95,31 108,93 107,44 114,15 Барлығы 5187 4938 95,20 101,93 99,84 107,96 Дереккөз : ҚР БҒМ ҰТО «Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес» бағыты бойынша - «Экономика», «Менеджмент», «Есеп және аудит», «Қаржы», «Мемлекеттік және жергілікті басқару» , «Маркетинг» алты мамандықтары бойыншастуденттер қатысты. Осы бағыттағы деректерді салыстыру орташа балл арасындағы айырмашылықты байқатты . Осылайша, «Маркетинг» мамандығының студенттері жақсы көрсеткіш - 103,20 балл көрсетсе, «Қаржы» мамандығы студенттері ең төмен нәтиже көрсетті - 87,88 балл ( 5.2.6 кесте ). ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 190 5.2.6 кесте . «Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес» / тестiк тапсырмаларды орындау нәтижелерi Мамандық . Студенттер саны Орташа бал мәлімде нген қатысқанд ар % жалпы мәлімденг ен қатысқанд ар 5B050600 Экономика 2432 2189 90,01 88,67 93,72 85,36 5B050700 Менеджмент 891 814 91,36 88,30 104,45 80,02 5B050800 Есеп және аудит 3385 3071 90,72 94,37 94,41 94,35 5B050900 Қаржы 5054 4538 89,79 87,88 88,68 87,26 5B051000 Мемлекеттік және жергілікті басқару 1143 1114 97,46 93,77 92,40 96,61 5B051100 Маркетинг 381 364 95,54 103,20 114,44 99,50 Барлығы 13286 12090 91,00 90,71 92,71 89,16 Дереккөз : ҚР БҒМ ҰТО «Құқық» бағыты бойынша оқитын студенттер «Заң», «Халықаралық құқық», «Құқық қорғау қызметі» мамандықтарынан қатысқан . Осы бағыт бөлінісінде «Құқық қорғау қызметі» мамандығының студенттері үздік нәтиже - 104,48 балл , ал төмен нәтижені «Заң» мамандығы студенттері - 84,75 балл көрсеткен . «Халықаралық құқық» мамандығы бойынша ОЖСБ - 2012 орташа балы 96,44 балды құрады ( кесте 5.2.7). 5.2.7 кесте . «Құқық» / тестiлiк тапсырмаларының орындауының нәтижелері Мамандық Студенттер саны Орташа бал мәлімденген қатысқандар % жалпы мәлімденген қатысқандар 5B030100 Заң 4754 4426 93,10 84,75 76,97 94,19 5B030200 Халықаралық құқық 457 436 95,40 96,44 103,96 92,88 5B030300 Құқық қорғау қызметі 831 801 96,39 104,48 100,29 109,43 Барлығы 6042 5663 93,73 88,44 81,60 96,14 Дереккөз : ҚР БҒМ ҰТО Осылайша жоғары оқу орындарында оқитын студенттердің Оқу Жетістіктерін Сырттай Бағалау рәсімінің қорытындыларын салыстырмалы талдау еліміздің әлеуметтік - экономикалық саласының дамуы үшін қажетті басты бағыттар ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 191 мамандарының дайындығы жеткілікті деңгейде емес екендігін дәлелдеді. Алынған нәтижелерді мониторингтеу бойынша жұмысты республика жоғары оқу орындарының күшейтуі қажеттілігі маңызды болып тұр. Сонымен қатар, мемлекеттік бақылау мен оларды аттестаттауды жүргізгенде, қазақстандық ЖОО білім беру қызметтерін тәуелсіз бағалауға сыни қарау пайдалы болмақ. Екінші жыл қатарынан республикалық деңгейде мектептік білім беру деңгейінде негізгі мектеп түлектерінің оқудағы жетістіктерін сырттай бағалау өткзілуде, бұл білім беру ұйымдарына тәуелсіз мониторингтеу түрлерінің бірі ретінде білім берудің сапасын тестілеу арқылы жүргізіледі. 2013 жылы 9 - шы сыныптықтардан ОЖСБ рәсіміне 429 республиканың білім беру ұйымдары , оның ішінде эксперименталдық 12 - жылдық білім беруге көшу жағдайындағы 50 мектеп бар. Жалпы алғанда 24 601 адам қатысты . жүктеу/скачать 11,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|