біріншіден, екіншіден, эсіресе, ең әуелі, ең алдымен, оның үстіне, алдымен, сонымен бірге, сонымен қатар, ақырында; 5. Ойды нақтылау, анықтау, түсіндіру үшін қолданылатын
шегендеуіштер:
мысалы, мәселен, мэселенки, ягни, яки, екінші сөзбен айтцанда, айтпацшы, айтқандай, жалпы, өйткені, сондыцтан, сол себепті, сол үшін, солай болгандықтан, себебі, неге десең, олай болса, ендеше; 6. Айтылған ойды жинақтап, корытып айтуды білдіретін
шегендеуіштер:
түйіп айтңанда, түптеп келгенде, цорыта айтцанда, тұтас, жалпы алганда, бір сөзбен айтцанда, цысцасы, сайып келгенде, тоц етерін айтцанда, сонымен, сөйтіп, үзын сөздіц цысцасы; 7. Қарсылықты, теріске шығаруды, кұптамауды, келіспеушілікті
бідціру үшін жұмсалатын шегендеуіштер:
бірац, әйтпесе, керісінше, ңайта, әйтсе де, сөйтсе де, зйтсе дагы, өйткенмен, эйткенмен, цалай дегенмен, алайда, дегенмен, сонда да, немесе, болмаса, сөйткенмен, ендеше, олай болса, цанша айтқанмен, цалай десең олай де, не болмаса, ал; 63
8. Айтылған ойға басқаньщ не мэтін түзушінің пікірін, көзқарасьш
білдіретін шегендеуіштер:
меніңіие, менің ойымиш, сіздіңше, біздіңше, бізше, оның айтуынша, аіітуы бойынша, айтуына ңараганда, айта кететін нэрсе, біреудің сөзіне ңараганда, айта кету керек, эдеттг, негізінде; 9. Оқырманның назарын хабарға аудару мақсатында
қолданылатын шегендеуіштер:
білесіц бе, көрдіңіз бе, қарай гөр, несін айтасың. Шегевдеуіштердің мэтінгүзімдік қызметі мен білдіретін мағыналык
реңктеріне мэтіндерді талдау арқылы көз жеткізейік.
Мысалы: