М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы

---

1. Дүрыстықты, анықтықты, шүбәсіздікті, сенімділікті,

мақүлдауды, қопггауды, растауды, келісуді білдіретін шегендеуіштер:
зрине, әлбетте, сөз жоц, да уа жоц, рас, шын, дұрысында,
шынында, р а сы н да , р а сы н д а да, шынында да, из, бэсе,
шындыгында, ацицатында, дурыс;
2. Күмәндықты, сенім сіздікті, белгісіздікті, болжауды,
жорамалдауды білдіретін шегендеуіштер: мүмкін, кім білсін, кім біледі,
шамасы, шамалауымша, болжауымша, сірэ, цүдай біледі, менің
ойымгиа, цайдам, неге екенін цайдам, тегі, элде, дәуде болса, бэлкім,
бэлки, білем: айтты біпем, байцаймын, сопай гой деймін,
байцауымша;
3. Оқиғаға, фактілерге мәтін түзушінің эмоционалдық қатынасын
бідціретін шегендеуіштер:
а)
өкінішті, күйзелісті, опык жеуді білдіретіндері: эттең, амал
не, амал нешік, өкінішке орай, өкінішке царай, амал қаніиа, не
керек, әттеген, қап, өкінішті болганы-ай;
э) тавдануды, таңыркағанды, армандауды, куанышты, іыүкіршілік
етуді білдіретін шегендеуіштер: ойпыр-ай, ең қызыгы, бақытымызга
қарай, бір гажабы, шүкір, ңұдайга шүкір, құдайга тәуба, бетім,
бетім-ай, бэрекелді, мәссаган;
4. Хабардың бірізділігін, оның мэнділік дэрежесін білдіретін
шегендеуіштер: біріншіден, екіншіден, эсіресе, ең әуелі, ең алдымен,
оның үстіне, алдымен, сонымен бірге, сонымен қатар, ақырында;
5.
Ойды нақтылау, анықтау, түсіндіру үшін қолданылатын
шегендеуіштер: мысалы, мәселен, мэселенки, ягни, яки, екінші сөзбен

жүктеу/скачать 0,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: