М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы


сыртындагы ушеу сол еоңдарынан теямірген калпы қало берді



бет91/126
Дата25.11.2023
өлшемі0,6 Mb.
#126489
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   126
сыртындагы ушеу сол еоңдарынан теямірген калпы қало берді
(Ә.Кекідбаев).
Бұл статикалық суреттеулерде
табиғат
қүбылысы мен
ад ам дарды н
бір қалыпты күйі суреттелген. М ұндағы б ір
е р е к ш е л і к -
тұракгьшықгың, бір кдлыітгың етістік арқылы берілуі. Қызшлттанып
көрінеді, кулдей боп кетіпті, жылтырынан айрылган, мелшие
қалыпты ...
т.б. бір нәрсенің (адамның, құбылыстың) жай-күйіне,
қалпына қатысты мағыналарды иеленген етісгікгер. Суреттеуде көріпіп
тур, бопып тур
етістіктері де процесс мағынасын білдірмей, тек оны
атап қана көрсетеді. Оқиғаны атай отырып, оны тоқтап калганд^й
тынышгық күйде бейнелейді, сапалық маіъшаны иеленеді. Сондыкган
мұндай суреттеу мзтіндеріне тұрақгы ремалық басымдылық тэн.
Адамдардьщ, қоршаған ортаның, табиғатгың, өмірдің бір қаяьпггы
тұрақты суреті үнемі сол қалпынша қала бермейді. Әрине, бәрі Де
108


взгермелі дүниелер. Бір күйден екінші күйге өтіп үнемі түрленіп


отырады. Бүл да көркем шыгарма шеберлерінің назарынан еш уакьпта
тыс қалмаған. Суреттеу мәтіндерінде осындай құбылыстар асқан
нәзшікпең беріледі.
Тұрақты, бір қалыптағы күй қимыл-козғалысты статтауга
ауысады да, тұрақты-козғалыстык ремалық басымдылық танытады.
Мысалы: Ж(щ, Көксұр Елеместің сол сүп-сүр қшіпы. Жүп-жүт
еріндеріне күлкі ж үгірер түріж оқ, жымқырылып кетіпті Сүлыц.
түрган Епемес бір уақы т т а т іпт і шайқалақтап кеткендей
болды. Мөлиіп қызына қарады
(Ә.Кекілбаев).
Батыс жагын қапталдай өскен цалың жал, кокжиекті көміп,
кең ж азылган кереге т әрізденіп иіліп келіп екі көлге тіреле


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   126




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет