М. Шакенова +7 775 343 95 61
жүктеу/скачать 74,07 Kb.
|
МАҚАЛАЛАР. АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ
- Бұл бет үшін навигация:
- А.Байтұрсынұлы еңбектері – жұмсалымды грамматиканың түп бастауы
- Түйін сөздер
- Труды А. Байтурсынова - истоки функциональной грамматики
| Ж.Қ.Қадыржанова
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, Алматы қ. e-mail: zhansaya99333@gmail.com, +7 778 247 4330 А.Байтұрсынұлы еңбектері – жұмсалымды грамматиканың түп бастауы Адамзат баласы тілді ең алдымен коммуникация мақсатына қолданатыны белгілі. Адресат пен адресант арасындағы коммуникацияның жүзеге асырылуы тікелей тілге байланысты, одан бөлек адам бүкіл процесті тіл арқылы, тілдің функциялары арқасында сыртқа шығарады. Ал бұл – жұмсалымды грамматиканың ең негізгі ерекшелігін көрсетеді. Дәстүрлі грамматика мен жұмсалымды грамматиканың негізгі айырмашылығы – кейінгісі тілдің әр деңгейінен қажет тіл бірліктерін алып, мағынадан тұрпат межесіне қарай зерттеуді басты ұстаным етуі. Дәстүрлі грамматиканың негізгі нысаны – тілдегі сөйлем, ал жұмсалымды грамматиканың негізгі нысаны – сөйлеудегі сөйленім. Бұл мақалада жұмсалымды грамматиканың Ахмет Байтұрсынұлы еңбектерінде қалай көрініс тапқаны сараланып, оның ұстанымдарының өзінен кейінгі ғалымдар мен зерттеушілерге қандай әсері болғаны, модалды семантиканың микроөрістерінің бірі тыю мәні қарастырылады. Қазақ тіл білімінде жұмсалымды грамматика мәселесі бүгін пайда болмағаны ғалым еңбектерінен айқын көрінеді. Өйткені жұмсалымды грамматика аясында зерттеліп жүрген модалдылық, сын дәреже, белгісіздік секілді ұғымдық категориялар идеясы ұлт ұстазының еңбектерінен басталады десек, артық емес. Түйін сөздер: жұмсалымды грамматика, модалдылық, белгісіздік, сын дәрежесі, дәстүрлі грамматика Ж.К.Кадыржанова Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Казахстан, г. Алматы, e-mail: zhansaya99333@gmail.com, +7 778 247 4330 Труды А. Байтурсынова - истоки функциональной грамматики Известно, что человек использует язык в первую очередь для целей коммуникации. Осуществление коммуникации между адресатом и адресантом напрямую зависит от языка, кроме того, процесс происходит через язык, благодаря функциям языка. А это самая главная особенность функциональной грамматики. Основное различие между традиционной грамматикой и функциональной грамматикой заключается в том, что последующее занимает необходимые единицы языка с каждого уровня языка и делает исследование главным принципом в зависимости от значения. Основной формой традиционной грамматики является предложение в языке, основной формой функциональной грамматики является предложение в речи. В данной статье будет рассмотрено, как отразилась функциональная грамматика в исследованиях А.Байтурсынова и какое влияние ее принципы оказали на ученых и исследователей, последовавших за ним. Из трудов ученого ясно, что в казахском языкознании проблема грамматики не возникла сегодня. Ведь идея таких понятийных категорий, как модальность, неопределенность, изучаемая в рамках функциональной грамматики, начинается с трудов А.Байтурсынова. жүктеу/скачать 74,07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|