Махмұд Қашқаридың тіл философиясы


ғасыр философиясындағы «лингвистикалық бетбұрыс»: сана философиясы тіл философиясы ретінде (аналитикалық және құрылымдық интерпретациялар)



бет2/2
Дата25.09.2022
өлшемі19,79 Kb.
#40145
1   2
20 ғасыр философиясындағы «лингвистикалық бетбұрыс»: сана философиясы тіл философиясы ретінде (аналитикалық және құрылымдық интерпретациялар). Лингвистикалық бетбұрыс — ХХ ғ басында батыстық тіл философиясында болған ірі "бағытталу" құбылысы болып, ол философия мен басқа гуманитарлық ғылымдардың тіл мәселесіне қарай ойысып, тіл ұғымына, тіл шындығына, тілдік байланысқа, тілді қолданушыларға және тіл мен ғаламның қарым-қатынасына шоғырлануымен ерекшеленеді.
Дәстүрлі мағынада, лингвистикалық бетбұрыс аналитикалық философияның пайда болғанын білдіреді. Лингвистикалық бетбұрыс нәтижелерінің бірі тілдің логикасы мен философиясына шоғырланудың артуы, идеал тіл философиясы мен қарапайым тіл философиясына бөліну болды.  Тілдік бетбұрыстың бірінші кезеңі 20-шы жылдары болды және философиялық мәселелерді шешу үшін тілді реформалау немесе шатасуларды жою арқылы оны жақсарту әрекетімен байланысты[1][2]. Лингвистикалық бетбұрыс 20 ғасырдағы философиялық ойдың әртүрлі бағыттарын сипаттайды, олардың арасында Витгенштейннің «Трактат Логико-Философик», Гуссерль феноменологиясы, Хайдеггердің іргелі онтологиясы, неопозитивизм идеялары бар. Тілдік бетбұрыстың екінші кезеңі (1940-1950 жж.) тілді жетілдіру жобаларының тілдің әртүрлі түрлерін зерттеумен алмастырылуымен сипатталады; герменевтика, структурализм, лингвистикалық философия сияқты салаларға назар аударып, сөйлемдердің контексттері мен алғышарттарына, пәнмен байланысынан бөлек тіл құрылымдарына шоғырланады. ХХ ғасыр философиясындағы лингвистикалық бетбұрыс. Постмодернизмнің пайда болуы философиядағы «тілдік бетбұрыспен» байланысты, ол философиялау парадигмасының өзгеруімен, негізгі әдіснамалық принциптердің өзгеруімен, проблемалық саланың емес, сонымен қатар оның әдіснамалық өзіндік санасының өзгеруімен байланысты.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет