Танымдық өзіндік әрекеттің құрылымында үш маңызды компонент (құрамдас бөлік) көрсетіледі: мотивациялық, мазмұндық-операциялық және еріктік.
Танымдық өзіндік әрекеттің мотивациялық және мазмұндық-операциялық компонеттері еріктік үдерістермен тығыз байланысты. Оқушылардың мақсатына жетуі үшін ұмтылыспен қатар белгілі еріктік күш-жігер қажет.
Шамовадан кейін жүргізілген зерттеулерде де бір-бірімен тығыз байланысты танымдық өзіндік әрекет компоненттері бөліп көрсетіледі: