Мазмұны: Кiрiспе 1 тарау. Геометриялық салулар теориясының кейбiр мәселелерi 1
жүктеу/скачать 1,93 Mb.
|
Салу есептерін шешу әдістері бойынша оқу - әдістемелік құрал
| V
. х = a, n, m – берілген натурал сандар, а – берілген кесінді. Бұл кесіндіні екі әдіспен салуға болады: 1) а кесіндісін бірдей m бөлікке бөліп (жо- ғардағы ІV салу), алынған кесіндіні n есе үлкейтеміз (ІІІ салу). 2) Айталық ОА = a. О нүктесінен шығатын кез – келген сәулеге ОВ1 = nв және ОВ = mв кесінділерін салып (51-сурет), В1 нүктесі ар- қылы АВ – ға параллель А1В1 кесіндісін жүргіземіз (А1 ОА). Сонда ОА1 кесіндісі ізделінді болады, яғни х = ОА1. V І. х = (берілген үш кесіндіге пропорционал төртінші кесіндіні салу). Берілген шартты с:а = в:х пропорциясы түрінде жазып аламыз. Айталық ОА=а, ОС=с кесінділері О нүктесінен шығатын бір сәуле бойында жатыр, яғни ОА, ОС – бір қатынастың «мүшелері» (52 - сурет). О нүктесінен шығатын екінші сәулеге екінші қатынастың белгілі мүшесін, яғни ОВ = в кесіндісін саламыз. А нүктесі арқылы өтіп, ВС–ға параллель болатын түзудің ОВ – мен қиылысу нүктесі Х болса, онда ОХ – ізделінді кесінді. VІІ. х = . І әдіс: в = а деп алып, жоғардағы VІ салу орындалады. І І әдіс: (бұл әдіс а < с болғанда қолданылады) диаметрі АВ = c болатын жарты шеңбер тұрғызып, оның ω (А, а) шеңберімен қиылысуын С деп белгілейміз (53 – сурет). Содан соң С нүктесінен АВ–ға перпендикуляр жүргізсек, АD – ізделінді кесінді болады (D – перпендикулярдың табаны), яғни х = AD. VІІІ. х = (берілген екі кесіндінің пропорционал ортасын салу). І әдіс: АВ = а + в болатын АС = а, СВ = в кесінділерін салып (54-сурет), АВ диаметрі болатын шеңбер жүргіземіз және С нүктесі арқылы АВ – ға перпендикуляр тұр - ғызамыз. Осы перпендикуляр мен жарты шең- бердің қиылысуын D десек, СD – ізделінді кесінді болады, яғни х = CD. І І әдіс: (а в жағдайы үшін). Диаметрі а – в болатын шеңбер салып, оның центрі арқылы қиюшы жүргіземіз (55-сурет). Осы қиюшының шеңбер сыртындағы бөлігіне шеңбермен қиылысу нүктесінен бастап в – ға тең кесіндіні белгілейміз де, табылған нүкте (кесіндінің екінші ұшы) арқылы шеңберге АТ жанамасын жүргіземіз (Т – жанасу нүктесі). Сонда х = АТ. І ІІ әдіс: (а в жағдайы үшін). Диаметрі MN = a шеңбер салып, MN кесінді-сіне МК = в кесіндісін белгілейміз (56-сурет). Содан соң К нүктесі арқылы MN–ға перпен - дикуляр тұрғызып, оның шеңбермен қимасын Х деп белгілесек, МХ ізделінді кесінді болады, яғни х = МХ. жүктеу/скачать 1,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|