ИЛЕНУ: САРЫСУ ИЛЕНУ. Буын-буынның ауруын сарысу
иленді дейміз. Әдетте илену деп қамыр, балшық сияқты қою заттың
араласып, нығыздалуын айтамыз. Сарысу дегенді қазақ қоймалжың
сұйықтық деп түсінген болар, сондықтан оны иленді дейтін шығар
деп топшылауға еркіміз бар. Ал бірақ илеу сөзінің түптамырын іздей
қалсақ, көне түркі тілдерінде иг(ий) сөзі «ауру» дегенді, игле-(ийле-)
«ауыру, науқастану» дегенді білдірген (ДС, 204-205). Демек, илену
сөзінің төркіні көне игле- болса, ол күнде бұл етістіктің мағынасы
«сарысумен (сарысу жиналып) ауыру» болмақ. Бұл жорамалымыз
кейбір көне сөздердің қазіргі тіркестер құрамында сақталып қалу
фактілерінің едәуір екендігіне сүйеніп жасалып отыр.
Достарыңызбен бөлісу: |