1.7. ФЕЙКТЕР Ақпарат тарататын арналар көбейген сайын, жалған ақпараттар да көбейе береді.
Фэйк (ағыл. “fake - «жалған, өтірік») жалпы мағынасы – жалған. Қазіргі уақытта «фейк» деп нені және кімді атайды? 1) Халықты шатастыру
мақсатында жасалған,
болмаса басқа оқиғаға
қатысты фотошоп
арқылы өзгертілген
суреттер, әдейі монта-
ждалған видеоролик-
тер. Мысалы, осыдан
алты жыл бұрын бір
әскери операция кезін-
де түсірілген видеоны
соңғы болған оқиғаның
орнына беру.
2) Адамдардың барлығы бір-
дей рас ақпараттан ажырата
алмайтын жалған жаңалықтар.
3) Басқа біреудің (әдетте танымал
адамдардардың) атынан ашылған
әлеуметтік желідегі парақша.
Фейктердің мақсаты: А) негізгі мақсатының бірі – алаяқтық. Бұл қаржы жи- наумен байланысты болуы да мүмкін. Мысалы, МАС бойынша сабақтар барысында айтылған айфон тара- тылатын ұтыс ойындары. Осы секілді фейктер нақты бір тауар сатылымын арттыру үшін жасалуы мүмкін. Б) екінші маңызды мақсаты – ақпараттық кеңістік- тегі бағдарды жоғалту мақсатында халықты ша- тастыру. Жоғарыда айтылған мысалға қараңыз. Әскери операция кезінде түсірілген видеоны соғыспен байланысты мүлде басқа оқиғаның ор- нына беретін кездер де болады. В) көрілім санын арттыру. Веб-сайттардағы жарнама- лық сілтемелер осыған жатады. Мысалы, «Сенсация: Путин қайтыс болды!», «Ол 2 аптаның ішінде 50 кг арықтады, сенің де қолыңнан келеді!» және т.б. 36 37 I БӨЛІМ «АҚПАРАТ» ЖӘНЕ «МЕДИА» I БӨЛІМ «АҚПАРАТ» ЖӘНЕ «МЕДИА»
1.8.АҚПАРАТТЫ СЫНИ ҚАБЫЛДАУ ТӘСІЛІ Ақпарат растығын тексерудің бірнеше сатысы бар.
