Медицина факультеті
Карбон қышқылдардың функционалды туындыларының: амидтер, ангидридтер, галогенангидридтердің түзілуі. Реакцияларды жазыңыз, реакция өнімдерінің атталуын беріңіз
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 24. Ацетилкофермент А қатысуымен карбон қышқылдарының конденсациялану реакциясы. Карбонил тобы бар қосылыстардың биологиялық-медициналық маңызы. Ацетил коферменті А
| 23.Карбон қышқылдардың функционалды туындыларының: амидтер, ангидридтер, галогенангидридтердің түзілуі. Реакцияларды жазыңыз, реакция өнімдерінің атталуын беріңіз.
Қышкылдардың күрделі эфирлерімен катар маңызды туындылары катарына, табиғатта кең таралған карбон кышкылдарының амидтері жатады. Құрамында көптеген амид топтары бар, пептидтер мен акуыздары еске түсірсекте жеткілікті. Азот атомы жанындағы орынбасу дәрежесіне байланысты амидтер — моноорынбасушы және диорынбасушы болып бөлінеді. Амид, аммиак және ангидридтер немесе күрделі эфирлер аминдерін ацилдеу аркылы түзіледі. In vivo кышкылдардың ангидридтері кұрамында әр түрлі кышкылдардын ацил калдыктары бар көбінесе аралас ангидрид түрінде кездеседі, эр аралас кышкылдардын бірі бейорганикалык (көбіне фосфор кышкылы). Ацилфосфаттар ацил тобынын жаксы тасымалдаушысы болып саналады, себебі нуклеофилді орынбасуда фосфатты топтар онай үзіледі. Орынбаскан ацилфосфаттар — метаболиттер, организмде олардын катысуымен әртүрлі косылыстардын гидроксил, тиол жэне амин топтарына ацил калдыктары тасымалдауы жүзеге асады. Ацилфосфаттар ацил тобынын жаксы тасымалдаушысы болып саналады, себебі нуклеофилді орынбасуда фосфатты топтар онай үзіледі. Орынбаскан ацилфосфаттар — метаболиттер, организмде олардын катысуымен әртүрлі косылыстардын гидроксил, тиол жэне амин топтарына ацил калдыктары тасымалдауы жүзеге асады. 24. Ацетилкофермент А қатысуымен карбон қышқылдарының конденсациялану реакциясы. Карбонил тобы бар қосылыстардың биологиялық-медициналық маңызы. Ацетил коферменті А, ацетил КоА ретінде қысқартылған, липидтер үшін де, ақуыздар үшін де, көмірсулар үшін де әртүрлі метаболизм жолдары үшін өте маңызды аралық молекула болып табылады. Оның негізгі функцияларына ацетил тобын Кребс циклына жеткізу кіреді. Ацетил коэнзимінің молекуласының шығу тегі әр түрлі жолдар арқылы жүруі мүмкін; Бұл молекула қоршаған ортадағы глюкозаның мөлшеріне байланысты митохондрияның ішінде немесе оның сыртында пайда болуы мүмкін. Ацетил КоА-ның тағы бір ерекшелігі, оның тотығуынан қуат пайда болады. 25. Гетерофункционалды қосылыстарға анықтамасын беріңіз. Мысалдарды келтіріңіз. Гидроксиқышқылдар. Сүт қышқылының оптикалық изомериясы. Көпнегізді гидроксиқышқылдар. Ең маңызды өкілдері. Химиялық қасиеттері. Гетерофункионалды қосылыстарға жай биомолекулар жатады: амин спирттері аминофенолдар, гидрокси-, амин-, оксоқышқылдары, моносахаридтер, пурин мен пиримидин негіздері, витаминдер, гормондар және т.б. Осы қосылыстардан жоғарғы молекулалы органикалық заттар құрылады: полисахаридтер, нуклеин қышқылдары, ақуыздар және т.б. Радикалдың бір сутегі атомы гидроксил тобымен алмасқан карбон қышқылдарының туындылары гидроксиқышқылдар деп аталады. ОН-тобының орналасуына байланысты α–, β–, γ–, δ–, ε– т.б қышқылдарға жіктеледі. Көп негізді гидроксиқышқылдардың ішіндегі маныздыларына алма, лимон және шарап қышқылдары жатады. HOOC–CH(ОH)–CH2–COOH алма қышқылы HOOC–CH2–C(ОH)–(COОH)–CH2–COOH лимон қышқылы HOOC–CH(ОH)–CH(ОH)–COOH шарап қышқылы Алма және лимон қышқылдары үшкарбон қышқылдарының циклына (Кребс циклы) қатысады. 26. Гетерофункционалды қосылыстар. Гетерофункционалды қосылыстарға мысалдар келтіріңіз. Оксокислоты. Ең маңызды өкілдер. Химиялық қасиеттері. НAДH коферментінің қатысуымен реакциялар. Ацетосірке қышқылының мысалымен кето-енолды таутомерия түсіндіріңіз. Биологиялық процесстерде негізінен гетерофункционалды қосылыстар қатысады. Құрамында екі немесе одан да көп табиғаты әртүрлі функционалдық топтары бар органикалық қосылыстар. Биологиялық процесстерде негізінен гетерофункционалды қосылыстар қатысады. Құрамында екі немесе одан да көп табиғаты әртүрлі функционалдық топтары бар органикалық қосылыстар. Биологиялық процесстерде негізінен гетерофункционалды қосылыстар қатысады. Құрамында екі немесе одан да көп табиғаты әртүрлі функционалдық топтары бар органикалық қосылыстар. Функционал топтың орналасыун халықаралық номенклатура бойынша (цифрмен) көрсетеді, ал рационалды номенклатура бойынша грек әріптерін қолданылады. Грек алфавитінің әріптері карбоксил тобына жақын көміртектен, яғни С-2 атомынан санау басталады. 4 3 2 1 С – С – С – С – ОН γ β α || О Гетерофункционалды қосылыстардың химиялық қасиеттері: қосылыстың әртүрлі функционалдық топтардың болуы монофункционалдық қосылыстарға тән қасиеттердің күшеюіне немесе әлсіреуіне алып келеді және спецификалық (ерекше) химиялық қасиеттерді тудырады. Құрамында кемінде бір α-сутегі атомы бар альдегидтер мен кетондар үшін кето-енол таутомериясы мүмкін. Таутомерия - динамикалық изомерия, онда изомерлер жылжымалы тепе-теңдік күйінде ерітіндіде бір-біріне ауыса алады. Протонның берілуіне байланысты Таутомерия прототропты деп аталады. Кето-еноль таутомериясы - прототропты таутомерияның ерекше жағдайы. Кетон мен енол формасы арасында Протон тасымалданады. Α-көміртегі атомындағы сутегі атомы әлсіз қышқылдық қасиетке ие. Таутомерлер-бұл тез динамикалық тепе-теңдікте болатын және таза түрде ерекшеленбейтін құрылымдық изомерлер. Тұрақты тепе-теңдікте зат бір уақытта белгілі бір арақатынаста таутомер молекулаларын қамтиды. Таутомерлердің мұндай өзара әрекеттесу процесі таутомеризация деп аталады. жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|