Медицина факультеті
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
Медициналық химия
| Порфириндер - бұл сіздің денеңізде болатын табиғи химиялық заттар. Олар сіздің денеңіздің көптеген функцияларының маңызды бөлігі. Әдетте, сіздің организміңіз гем шығарған кезде аз мөлшерде порфирин жасайды. Гем - бұл гемоглобиннің маңызды құрамдас бөлігі, оттегін тасымалдайтын қызыл қан жасушасындағы ақуыз. Гем өндірісі көп сатылы процесті қамтиды және әр фермент әр қадамды басқарады. Егер осы ферменттердің біреуі ақаулы болса, бұл сіздің денеңізде порфириндер жиналып, улы деңгейге жетуі мүмкін. Бұл порфирияның клиникалық ауруын тудырады. Порфирия сирек кездеседі. Порфирияның көптеген түрлері адамға гендері арқылы беріледі. Егер дәрігер сізде порфирияның түрі бар деп күдіктенсе, олар сіздің денеңіздегі порфириндердің деңгейін анықтау үшін бірнеше сынақ жасағысы келеді. Мұны тексерудің бір әдісі - зәр анализі.
41. Гетероциклді қосылыстардың әртүрлі белгілері бойынша жіктелуі. Бір және екі гетероатомы бар алтымүшелі гетероциклдар. Химиялық қасиеттері. Маңызды өкілдері, олардың медициналық және биологиялық маңызы. Гетероциклді заттардың молекулалық құрылысындағы циклді құруға көміртегі атомдарымен қоса басқа элемент атомдары да қатысады. Ондай атомдарды гетероатомдар деп атайды. Олардың ішінде органикалық заттардың көбінде кездесетіні азот, оттегі, күкірт фосфор, бор, кремний, германий, қалайы және т.б . Осы аталған гетероатомдардың көміртегі атомымен қосыльш, тізбек түзе (тұйық немесе тұйық емес) беретін органикалық заттарының көптігі сондай, тіпті олардың басын біріктіріп органикалық химияның жеке салалары ретінде оқып игеруге тура келіп отыр. Мысалы, қазірдегі элементорганикалық химияны алып қараңыз. Гетероциклді заттардың да, карбоциклділердегі сияқты циклдері алуан түрлі болады жәие олар жекелеп те, бір-біріне қабысып (конденсирленіп) та кездеседі. Гетероциклді заттарды да молекулаларындағы байланыстарына қарап: а) қаныққан және ә) қанықпаған деп бөлуге болады. Бұл заттардың қанықпаған кұрылыстары табиғатта кеңінен тараған (көбінесе өсімдіктерден бөлініп алынады), ал қаныққан түрлері түгелдей дерлік синтездік жолмен алынады. Қанықпағандарына мысалдарды жоғарыда керсетіп еттік, ал қаныққан гетероциклдерге мыналар мысал бола алады: Циклдегі гетероатом бір типтес немесе әртүрлі болып келуі ,сонымен қатар олар циклде екі не одан да көп болып келуі мүмкін. Осыған дейінгі айтьш келгендерді жинақтап, былай деуге болады: — органикалық заттардымолекуладағыкөміртегі каңқасының конфигурациясьша қарай ү ш к л а с қ а бөледі. Олар:Ациклді қосылыстар; Қарбоциклді (изоциклді) қосылыстар; Гетероциклді қосылыстар. Алайда, бұл жіктеудің және басқа принципті жіктеулердін, өзіндік жақсы жақтары да бар, кемшіліктері де аз емес. Бір гетероатомды алты мүшелі гетероциклдардың ішіндегі аса маңыздыларына азотты қосылыстар пиридин, хинолин, изохинолин және акридин жатады. Пиридиннің туындыларының ішінде изомерлі метилпиридиндер – пиколиндердің тотығуы маңызды болып есептеледі. Мысалы, β–пиколин, β–пиридин қышқылына немесе никотин қышқылына айналады: Никотин қышқылы және оның амиді медицинада пеллагра дертін емдеу үшін қолданылатын РР витаминінің екі түрі ретінде белгілі. Никотинамид тотығу–тотықсыздану ферменттерінің құрам бөлігі, ал никотин қышқылының диэтиламиді (кордиамин) ОЖЖ–нің стимуляторы қызметін атқарады. γ–пиколин тотыққанда, туберкулезге қарсы қолданылатын тубазид пен фтивазидті алу үшін пайдаланылатын изоникотин қышқылы түзіледі. Пиридиннің маңызды туындыларына коферменттердің құрылымдық элементтері болып табылатын В тобының кейбір витаминдері жатады. Мысалы, пиридоксальфосфат α–амин қышқылдарының түзілуі барысындағы қайтадан аминделу (трасаминделу) реакциясына қатысады. Хинолиннің ядросы кейбір алкалоидтардың және дәрілердің құрамында болады. Мысалы, оның туындысы хинозол антисептикалық зат ретінде қолданылады, ал басқа туындысы 8–гидрокси–5–нитрохинолин (5–НОК) бактерицидтік қасиет көрсетеді. 42. Біріккен гетероциклдер. Пурин және оның туындылары. Гидроксипуриндер. Гипоксантин, ксантин, зәр қышқылының құрылымдық формулаларын жазыңыз. Аминопуриндер. Аденин мен гуаниннің құрылымдық формулаларын жазыңыз. Пурин қатары туындыларының медициналық-биологиялық маңызы. Пурин- пиримидин және имидазол сақиналарының біріккен гетероцикл. Пуриннің маңызды туындыларына аденин және гуанин жатады. Пуриннің туындылары: аденин, гуанин нуклеин қышқылының құрамына кіреді жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|