МӘС жүргізу кезінде мынадай мүгедектік себептері және (немесе) ЖЕҚЖ дәрежелері айқындалады:
жалпы ауру;
еңбек жарақаты;
кәсіптік ауру;
бала кезінен мүгедек;
он алты жасқа дейінгі мүгедек балалар;
он алтыдан он сегіз жасқа дейінгі мүгедек балалар;
тиісті қызмет саласындағы уәкілетті орган себептік-салдарлық байланысты белгілеген жағдайда, қызмет мiндеттерiн атқару кезiнде, әскери қызмет өткеру кезiнде, азаматтық немесе әскери мақсаттағы ядролық объектiлердегi авариялардың зардаптарын жою кезiнде не ядролық объектiлердегi авариялық жағдайлар нәтижесінде алған жарақат, контузия, мертiгу, ауру, әскери қызмет міндеттерін (қызметтік мiндеттерiн) атқаруға
байланысты емес жазатайым жағдайдың салдарынан болған мертiгу не әскери және қызметтік борышын орындауға байланысты емес ауру;
тиісті қызмет саласындағы уәкілетті мүше себеп-салдарлық байланысты белгілеген жағдайда төтенше экологиялық жағдайлар, оның iшiнде ядролық жарылыстар мен сынақтар кезiндегi радиациялық әсер етудiң салдарынан және (немесе) олардың зардаптарынан болған мүгедектер.
Мүгедектіктің себебі оның себептік-салдарлық байланысын анықтаған уәкілетті мүше келтірген тұжырымдармен қатаң сәйкестікте шығарылады.
Мүгедектілік түрлі аурулар немесе жарақат алу салдарынан болғанда анықталады, «Жалпы аурулар» анықтамасымен мүгедектіліктің себептері сол жағдайда, бірақ тікелей кәсіби ауруларға, еңбекпен жарақаттануға, әскери жарақаттар немесе ауруларға, әскери қызмет кезінде алған жарақатқа тәуелді емес , қазіргі көрсетілгенді түсіндіріп, ерекше қауіп және басқа жағдайлармен бөлімшелер әрекетіндегі тікелей қатысуымен және радиациялық әсерлерінің салдарына, АЭС Чернобыль апатымен байланысты емес.
МӘС өткізу кезіндегі жұмысшы кәсіби және (немесе) еңбектік (қызметтік) міндетті (ары қарай- жәбірленген жұмысшы)орындауға байланысты болған жарақат келесі КЕҚЖ себептерімен анықталады:
еңбек жарақаты;
кәсіби аурулар.
«Еңбек жарақаты» мүгедектілік себебі кәсіптегі жазатайым жағдайларға байланысты денсаулығын зақымдау салдарынан болған түлғаларда мүгедектік анықталады және кәсіптегі жазатайым жағдайымен байланысты, сондай –ақ оның түрлі қабынуы мен салдары бойынша, жазатайым жағдайдың уақыты бойынша, МӘС бөлімшесіне өтініш беру мерзіміне тәуелсіз белігіленеді.
«Еңбек жарақаты» мүгедектік себебін анықтау үшін негіздеме жазатайым жағдай туралы актісі болып табылады (Н – 1 акті).
«Кәсіби аурулар» мүгедектілік себебі кәсіби аурулардың тікелей салдарыны ретінде, жіті және созылмалы кәсіби аурулар (улану) салдарынан болған, сондай-ақ оның қабынуларымен, мүгедектілікке ұшырауына себеп болғанда тұлғаларда мүгедектік анықталады. Мүгедектілік көрсетілген себебін анықтау үшін негіздеме ҚР денсаулық сақтау Министрлігінің кәсіби аурулар және еңбек гигиенасының ұлттық орталығы (ЕГҰО және КДС) қорытындысы және Н – 1 актісі болып табылады. «Бала кезінен мүгедек» анықтамасымен мүгедектік себебі, 18 жастан асқан және де «жалпы аурулардан» мүгедек, мүгедектік себебін өзгерту үшін еңбек әрекеті кезеңінде МӘС бөлімшесіне өтініш бергенде, егер клиникалық мәліметтер, этиопатогенді аурулар немесе туа пайда болған кемістіктер бойынша, балалық шағындағы аурулар немесе жарақаттары бойынша, емдеу ұйымдарының бекітілген қорытындылары, науқастарда 18 жасқа дейін тыныс тіршілігінің тұрақты бұзылу белгілері болған тұлғаларда мүгедектік анықталады. Он алты жасқа дейінгі және он алтыдан он сегізгі жасқа дейінгі балаларға «мүгедек- бала» категориясы мүгедектік себебі анықталады, сонымен қатар, бірінші жағдайда - мүгедектік топтар бойынша градациялары белгіленбейді,
екіншіден- жоғарыда айтылған мүгедектік себептерімен бірінші, екінші, үшінші топтар белгіленеді.
3 қосымшада 16 жасқа дейінгі балаларға түрлі мерзімдерді мүгедектілігін анықтау қызметтік өзгерістері және баланың патологиялық жағдайына тәуелді мүгедек – бала категориясы белгіленеді.
3 қосымша Медициналық-
әлеуметтік сараптамаларды
өткізу тәртібімен 2015жылдың 20 шілдесінен
№750 бұйрығы