Медициналык, микробиология
жүктеу/скачать 47,48 Mb. Pdf көрінісі
|
| М Е Д И Ц И Н А Л ЬЩ М И К Р О БИ О Л О Г И Я
163 жогарылауы нэтижесшде, инфекциялар мен туберкулез коздыргыштарына жэне баска да микробтарга кабылдаушылыгыныц кушейгеш байкалады. А ш тьщ ка ш алды гу н ем есе наш ар там актан у (тагам д ы к д и с тр о ф и я ), акуы здарды ц ж эн е витаминдердщ ж еткш кс!зд!п микробтардьщ енш -есш кебеюше жэне ¡шк! ортага таралуына кедерп жасайтын механизмдерге колайсыз эсер етед1. Жекедаральщ журе пайда болтан иммунитет кана емес, турлж иммунитеттщ де курт темендеуш щ нэтижесшде олар макроорганизмнщ реактивтиппн де аса ж ы лдам тем ендетедь Тер! ж абынды лары ньщ жэне шырышты кабаттарды ц корганыс фнукциясы эл^зденедц кабыну процестер! баяулап ©тед1, жасушалардьщ фагоцитарлык б елсен д ш п курт темендейд!, антиденелер тузшу кулдырайды, жотарты жуйке кызмет! элс!ренщ, аллергияльщ реакциялар жойылады, кептеген аурулардьщ клиникальщ сипаты езгередг Тамактанудьщ нашарлауы антиденелердщ ещ цршушщ тапшылытына экелш коймай, сонымен б1рге кептеген метаболизмдж циклдер молекулаларыньщ да (ферменттер, кышкылдар, витаминдер жэне аминкыищылдары, АТФ, НАД жэне НАДФ т.б.) тузшуш а за й та д ы , олар м олекулальщ им м ундьщ ц и клд ерге каты сады ж эн е м и кр о б о ц и д т! н ем есе микробостатикальщ эсер ете отырып микробтардьщ биохимияльщ процестерш бузады. Ж угеназдш (порочный) шецбер пайда болады,ейткеш пайда болтан жэне дамыган жукпалы ауру коректенудщ арман карай нашарлауына эсер етед!. Эщресе витаминдер мен аминкышкылдары тапшылыгыньщ мацызы зор. Ж еткш кщ з тамактану жагдайында патогещц бактерияларга макроорганизмнщ тез!м дш г! кебш есе темендейтш ш , ал бул кезде,генетикалык децгейде облигатты ж асунш ш ш ж паразиттер болып табыла- тын вирустарга, кер!сшше кYшeйтeтiнiн зерттеулер нэтижес! керсетп. 0йткеш вирустардьщ меншжН белоксинтездеуцп жуйеЫ жок, сондыктан олар жасушаныц физиологиялык жагдайына тэуелд! болып келедь Сонымен, аштыкка шалдыккан организмнщ инфекциялык агенттщ б!реуше тез!м дш г! жогкары, ал баска б!реулерше темен болуы ьщтимал. Жуйке, эндокрищц жэне иммунды жуйелер жагдайыньщ да аткаратын релш щ мацызы кем емес. Ж уйке жуйещ сиякты иммундык жуйе де макроорганизмнщ жас жуйелерше жатады. Курылымы жэне жумыс аткару принцип! жуйке жуйесше уксас болганымен, акыргы эффектшер! нейрогуморальд! емес и м м ун д ы п р о ц есс болады . И м м унды ж уйе ж асу ш ал ар ы н ы ц м а к р о о р га н и зм н щ си гн алд ы к молекулаларына - гормондар мен нейромедиаторларга - багытталган рецепторлары болады. Иммунды ж уйе макроорганизм корганысыныц кешещц курамды бел!п болып табылады. Оныц жуйке жэне эндокринд! жуйелермен кайтымды байланысы бар. Жануарларга микробтар жуктырганда, олардыц токсиндер! жэне антигендер!мен эсер еткенде макроорганизмнщ реактивтш п жогары жуйке жуйесщщ КЫЗмеНмен байланысты болатыны аныкталган. Стафилококтык, стрептококтьщ жэне дифтерияльщ токсинмен егеукуйрыкгарды уландырганнан кешн, кунгп, салмакты жэне жылдамауыспалы жогаргы жуйке эрекет! бар дараларына Караганда, жогаргы жуйке кызмет! элщз типт! егеукуйрыктарда кец жайылган коркалык тежеушдену узак уакытка созылатыны байкалган. Бас миыныц кыртысы (кора) иммунды- модульдеупп рел аткарады. Бас мидыц сол жак жартысы Т-лимфоциттердщ кызметш бакылайды, осы жак бузылганда лимфоциттердщ белсендипп басылып калады, ал оц жак жартысы В-лимфоциттердщ, макрофагтардыц эрекетш бакылайды. Солакай адамдарда аутоиммунды аурулар ж ш рек болады. Психо- эмоцияльщжэне жаракатттанудан кешн г! депрессиялар, стрестер жэне аса кунгп шаршау, функцияларыныц б1реу! макроорганизмд! иммундьщ жуйенщ гипербел сен дш п н ен жэне аутоиммундьщ процестер дамуынан коргайтын, глюкокортикоидтардыц жогаргы децгейде шыгуыныц нэтижесщде иммундьщ реакциялардыц басылып калуына экеледь Ешшш жагынан,кер1 байланыс каналымен иммундьщ жуйенщ белсендипгшщ артуы ОЖЖ (ЦНС)-нщ механизмдерш юке косады. Интерферонмен емдеу кезш деп невротикальщ жэне психиатриялык колайсыз жанама эффектшер осыныц клиникальщ белгш ерш щ кершю! болып табылады. Иммундьщ процестердщ барлыгы нейроэндокриндш аумакта етед!. Э ндокриндж жуйе де кер! бай лан ы с принцип! бой ы н ш а ж ум ы с аткарады . Э ндокри ндщ ж уйен!ц аурулары м акроорганизм р еа к т и в ти и п н щ едэу!р езгер!с!не экелед!. М ы салы , кантты диабетпен наукастангандарда ¡р!цд1 инфекциялардыц коздыргыштарына кабылдаушылыгы жогары екен! белпл!, ол инсулинн!ц иммунды жуйеге стимулдеуни эсер!н!ц болмауымен,зат алмасудыц бузылуымен жэйе фагоцитоздыц басылып 164 о ц у л ы ц калуы м ен б ай лан ы сты . Г и п оф и здщ алды цгы б е л !п ш ы гараты н ж эн е адам дар мен ж ан уарлар организмшдеп зат алмасудыц барльщ турлерш реттеуге катысатын, соматотропты гормон - есу гормоныньщ тапшылыгы, иммунды ж уйенщ ортальщ органына жататын тимустыц жетшмеуше жэне де иммунды- тапшылык дамудьщ нэтижесшде тш сп иммундьщ реациялардьщ элс!зденуше экеледг Глюкокортикоидтар, андрогендер, эстрогендер жэне прогестерон макроорганизмнщ иммундык реакцияларын басып тастайды, ал есу гормоны, тироксин жэне инсулин стимулдеуип эсер етедг Организмнщ жекедаральщ реактивтш гш щ калыптасуында генетикальщ полиморфизм мацызды рел аткдрады. Р езистенттш к жэне кабылдаушыльщка полигендж сипат тэн. Резистенттипк тек кана инфекция пайда болуына тез!мдипк емес, оныц одан эр! дамуын, латенгп жагдайда сактап туруын камтиды. Б!р катар жагдайларда микробтар дамуыныц б ел гш стадияларына фазалыктвз!мдипк болуы болжамдалады. Микробтарга генетикальщ тез!м дш к иммундык жуйе аркылы да жэне оныц катысуынсыз да юке асырылуы м ум ю н. И н ф екция д ам у ы н д а им м унды к ж у й ен щ генетикальщ ф акторлары н ы ц арасы нда МНС антигендердщ рел! жэне де фагоцитозды, Т-жэне В-лимфоциттерд!ц дифференциациялануын, интерферон ещ ц р ш у ш ж эне т.б. реттейт!н гендерд!ц мутациясы ж аксы зерттелген. И ммунды к жуйе аркылы эсерлеспейтш генетикальщ факторлардыц арасынан мыналарды атап етуге болады: лиганд-рецепторлык езара эсерлесуд! бузатын рецепторлардагы мутациялар; тар спектрл! микробтармен метаболизделет!н субстраттардагы мутациялар т.б. Жеке дараларда, популяцияларда, этникальщ топтарда жэне нэсшдерде микробтарга тез!мдш!к барльщ уакытта салыстырмалы сипатта болады. Сонымен, инфекцияльщ процест!ц эр турл! кер!н!с беру!, ж укпалы аурулардыц клиникальщ полиморфизм! осы инфекцияльщ процесс коздыргышыныц биологияльщ касиеттер!мен гана емес, олар закымдайтын макроорганизмн!ц жекедаральщ реактивт!л!г!н!ц ерекшел!ктер!мен де байланысты. Бул кезде макроорганизмн!ц корганыс кызмеНн элс!ретет!н факторлар инфекцияныц таралуына ьщпал етед!, ал макроорганизмн!ц рези стен ттш п н кушейтет!н факторлар, кер!с!нше, оныц дамуына кедерг! жасайды. К^алыпты макроорганизм ге Караганда иммундытапш ылыгы бар макроорганизмде резистентт!л!к - инфекцияльщ процесс пайда болуыныц алгы шарты болып табылады. Бул кезде сез!мталдыгы едэ\ ¡р жогары иммундытапш ылыгы бар макроорганизмде микробтардыц жогаргы вирулентт!, ал иммунды макроорганизде - аз вирулентт! штамдарыныц !р!ктелу! (селекциясы) болады. жүктеу/скачать 47,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|