АЛМАНЫҢ ГЕНЕТИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛЫН СҰЙЫҚ АЗОТТА

Осы   жасалынып   жатқан   криоколлекция   табиғи   және   мәдени   мұраның 
сақталуына қызмет етеді және әр түрлі елдердің ботаника мекемелері арасында 
алмасу   үшін   қолданылады.   Бұл   биологиялық   зерттеулердің   кең   спектрін 
жүргізуге, оның ішінде, ең алдымен, тек алманы ғана емес бірқатар маңызды 
өсімдіктердің мәдени түрлері мен сирек кездесетін және жоғалып бара жатқан 
түрлерін, дәрілік өсімдіктерді сақтаудың сенімді әдістемелерін жасауға   негіз 
болады. 
Ғылыми жетекшілері: б.ғ.к. Кушнаренко С.В., б.ғ.к. Жұмабаева Б.А.
ҚОЙ ЭМБРИОНДАРЫНЫҢ ТРАНСПЛАНТАЦИЯСЫ
Карибозов Е.Д.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан
Соңғы   жылдары   ойлап   табылған   жануарлардың   көбею   функциясын 
стимуляциялау әдістері, ерте эмбриондарды алу, сондай-ақ оларды ұзақ уақыт 
сақтау   әдістері,   экономикалық   пайдалы   тасымал   мен   әлемдік   генетикалық 
ресурстарды пайдалануға мүмкіншілік береді.
Біз таңдап алынған реципиенттерді Мыңбаев атындағы қойшаруашылығы 
ғылыми   зерттеу   институтынан   алып,   Ауылшаруашылығы   және   ветеринария 
ғылыми-өндірістік   орталығының   жануарлар   биотехнологиясы   бөлімінде 
жасадық.
Суперовуляцияны гормондармен шақыру үшін табиғи эстральді циклі бар 
қойларды екі реттен (таңертең және кешке) белсенді күйек-қошқарларды 
пайдаланып таңдайды. Қойларды гормондармен өңдеуді эстральді циклдің 11-
ші күнінен бастайды. Қойларда суперовуляцияны шақырудың келесі сулбесі 
кеңінен танымал: эстральді циклдің 11-ші күнінде қойларға ҚБС (СЖК) 
гонадотропинін бүлшықетіне 1000-1200 МЕ дозасында және 48 сағаттан соң – 
простагландинді 250 мкг дозасымен   егеді. Біз де өз тәжірибелерімізде осы 
сүлбені пайдаландық.
Біз өз жұмысымызда эмбрион трансплантациясының хирургиялық әдісін 
қолдандық.   Бұл   жұмысты   жүргізбес   бұрын   таңдап   алынған   реципиент-
қойларды   18-24   сағатқа   аш   күйінде   ұстадық.   Күйегі   келген   барлығы   9   қой 
таңдалды. Негізінен тұсақ қойлар, яғни жастары-1,5-2 жас. Реципиенттікке жас 
малдарды   таңдау   олардағы   жыныс   мүшесі   ауруларына   аз   шалдығуына   және 
операцияны жеңіл көтеретіндігіне байланысты болды.
Біз   біріншіден   қойды   операциялық   үстелге   шалқасынан   жатқызып,   төрт 
аяғын байлап, тұрақтандырдық.Операция жасалатын жерді жүннен тазартып, 
70   %-дық   спиртпен   және   5   %-дық   йод   ерітіндісімен   дезинфекцияладық   та, 
арнайы  хирургиялық  жапқышпен оқшауландыру  арқылы операция  жасайтын 
орнын   дайындадық.   Жансыздандыруда   2   %-дық   рампунь   ерітіндісін   0,7   мл 
дозасында,   2   %-дық   новокаинды   5   мл   дозасында   бұлшықетке   енгіздік. 
Хирургиялық   скальпельмен   ақ   жолақтың   сол   жағынан   12-15   см   ұзындықта 

параллель   кесік   жасадық,   сол   кесік   арқылы   жатыр   мүйіздерін   аналық 
бездерімен сыртқа тартып шығардық та зерттеу жұмыстарына кірістік. Яғни, 
аналық бездегі сары денелердің санын санадық, жыныс мүшелері ауруларына 
шалдыққан-шалдықпағандығын   бақыладық.   Содан   кейін   термостаттағы   4-
қуысты   Петри   шәшкесінен   бластоциста   немесе   морула   сатысына   дейін 
өсірілген   эмбриондарды,   микроскоптың   көмегімен,   арнайы   сору   құралын 
пайдаланып,   таңдап   алдық.   Алынған   эмбриондарды   жатыр   мүйізіне   тұқыл 
инемен тесілген тесік арқылы ішіне жібердік. Эмбрионды таңдағанда олардың 
сыртқы және ішкі бөліктеріне морфологиялық талдау жасадық. Яғни, олардың 
бүтіндігін   жақсы   бөлшектелгендігін   ескердік.Жатыр   мүйізіне   эмбриондар 
жіберілгеннен   кейін,   мүйіздерді   қарын   қуысына   қайтадан   кіргізіп, 
пенициллинмен өңдеп, кетгутпен тіктік. Тігілген орынды да йод ерітіндісімен 
дезинфекциялап қойларды бақылауға алдық. Операцияларды жасау барысында 
айтарлықтай қиындықтар туындаған жоқ. Барлық операциялар сәтті өтті және 
қойлар   жеңіл   қабылдады.   Барлығы   9   қойға   опрация   жасалды.   16   эмбрион 
пайдаланылды. Қойлар қазақтың биязы жүнді қойлар тұқымынан болды
Зерттеу   жұмысымыздың   нәтижесін   қорытындылай   келсек-   аталған   әдіс 
бойынша   анасының   жатырында   жатып-ақ   жергілікті   ауыспалы   климаттың 
қиыншылықтары   мен   жем-шөбіне   бейім   және   асыл   тұқымдылық   қасиетін 
сақтайтын   қозыларды   алу   өте   маңызды.   Осы   әдіс   арқылы   еліміздегі 
малшаруашылығындағы жаңа леп, сапа лебін енгізуге болады.
Ғылыми жетекшісі: б.ғ.к.,  доцент Батырханов М. С.
АСТЫҚ ТҰҚЫМДАСТАР ДӘНІНДЕГІ АМИЛАЗАНЫҢ 
ФИТОГОРМОНДАРМЕН РЕТТЕЛУІ
Қарсыбекова С.С.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан
Басқа   да   көптеген   ферменттер   сияқты   амилотикалық   ферменттер   де 
жоғары   сатыдағы   өсімдіктерде   кеңінен   таралған.   Олар   көмірсулар 
метаболизміне   қатысып,   сонымен   қатар   өсімдік   шикізатын   өңдеудің 
технологиялық процестерінде де маңызды роль атқарады. 
Бидай дәнін әлемдік рынокқа экспорттайтын көптеген мемлекеттерде өніп-
өсу     α-амилазасының   жоғары   ылғалдылық   жағдайындағы   бақыланбайтын 
синтезі   нәтижесінде   бидай   дәнінің   шамамен     30%-ының   сапасы 
төмендейтіндіктен,   астықты   сақтауда   үлкен   мәселе   туындап   отыр.   Шығынға 
әкеп соғатын көптеген себептердің арасындағы бастысы –   дәннің уақытынан 
бұрын өніп-өсу процесі.
Қазіргі   таңда,   астық   тұқымдастардың   тыныштық   күйіндегі   дәніндегі 
фитогормондардың   реттегіш   роліне   байланысты   көптеген   зерттеулер 
жүргізілуде.   Дәннің   тыныштық   күйден   шығуы   ауксинмен,   гиббереллинмен 
(ГҚ),   цитокининмен,   абсциз   қышқылымен,   этиленмен   реттеледі.   Гормондар 
мөлшерінің   азаюы   немесе   көбеюі   олардың   байланысқан   формасынан   бос 

формасына   ауысуымен,   немес   кері   жүретін   процестермен   байланысты.   Бұл 
процеске абсциз қышқылының (АБҚ) әсері үлкен екені көрсетілді.
Уақытынан бұрын өніп-өсу масақтағы АБҚ   мөлшерімен бақыланатынын 
атап   өту   керек.   Эмбриогенездің   реттелуіне   АБҚ-ның   әсеріне   арналған 
зерттеулер жүргізілді .   АБҚ бар болғанда қор белоктары үшін спецификалы 
мРНҚ транскрипциясы жалғаса беретіні көрсетілді. Мұндай заңдылық, әдетте, 
жүгеріге   тән.   Арпаның   дамып   келе   жатқан   эмбрионында   α-амилазаның 
белоктық   ингибиторы   табылған,   мөлшері   эндогенді   АБҚ-мен 
корреляцияланады.   Сулы   стресс,   эмбриогенездің   ерте   кезеңінде   ингибитор 
деңгейін 20 есеге жоғарылатады, ал АБҚ мөлшері 80 есе жоғарылады.
Бидай   дәнінің   өніп-өсуіндегі   циклогексемидтің,   кордеципиннің, 
аманитиннің трансляциясының ингибиторы мен АБҚ әсерін салыстыру, өніп-
өсудің бастапқы сатысында АБҚ РНҚ синтезін тежейтінін көрсетті. Бидайдың 
оқшауланған   ұрығының   өніп-өсуіне   бұл   гормонның   әсері   трансляция 
деңгейінде жүретінін көрсетеді.
Біздің   жұмыста   негізгі   бидайдың   амилаза   белсенділігіне 
фитогормондардың   әсерін   зерттеу   мақсатында   2007   жылғы   жаздық   жұмсақ 
бидайдың   (Triticum   aestivum  L.)   Казахстанская-9,   Казахстанская-25   сорттары 
қолданылды. 
Зерттеулерден,  бақылаумен   салыстырғанда   ГҚ-ның   жалпы   амилаза 
ферментінің белсенділігін төрт есе жоғарылататындығы, ал АБҚ-ның фермент 
белсенділігін екі есе төмендететіндігі белгілі болды. 
Сонымен,   тәжірибелерден   бидайдың   әртүрлі   генотипінің   ұрықсыз 
бөліктерінің   (алейрон   қабығы)   амилазаның   белсенділік   деңгейіне   әртүрлі 
сезімталдық көрсететіні байқалады. Казахстанская-19 сортында, ГҚ қосқаннан 
кейінгі фермент белсенділігінің деңгейі, Казахстанская-25 сортына қарағанда 
жоғары болатындығы анықталды.
Бидай   дәні   амилазасының   фитогормондармен   әсер   еткеннен   кейінгі 
изоферменттік құрамы анықталды. Бақылау және АБҚ да 6 компонент, ал ГҚ 
әсер еткен үлгілерде тағы да қосымша компоненттердің көрінгенін байқаймыз. 
Сонымен,   біздің   жұмысымыздан   алынған   мәліметтер   ГҚ   қосымша 
компоненттер түзе отырып, ферменттің жалпы белсенділігінің жоғарылауына 
себепші болатыны көрсетілді.
Ғылыми   жетекшілері:   б.ғ.к.,   доцент   Ережепов   Ә.Е.;   б.ғ.к.   доцент 
Хакимжанов А.А.
КЛИНИКАЛЫҚ САУ ҚАШАР ЖАТЫРЫНАН ДАЙЫНДАҒАН 
ҰЛПАЛЫ ПРЕПАРАТТЫҢ АНТИМИКРОБТЫҚ ҚҰРАМЫ
Кемешов Ж.Ө., Ахметов А.Н., Мұқанбетқалиев Е.Е., Мұқанбетқалиева 
А.А., Доманов Д.Ы., Қамсаев Қ.М.
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті,
Астана қ., Қазақстан, e-mail: Zhomart-Naiman @ mail.ru

Эндометриттерді   емдеу   кезінде   Е.В.Ильинский   В.П.Филатовтың   әдісі 
бойынша суықта консервацияланған бауыр-қағанақ тұндырмасын тері астына 
20-3 мл мөлшерінде 2-4 рет арасына 5-7 күн салып енгізуді ұсынады.  Осыған 
ұқсас  әсердегі  препарат  болып  құрғақ  биосан  саналады.  И.С.Нагорный  бауыр, 
көк  бауыр  және  өзге  ағзалардан  әзірленген  ұлпа  преапараттарын  жануардың 
100  кг  салмағына  4-8  мл  мөлшерінде  арасына  7-1  күн  салып  егуді  ұсынады, 
егулер  саны  бірден  онға  дейін.  Сиыр  эндометриттері  кезінде  ұлпа 
препараттарын  табысты  түрде  В.А.Агафонычев  қолданған.  Жұмысымыздың 
бірінші  сатысында  сұйық  қоректік  ортада  бактериостатикалық  әсерін,  ал 
бактериоцидтік  әсерін  тығыз  қоректік  ортада  (қанды  орта)  себінді  жасап 
анықтадық . 
Тест  –  микроб  ретінде  эндометритке  шалдыққан  сиырлардан  бөлінген 
жатыр  сұйықтығын  алдық,  олар  Stapylococcus aureus, Streptococcus  pyogenes, 
Escherichia   coli  және  Proteus   vulgaris  штаммдары.  ЕПА  және  ЕПС  ұлпалы 
препарат  сұйықтығын  екі  қайта  өткізіп  Хоттингер  қайнатпасында  (аминді 
азотта  100  мг%, pH-7,2-7,4) 10  пробиркаға  2  мл  құйдық.  Ұлпалы  препаратты 
араластыру үшін 0,2 мл-ді 9,8 мл қоректік ортаға қосып, 1 мл/мг қоспа алдық. 
Қоректік ортамен кезекті араластыруларды жүргізіп төменгі концентрациясына 
дейін  жеткіздік  (500;   250;   125;   62,5;   31,25;   15,6;   7,84;   3,9;   1,9  мкг/мл). 
Араластырылған  ұлпалы  препараттың  сұйықтығын  әр  пробиркаға  және 
бақылау  пробиркасына  0,2  мл  (2х10  микробты  жасаушаны  1мл  сұйық  және 
1х10  тығыз  қоректік  ортада  қатынас  есебімен  әзірленді)  өлшемде  тест-микроб 
қостық. 24 сағат бойы себіндіні термостатта 37°С өсірдік. Ұлпалы препараттың 
ең  төменгі  концентрациясын  1  мл  қоректік  ортадағы  себіндіде,  сол  кездегі 
микроорганизмдердің  өсу  тежелуін,  минимальды  тежелу  концентрациясы 
(МТК)  деп  бағаладық.  Ұлпалы  препараттың  бактерицидтік  әсерін  анықтауын 
ертіндіні  сұйық  қоректік  ортада  пробиркаларға  себіндіні  жасап,  ал 
бактериостатикалық  әсерін  тығыз  қоректік  ортада  жүргіздік.  Себінді 
жасағаннан  кейін  37°С  термостатқа  қойып  7  тәулік  бойы  бақыладық. 
Пробиркаларда  өсінділер  болмаса,  онда  ол  бактерицидтік  деп  есептедік,  ал 
күмәнді  болса  тығыз  қоректік  ортада  қайта  себінді  жасадық.  Препаратты 
дайындауда  біз  оны  тек  зертханалық  жағдайда  ғана  емес,  сонымен  қатар 
шаруашылық  жағдайында  дайындау  технологиясын  игердік.  Зерттеу 
жұмыстары келесі технологиялық тізбек түрінде орпындалады:
-  клиникалық  сау  сиырдан  алынған  жатырды,   6-7  тәулік  бойы 
тоңазытқышта  ұстаған  соң  ұсақтап  турап,  гемогенизаторға  салады  да  7  минут 
айналдырады, дайын массаның 50 граммына 50 мл дистиллденген су қостық;
- 24  сағаттан  соң  тоңазытқыштағы  сұйықтықты  алып,  химиялық  зөаттар 
арқылы жасушаларын бұзу;
-  Бұзылған  қоймалжың  массаны  центрифугада  5000  айналым/минутта  30 
минут айналдыру арқылы тұнбаға түсірдік те 70 к/Дж ақзат бөлдік;
-  Залалсыздандырылған  шыны  ыдысына  200  мл  мөлшерде  құйып  алып, 
мақталы дәкемен ауызын тығындап, аллюминии қақпағымен жаптық.

МОДИФИКАЦИЯЛАНҒАН КҮРІШ ҚАУЫЗЫ НЕГІЗІНДЕГІ 
КАРБОНИЗДЕЛГЕН СОРБЕНТТІҢ ЕГЕУҚҰЙРЫҚТЫҢ ІШЕК 
МИКРОФЛОРАСЫНА ӘСЕРІ
Кожалакова А.А., Акимбеков Н.Ш.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., 
ainash_k83@mail.ru
Организмді   қорғау   мен   оның   ішкі   ортасын   сақтауда   қалыпты   ішек 
микрофлорасының маңызы зор. Ішек микрофлорасының құрамы оның сапалық 
және   сандық   параметрлеріне,   әсіресе   басты   құрамбөліктеріне   - 
микрофлорасына байланысты. Қалыпты жағдайда барлық микрофлора өкілдері 
бір-біріне   оң   әсер   көрсететін   биоценозды   құрайды,   ол   микроорганизмдердің 
өсуіне,   ондағы   зат   алмасу   мен   қолайсыз   факторларға   тұрақтылығын 
қамтамасыз   етеді.   Ішектегі   биотикалық   құрамбөліктер   арасындағы 
тұрақтылықтың   бұзылуы   мен   микроэкологиялық   өзгерістер   өз   кезегінде 
организмде метаболиттік, реттегіштік және иммундық ауытқушылықтарға алып 
келеді. Қазіргі кезде ішек микрофлорасының құрамын қалпына келтіру немесе 
тұрақтандыру   мақсатында   энтеросорбенттер   кеңінен   қолданылады.   Соның 
ішінде   токсинді   әсері   жоқ,   арзан,   сорбциялық   сыйымдылығы   жоғары, 
карбонизделген   күріш   қауызы   негізіндегі   сорбенттерді   қолдану   перспективті 
болып келеді. 
Жұмыстың   мақсаты   катионды   беттік   активті   зат   –   полиэтиленэминмен 
модификацияланған карбонизделген күріш қауызы негізіндегі сорбенттің ішек 
микрофлорасының сандық құрамына әсерін зерттеу. 
Карбонизделген   күріш   қауызы   негізіндегі   сорбент   полиэтилениминнің 
0,5*10
-3
  М     концентрациясында   модификацияланды.   Бұл   концентрацияда 
модификацияланған   сорбенттің   таңдалынып   алу   себебі,   оның   сорбциялық 
сыйымдылығы   басқа   нұсқаларға   қарағанда   жоғары   болды.   Сорбенттердің 
сыйымдылық белсенділігі метилен көгінің сорбциялануымен анықталынды.
Модификацияланған   сорбенттің   әсерін   анықтау   үшін   тәжірибиелік 
егеуқұйрықтарға   сорбенттер   орташа   және   максималды   тәуліктік   дозада, 
сәйкесінше   0,025г/кг   және   0,1   г/кг   дене   массасына   берілді.   Ішек 
микрофлорасының   сүт   қышқылды   бактериялар   мен   энтеробактериялардың 
сандық көрсеткіштері тәжірбиенің бірінші, жетінші және он төртінші күндері 
анықталынды.   Сорбенттердің   әсері   сүт   қышқыл   бактериялары   үшін 
айтарлықтай байқалмады. Бірақ тәжірибенің бірінші күні сорбенттердің орташа 
және максималды тәуліктік дозаларында сүт қышқылды бактериялар саны біраз 
мөлшерге   көбейді.   Энтеробактериялар   үшін   сорбенттердің   орташа   тәуліктік 
дозасы   кезінде   олардың   санының   төмендегені   байқалды.   Сорбенттердің 
максималды тәуліктік дозасында энтеробактериялар саны тәжірибенің бірінші 
күні бір қатарға төмендеп, жетінші күнге дейін сақталды, ал он төртінші күні 
бастапқы қалпына келді. 

Осылайша,   сорбенттердің   энтеробактериялар   үшін   арнайы   сорбциялау 
қасиетін   байқауға   болады.   Энтеробактериялар   липополисахаридтердің   көзі 
болып   табылатындықтан,   олардың     арнайы   адсорбциялануы   қызығушылық 
тудырады. Бұл тәжірбие in vitro жағдайында зерттелетін болады.
БАЛДЫР ДАҚЫЛЫНДА ФИКОЦИАНОБИЛИННІҢ 
ЖИНАҚТАЛУЫН АНЫҚТАУ
Кожебаева Ж.С.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан
Спирулина   деген   балдырдың   тағамға   қосылатыны   баршаға   мәлім.   Оған 
деген   коммерциялық   қызығушылық     оның   құрамына   байланысты:   белок 
мөлшері   65%-дан   астам,   құрамында   18   аминқышқылдар   бар   (сегізі   адам 
ағзасында синтезделмейді). Бұған қоса бұл көк жасыл балдырдың пигменттері: 
фикоцианин мен ксантофилл ісікке қарсы және   иммунитетті көтеретін әсері 
көрсетілді.  
Спирулина   басқа   балдырлардай   жоғары   аккумулятивті   қабілетіне   ие. 
Сондықтан спирулинаның биомассасынан селенмен байытылған биологиялық 
активті қоспаларды өндіруде.   Біздің жұмысымызда спирулинаның дақылдық 
түріндегі    Arthrospira   platensis-те   фикоцианиннің   жинақталуына   селен 
концентрацияларының әсері зерттелді.
A.platensis Заррук ортасы бар 500 мл-лік колбаларда тәулік бойы жарықта 
өсірілді. Заррук ортасының құрамы: NaHCO
3
 – 16,8; K
2
HPO
4
.
3H
2
O – 1,0; NaNO
3 
– 2,5; K
2
SO
4
 – 1,0; NaCl – 1,0; MgSO
4
.
7H
2
O – 0,2; CaCl
2
.
6H
2
O – 0,04; FeЭДТА-
ерітіндісі   –  1  мл;  микроэлементтер   ерітіндісі  –  0,5  мл.  Na
2
SeO
3
  ортаға  алты 
варианттың бесеуіне әртүрлі концентрацияда қосылды. Дақылды 14 күн бойы 
өсірдік.   Содан   кейін   биомассаны   2500   айналым/минутына   15   минут   ішінде 
центрифугаладық.   Биомассасы   өлшенді,   сұйық   азотпен   бірнеше   рет 
мұздатылды. Ерігеннен кейін 0,1 М цитрат-фосфатты буфері (pH 7,0) қосылды. 
Экстракциядан   кейін   фикоцианобилин   пигментін   бөліп   алу   үшін   қайтадан 
центрифугаладық. Алынған супернатантты G-75 сефадексі бар колонка арқылы 
гельхроматография   әдісі   бойынша   фракцияладық.   Фикоцинобилині   бар 
фракциясын көк түсі бойынша бөліп отырдық.   Алынған фракцияларда белок 
мөлшерін   Лоури   әдісі   арқылы,   ал   құрғақ   салмағын   130   градуста   кептіріп 
анықтадық. 
Фикоцианобилин   бар   фракцияларда   бақылауда   биомассаның   шикі 
салмағына есептегенде белок мөлшері 2,7% болды. Селеннің концентрациясы 
ортада өскен сайын фикоцианобилин мөлшері өзгеріп отырды. Белоктың ең көп 
мөлшерлері   (3,5%   ш.с.)     селеннің   жоғары   концентрациясы   бар   0,2   мг/мл 
вариантында анықталды. 
Фикоцианобилиннің   шығымын   құрғақ   салмаққа   есептегенде,   екі 
тәжірибелік   варианттарда     бақылаудан   көп   мөлшері   алынды.   Мысалы, 
бақылаудағы A. рlatensis-тің клеткадағы көк пигмент жиналған мөлшері 0,2191 
г, ал 0,1 мг/мл селеннің концентрациясы қосылған вариантта оның мөлшері - 
0,3553 г, яғни бұл 62,1%-ы бақылаудан жоғары. Селеннің концентрациясы 0,2 

мг/мл-ге   дейін   өскенде   фикоцианобилиннің   шығымы   0,6262   г     болды,   бұл 
мөлшер бақылаудан 185,8% -ға асып тұр.
Қорытындылай   келе,   ортадағы   селеннің   жоғары   концентрациялары  A. 
рlatensis-тің клеткаларында фикоцианобилиннің көп мөлшерде жинақталуына 
жағдай жасайды.
Ғылыми жетекші: б.ғ.к., доцент Джокебаева С.А.
ИССЛЕДОВАНИЕ ТОКСИЧНОСТИ НАНОЧАСТИЦ МЕДИ, 
СЕРЕБРА И ОКСИДА ЖЕЛЕЗА IN VITRO
Кустова Т.С., Лю М.Б., Исламов Р.А. 
РГП «Научный центр противоинфекционных препаратов», Лаборатория 
фармакологии и биохимии, г. Алматы, Казахстан  labpharma
 
 @
   mail
 
 .  ru
   
В последние десятилетие активное развитие получило новое направление – 
нанотехнология.   Одной   из   главнейших   особенностей   которой   является 
возможность манипулирования единичными атомами и молекулами. Выделяют 
пять основных областей применения нанотехнологий в биологии и медицине: 
доставка активных лекарственных веществ, новые методы и средства лечения 
на нанометровом уровне, диагностика in vivo, диагностика in vitro, медицинские 
имплантаты [Wagner V., Wechsler D, 2004].  К сожалению, несмотря на высокий 
потенциал   эффективности,   системы   доставки   активных   веществ   в   органы   и 
ткани-мишени   связаны   с   нежелательными   побочными   эффектами.   Так, 
фармацевтический   гигант   Novartis,   концерна   Ciba,   после   анализа   данных   по 
безопасности различных систем доставки приняли решение сосредоточиться на 
разработке   лекарственных   средств   с   расщепляемыми   наноносителями, 
поскольку безопасность стабильных наночастиц вызывает сомнения [Feiertag 
A.,   2007].   Более   того,   заявленные   уникальные   свойства   наноматериалов, 
отличающихся   от   традиционных,   требуют   внимательного   и   подробного 
изучения   новых   свойств   в   контексте   механизмов   взаимодействия   с 
компонентами   биологической   системы.   Одним   из   механизмов   токсического 
процесса может быть индукция образования активных форм кислорода (АФК). 
В связи с этим, целью нашей работы являлся синтез наночастиц металлов и 
исследование способности индуцировать перекисное окисление белков.
В   работе   использовалась   плазма   крови   условно-здоровых   людей. 
Предварительно в ней определялись такие параметры как концентрация белка, 
альбумина,   холестерина,   триглицеридов,   мочевины,   активность   аспартат   –   и 
аланинтрансаминазы,   щелочной   фосфатазы   и   амилазы.   Наночастицы   меди   и 
серебра   получали   восстановлением   пирофосфитом   натрия,   оксида   железа 
химическим   осаждением   в   присутствии   полисахаридов   в   качестве 
стабилизаторов.   В   качестве   первичных   поверхностно-активных   веществ 
использовали   олеиновую   кислоту.   Синтезированные   наноматериалы 
исследовали УФ и ИК-Фурье спектроскопией. Размеры наночастиц оценивали 
электронной микроскопией. Перекисное окисление белков (ПОБ) определяли 
по методу, представленному в работе [Liochev S., Fridovich I., 1994].    

В результате проведенных исследований было выяснено, что наночастицы 
металлов   и   их   оксидов   индуцируют   ПОБ,   причем   наиболее   активными 
оказались наночастицы меди и серебра. При этом кратность разведения плазмы 
крови   соответствовала   пропорциональному   уменьшению   количества 
карбонильных   радикалов   на   1   мг   белка.   Таким   образом,   есть   основания 
полагать, что наночастицы металлов и их оксидов могут играть существенную 
роль в перекисной модификации белков.     

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: