Мектеп жасына дейінгі (5 – 6 жас) балаларға арналған «Қазынаға саяхат» квест – ойыны
Ойынының мақсаты: балалардың назарын, ойлау жылдамдығын, ұшқұр, зейіні жылдам шоғырланатын және тез тапқырлығын дамытуға бағытталған ерекше, қызықты ойын жағдайын қамтамасыз ету.
Міндеттері:
* ойын тапсырмалары арқылы қойылған мақсатқа жетуге танымдық қызығушылық пен логикалық ойлауды дамыту үшін жағдай жасау;
* салыстыру, логикалық ойлау, қорытындыларды дұрыс тұжырымдау қабілетіттерін қалыптастыру;
* көшбасшылық қасиеттерді көрсете білуге тәрбиелеу
* командада жұмыс істеу қабілетін бекіту.
Балалар қабілеттерінің экспресс-диагностикасы:
Біз бес геометриялық фигураларын көрсетеміз: шаршы, шеңбер, тіктөртбұрыш, үшбұрыш және ирек сызық. Сыналушыдан олардың біреуін таңдауды сұраймыз.
Төртбұрыш. Математикалық қабілеттердің болуын көрсетеді. Ақпаратты қабылдау кезінде ол сандар мен фактілерге назар аударады. Оның күшті жағы-ақыйн ойды талдау. Бала нақты нәтиже шығара алмайды болжай алмайды, бірақ оны логикалық ойлау және дәйекті әрекеттер арқылы есептейді. Ерекшелігі-еңбек сүйгіштік, ынта, ұқыптылық.
Үшбұрыш. Көшбасшылық қасиеттердің болуы тән. Бала өзіне сенімді, жылдам шешіге келетін, бірақ шыдамсыз. Баланың ұстанымы – асып кету, жоғары мәртебеге жету және басқаларға қарағанда жақсы болу. Бала мәселенің мәнін көре алады, жігерлі және тапқыр. Өнер, сахнаға қабілеттілігі шешендік пен тіл біліміне байланысты.
Шеңбер. Бұл балаға аналасындағы мейірімділігі қажет. Ондай бала үшін жақсы көретін және мүмкіндіктеріне сенетін адамдардың ортасы маңызды. Ол сезімтал, осал және эмоционалды. Қабылдауға қарағанда көбірек беруге тырысады. Эмпатиясы жоғары, қабілеттері коммуникативтілікпен байланысты
Тік төртбұрыш. Бұл іздеу және өзін-өзі анықтау фигурасы. Мазасыздық, шатасу, ішкі проблемалар мен дағдарыс кезеңдерінде қайсысы тиімді деп таңдау жасау біледі.
Ирек сызық. Бай қиял мен арманшылдығымен ерекшеленеді. Балада шығармашылық қабілеттері жақсы дамыған (кескіндеме, музыка және поэзияға бейім). Бейнелік ойлау мен түйсігі жақсы дамыған. Оңашалықты ұнатады. Бала арманшылдық пен қиялдауды ұнатады.
Вербалді таңдау әдістемесінің нәтижелері бойынша балалар танымалдық, әлеуметтік мәртебесі бойынша үш топқа бөлінді:
1 – топ – жұлдыздар;
2– топ-қалаулы,
3-топ-сайланатын және қабылданбайтын (3-4-қосымша).
Жұлдыздар тобына құрдастары арасында ең танымал, белсенді, көпшіл балалар кірді. Өздеріңіз білетіндей, мұндай балалар құрдастарына өте ұнайды, бірақ оларға жету оңай емес. Олар көшбасшылық қасиеттерді көрсетеді.
Таңдаулы топқа ең сабырлы, бірақ сонымен бірге көпшіл және көңілді балалар кірді. Мұндай балалар достықты оңай бастайды және ең жақсы дос болады.
Үшінші топқа құрдастарымен қарым-қатынас орнатуға қиналатын, командаға бейімделуі қийын, түйық балалар кірді. Олар негізінен үнсіз, жалғыз ойнайды. Зерттеу нәтижелерін 1-кестеде көрсетілген. Топтар бойынша балалардың тізімі 3-қосымшада көрсетілген.
1.Кесте №15 С.Сейфуллин атындағы жалпы орта мектебінің «Заңғар» шағын орталығында мектеп жасына дейінгі балаларды статус топтары бойынша бөлу
|
Балалар саны
|
%
|
I топ (жұлдыздар)
|
3
|
20%
|
II топ (қалаулылар)
|
11
|
74%
|
III топ (сайланғандар және қабылданбағандар)
|
1
|
6%
|
2. Кесте Қызылорда қаласы, «Еркем – Ай» балапан балабақшасында
мектеп жасына дейінгі балаларды статус топтары бойынша бөлу
|
Балалар саны
|
%
|
I топ (жұлдыздар)
|
3
|
20%
|
II топ (Қалаулылар)
|
9
|
60%
|
III топ (сайланғандар және қабылданбағандар)
|
3
|
20%
|
1 Сүрет. мектеп жасына дейінгі балаларды статус топтары бойынша бөлу
3.Кесте Мектеп жасына дейінгі балаларды статус топтары бойынша балабақшалардың екі тобына бөлу (анықтау кезеңі)
|
Балалар саны
|
%
|
I топ (жұлдыздар)
|
6
|
20%
|
II топ (Қалаулылар)
|
20
|
67%
|
III топ (сайланғандар және қабылданбағандар)
|
4
|
13%
|
Кесте деректерін төмендегі диаграммада бейнелейміз:
3.Сурет Мектепке дейінгі жастағы балалардың статус топтары бойынша бөлу диаграммасы.
1,2 кестенің диаграммалар көрсеткендей, балалардың көпшілігі екінші топты құрайды. Бұл барлық балалардың әлеуметтік мәртебесі бірдей, бір-бірімен белсенді қарым-қатынас жасайтындығын және оңай достар табатындығын көрсетеді. Көшбасшылар тобы балалардың тек 20% құрайды. Сонымен, топта ең танымал бірнеше адам бар, олар басқа балаларға ұнайды. «Қабылданбаған және сайланған» тобына тек төрт бала кірді. Бірақ бұл олардың басқа балаларға ұнамайтындығын әлі дәлелдемейді. Олар көбінесе үнсіз және жалғыз болғандықтан, басқа балалар оларды айналып өтеді.
Балалардың тұлға аралық қатынастарын алғашқы диагностикалаудың нәтижелері 4-кестеде келтірілген.
4 Кесте. Рене Жиль әдістемесінің нәтижелері
Балабақша тобы
|
Көрініс түрі
|
%
|
1
|
2
|
3
|
№15 С.Сейфуллин атындағы жалпы орта мектебінің «Заңғар» шағын орталығының ересектер тобының балалары
|
Қарым-қатынас жасауға деген ұмтылыс
|
33% (5 бала)
|
Көшбасшылыққа ұмтылу
|
20% (3 бала)
|
Қақтығыстар, агрессивтілік
|
20% (3 бала)
|
Жалғыздықты қалау
|
26% (4 бала)
|
Қызылорда қаласы, «Еркем – Ай» балапан балабақшасының
ересектер тобының балалары
|
Қарым-қатынас жасауға деген ұмтылыс
|
26% (4 бала)
|
Көшбасшылыққа ұмтылу
|
13% (2 бала)
|
Қақтығыстар, агрессивтілік
|
33% (5 бала)
|
Жалғыздықты қалау
|
26% (4 бала)
|
4-сүрет Рене Жиль әдістемесінің нәтижелері
5. Кесте Екі топтағы балалардың тұлға-аралық қатынастарын бағалау көрсеткіші (анықтау кезеңі)
Көрсеткіштер
|
Қарым-қатынас жасауға деген ұмтылыс
|
Көшбасшылыққа ұмтылу
|
Қақтығыстар, агрессивтілік
|
Жалғыздықты қалау
|
%
|
30 %
|
16 %
|
27%
|
27 %
| Кестенің нәтижелері бойынша балалардың 16% мектеп жасына дейінгі балалардың зерттелген топтарындағы көшбасшылық қасиеттерді көрсетеді. Сондай-ақ, балалардың көпшіл (30%) екендігі және нәтижесінде қақтығыстар (27%) пайда болатындығы байқалады. Балалардың 27% жалғыздық анықталды. Бұл балаларды мазасыз, тұйық, үнсіз деп сипаттауға болады.
5. Сурет. Екі топтағы балалардың тұлға аралық қатынастарын бағалау көрсеткіші (анықтау кезеңі).
№15 С.Сейфуллин атындағы жалпы орта мектебінің «Заңғар» шағын орталығының ересектер тобының балалары экспресс-диагностикаға сәйкес көшбасшылық қасиеттердің тән болуы (фигура - квадрат таңдалған) балалардың 17% анықталды. Қызылорда қаласы, «Еркем – Ай» балапан балабақшасының ересектер тобының балалары квадратты (математикалық қабілетті) 11% таңдады, Алаңдаушылық пен абыржудың символы болып табылатын тіктөртбұрышты 3% мектеп жасына дейінгі балалар таңдады. Негізінен топтарда шеңбер және ирек сызық формалары басым, олар армандауды және дамыған қиялды бейнелейді. (Көрсекіштері 27% және 42%).
№15 С.Сейфуллин атындағы жалпы орта мектебінің «Заңғар» шағын орталығының ересектер тобының балалары «Қоян мен қасқыр» әдісі бойынша нәтиже келесідей болды: мектеп жасына дейінгі балалардың 21% көшбасшылық қасиеттер анықталды, 3% балалар мүлдем тұрмады, қалған балалар - 76% - кейінірек тұрды, яғни, олар аз шешуші болып табылады.
Қызылорда қаласы «Еркем – Ай» балабақшасының ересектер тобының балалары «Қазынаға саяхат» квест-ойынының әдіснамасы бойынша нәтижелер келесідей болды: көшбасшылық қасиеттер мектеп жасына дейінгі балалардың 17% анықталды, 3% мектеп жасына дейінгі балаларда қалау байқалмады, қалған 80% аз шешуші және қабылдады кейінірек ойынға қатысады.
Осылайша, барлық әдістердің нәтижелері шамамен бірдей нәтижелерді көрсетеді.
6-жиынтық кесте барлық әдістерге сәйкес көшбасшылық қасиеттері бар балаларды бөлінуін білдіреді.
6- Кесте. Көшбасшылық қасиеттері бар мектеп жасына дейінгі балалардың бөлінуі
Әдістеме
|
БТҚСБ әдістемесі
|
Ауызша таңдау әдістемесі
|
Экспресс-диагностика әдістемесі
|
«Қоян мен қасқыр» ойыны
|
«Қазынаға саяхат» квест-ойыны
|
|
22%
|
22%
|
17%
|
21%
|
17%
|
Орташасы
|
20%
|
|
Қорытынды кестеге сәйкес, бұл топтарда мектеп жасына дейінгі балалардың тек 20% көшбасшылық қасиеттер басым болады деп қорытынды жасауға болады. Өткізілген әдістемелердің нәтижелері Балалар тобындағы көшбасшылық қасиеттерді дамыту деңгейін арттыру бойынша түзету іс-шараларын жүргізу қажеттілігін растайды.
Сонымен, көшбасшылық қасиеттерді қалыптастыру №15 С.Сейфуллин атындағы жалпы орта мектебінің «Заңғар» шағын орталығының ересектер тобының балаларының көрсеткіштері 20,7%, Қызылорда қаласы, «Еркем – Ай» балапан балабақшасының ересектер тобының балалары – 19,8% құрайды, біз екі топтағы нәтижелердің төмен деңгейде екенін көреміз, сондықтан көшбасшылық қасиеттерді қалыптастыру жұмыстары қажет деп санаймыз.
Достарыңызбен бөлісу: |