Мемлекеттік емтихан сұрақтары ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жағдайы
Тәуелсіздіктің бастапқы жылдарындағы Қазақстан экономикасының дағдарыстық жағдайы және нарықтық қатынастарға көшуі
жүктеу/скачать 206,77 Kb.
|
| Тәуелсіздіктің бастапқы жылдарындағы Қазақстан экономикасының дағдарыстық жағдайы және нарықтық қатынастарға көшуі
Жауап: Экономикалық дағдарыс және оның салдары. 1991 жылы КСРО ыдырағаннан кейін әкімшілік-командалық жүйе мен жоспарлы экономика құлдырады. Бұл жүйеде ел экономикасы үнемі дағдарыстарды бастан өткерді. Өндіріс құралдарына қоғамдық меншік адамдардың еңбекке және оның нәтижелеріне деген қызығушылығын әлсіретті, теңгерім орнатылды. 80-ші жылдардың екінші жартысында М. С. Горбачев жариялаған қайта құру саясаты бұл кемшіліктерді жоя алмады. Нәтижесінде, өзінің экономикалық және ғылыми-техникалық дамуында, өндіріс тиімділігі мен өнім сапасы жағынан КСРО дамыған капиталистік елдерден артта қалды. 1995 жылы Қазақстан Республикасы 19 облыстан, 220 ауданнан, 83 қаладан тұрды. Ірілендіру нәтижесінде 1997 жылы облыстар саны 14 — ке, ал аудандар саны 160-қа дейін қысқарды. 1991 жылы республикада 5 мыңнан астам ірі өнеркәсіптік кәсіпорындар, 2119 совхоздар мен 407 колхоздар, көптеген жылу және су электр станциялары, Құрылыс және байланыс мекемелері жұмыс істеді. Мұнай негізінен Атырау және Маңғыстау облыстарында өндірілді. Республикада үш мұнай өңдеу зауыты, әлемге әйгілі Қарағанды және Екібастұз көмір бассейндері жұмыс істеді. Жезқазған, Балқаш, Өскемен, Ащысай, Кентау, Шымкент, Жамбыл зауыттары мен комбинаттарының өнімі тіпті елден тыс жерлерде де танымал болған. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында нарықтық экономикаға және нарықтық қатынастарға көшуге байланысты халық шаруашылығының барлық салалары дағдарыспен қамтылды. Дағдарысты барлық ТМД елдері бастан өткерді. Нәтижесінде 1991-1996 жылдары өндіріс айтарлықтай қысқарды. Өндіріс көлемінің қысқаруы: химия және мұнай — химия өнеркәсібінде — 71%, жеңіл өнеркәсіпте — 84%, ағаш өңдеу өнеркәсібінде — 76%, машина жасауда және металл өңдеуде — 64%, құрылыста — 82%, электр энергиясын өндіруде — 30%, қара металлургияда — 30%, түсті металлургияда — 28%, отын өндіруде-40% құрады. Мал басы күрт азайды. Қой мен ешкі басы 35,5 млн. бастан (1991) 13 млн.басқа дейін қысқарды (1997). Ауыл шаруашылығының мемлекеттік секторы жекешелендіріліп, колхоздар мен совхоздар таратылды. Дағдарыс Ауыл шаруашылығын да қамтыды. Нәтижесінде халықтың өмір сүру деңгейі нашарлады, жұмыссыздық өсті. 1997 жылдың тамызына қарай жұмысшылар мен қызметшілердің алпысыншы мың контингенті бар 585 өнеркәсіптік кәсіпорын өз жұмысын тоқтатты; 232,6 мың адам жұмыспен қамтылған 1064 кәсіпорын қуаттарының жартысын ғана пайдаланды; 374 кәсіпорын көшті жүктеу/скачать 206,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|