Метеорологиялық-климатологиялық энциклопедия

АНТИЦИКЛОНДЫҚ ЦИРКУЛЯЦИЯ - антициклондағы ауа 
қозғалысының жүйесі; яғни антициклон орталығының тӛңірегінде 
ауаның Солтүстік жарты шарда сағат тілі жүрісінің бағыты 
бойынша, Оңтүстік жарты шарда оған қарсы бағытта айналатын 
қозғалысы 
АҢҒАР — бедердің теріс пішіні, ені ұзындығымен салыстырғанда 
тар, бастуаынан сағасына қарай еңістеу болатын жер бетіндегі 
ирелең тереңдеме. Аңғарлар бір-бірімен кездескенде қиылыспайды, 
қосылады. Аңғар ағын судың шаю әрекетінен (эрозия) жаралады, 
басқа экзогендік 
- 
процестердің 
әсері 
шамалы. 
Аңғар басты және бүйірлік болып бӛлінеді. Бүйірлік аңғар басты 
аңғардың саласы болады. Олардың есебі екі түрлі жолмен: 
1. бастысынан бастап кішілеріне қарай; 
2. бастауындағы саласы жоқ саладан бастап жүргізіледі. 
Әрбір аңғардың кӛлденең қимасында бӛлінетін морфологиялық 
элементтері: 
 
арна — ең тӛменгі тар суағар бӛлігі; 
 
жайылма — ӛзен тасығанда су басып қалатын табаны; 
 
террасалары — сатылана кӛтерілген бүрынғығы жайылмалары. 
Терраса беткейлері әр турлі, беткейдің тӛменгі бүгілмесі табан 
сызығы, жоғарғысы жиегі деп аталады. Бастауларының пішініне 
қарай жабық (түйық ) және ашық аңғарлар деп бӛлінеді. 
Географиялық және геологиялық жағдайларға байланысты аңғар 
типтері кӛп жоне әр түрлі.

жүктеу/скачать 4,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: