Методические рекомендации по организации исследовательской и проектной деятельности обучающихся мкш нұр-Сұлтан 2019

82 
болып табылады. Жобалық тапсырмаларды шешу кезеңінде басты болып 
процесті бағалау (шешу процесі, нәтижені көрсету процесі) және тек содан 
кейін ғана нәтижені бағалау болып табылады. 
Сонымен, білім беру жолындағы жобалық тапсырмалар (5-6 сыныптар) 
жасөспірімдер мектебіндегі жобалық іс-әрекетке қадам жасайды (7-9 сыныптар) 
Өзін-өзі анықтау кезеңінде
(7-
9 сыныптар) оқу іс-әрекетінің жобалық 
нысандары, оқу және әлеуметтік жобалау пайда болады.
Білім алушылардың оқу іс-әрекетінің жобалық нысаны-жоба түрінде өз 
іс-әрекетінің нәтижелерін міндетті түрде ұсына отырып, стандартты емес 
міндеттерді (немесе жаңа жағдайларда белгілі міндеттерді) өз бетінше іздеуге 
және шешуге бағытталған мұғалімнің басшылығымен оқушылардың оқу-
танымдық, танымдық іс-әрекеттерінің жүйесі. 
Жобалау (жобалау қызметі) - бұл міндетті түрде практикалық қызмет, 
онда білім алушылар өздері жобалау үшін мақсат қояды. Ол педагогпен 
әлдеқайда аз дәрежеде регламенттеледі, яғни онда қызметтің жаңа тәсілдері 
сатып алынбайды, ал практикалық міндеттерді шешу құралдарына айналады. 
Практикалық міндет қоя отырып, білім алушылар осы нақты міндет бойынша 
өз қаражатын іздейді, сонымен қатар қойылған міндетті шешу неғұрлым немесе 
аз сәтті болуы мүмкін, яғни қаражат неғұрлым немесе аз барабар болуы мүмкін. 
Бірақ жобаның табыстылығының өлшемі оның өнімі болып табылады. 
Қандай да бір міндетті сұрақтарды шешу үшін әртүрлі әдістер 
қолданылады. Мысалы, «жетекші сұрақтар» әдісі мәселені шешу нұсқаларын 
іздеуді реттеуге мүмкіндік береді. Мынадай сұрақтар болуы мүмкін: 
- 
Неге бұл мәселені шешу керек?
- 
Проблемалық жағдайдың шешілуі үшін не істеу керек? 
- 
Бұл үшін қандай қаражат қажет?
- 
Жобаға кім қатыса алады және т. б. 
Бұл әдістің нұсқасы «Бесеу неліктен?». Мәселені немесе «желдеткіштің» 
проблемаларын шешу үшін қолданылатын техника. Неге бес қабылдау 
мәселесіне мысал келтірейік?»: ойын тәуелділігі бар балалар мен 
жасөспірімдер санының өсуі мәселесі. 
1.Неліктен? Оның себебі неде? Себеп - бұл шындықтан құтылу ниеті. 
2. Неліктен? Оның себебі неде? Мектеп үйірмелері мен секциялары бос 
уақыттарында қызықтырмайды.
3. 
Неліктен? Оның себебі неде? Білім алушылардың сабақтан тыс және 
бос уақыт ұйымдастырудың заманауи және қызықты нысандары жеткіліксіз. 
4. Неліктен? Оның себебі неде? Оқу-тәрбие процесінің негізгі 
басымдықтары білім алушылардың оқуы мен оқу жетістіктері болып табылады, 
білім алушылардың бос уақытын ұйымдастырудың жаңа нысандарын 
қолданбайды. 
5. Не істеу керек? Білім алушылардың бос уақытын тиімді өткізу 
жұмысын ұйымдастырудың инновациялық түрлерін іздестіруді және 
қолдануды қамтамасыз ету (біліктілікті арттыруды ұйымдастыру, Білім 

83 
алушылармен тәрбие процесінде және ата-аналармен жұмыс жасауда 
ынталандыру, инновацияларды қолдану және т.б.) [17]. 
Осылайша, мәселенің себептері ашылады және оны шешу жолдары 
табылады. «Кемшіліктер тізбесі» әдісін ақпаратты жинау және өзгертуге 
жататын кемшіліктердің толық толық тізбесін құру қажет болған кезде 
проблемалық жағдайды сипаттау үшін қолдануға болады. 
«Эвристикалық комбинация» әдісі жобаның бастапқы идеясын қалпына 
келтіру, оны абсурдтық нүктеге жеткізіп, одан кейін ұтымды өнімді табу болып 
табылады.
«Антропотехника» әдісі жобаланған объектінің қолайлы болуына 
байланысты пайдалану, яғни жобаның мақсатты тобы үшін барынша
жағдайларын қамтамасыз етуін анықтауды көздейді [17]. 
Жобалау қызметі білім берудің осы кезеңінде жасөспірімнің дамуына 
әкелетін ерекше қызмет болып табылады.
Осылайша, 5-6 сыныптарда бастауыш мектепте зерттеу және жобалау 
қызметін игерудің алғашқы қадамдарынан жұмыстың осы түрлерінің 
әдістемесін толық меңгеруге көшу жүзеге асырылады. 7-сыныпқа білім 
алушылар зерттеу және жобалау қызметін жүргізу және оның нәтижелерімен 
таныстыру әдістемесінің негіздерін толық меңгеруі тиіс. Бұл жағдайда ШЖМ 
жағдайында жетінші сынып оқушылары топтық жобаларда тьюторлар қызметін 
өзіне ала алады және 5-6 сынып білім алушының зерттеу және жобалау 
қызметін басқара алады. 
Өз кезегінде, 8 және 9 сынып оқушылары 5-6 сынып оқушыларының 
жобаларының кураторлары бола алады, өйткені олар жобалар мен зерттеулер 
әдістемесін толық меңгеруі тиіс. 8-9 сыныптарда білім алушылар жобалардың 
авторлары мен әзірлеушілері болып табылады. Мұнда 5-6 сынып білім 
алушылары жобалық және зерттеу іс-әрекетінің дағдыларын дамыта отырып, 
көмекшілер ретінде қатыса алады. 
Бұл тұрғыда 5-6 сынып білім алушылары бір уақытта бірнеше жобаларға 
қатыса алады. Мысалы, олар оқу пәні бойынша мұғалімнің тапсырмасы 
бойынша жобаны орындай алады және сонымен бірге 8 сынып немесе 9 сынып 
білім алушыларының ауқымды жобасының көмекшілері ретінде әрекет ете 
алады, оған жоба бойынша қандай да бір жұмыс түрлерін орындауға 
көмектеседі. Мұндай тәсіл негізгі орта мектеп білім алушыларының зерттеу 
және жобалау қызметін неғұрлым тиімді меңгеруіне ықпал ететін болады. 
Мысал ретінде информатика пәні бойынша жобаны қарастыруға болады 
(жобаның жетекшісі мен тапсырыс берушісі шартты түрде келтірілген). 
ЖОБАНЫҢ ПАСПОРТЫ 

жүктеу/скачать 5,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: