Модуль Материалдар кедергісі ДӘріс тақырып Негізгі ұғымдыр мен гипотезалар. Ішкі күш факторлары, кернеу және деформация

Модуль 2. Материалдар кедергісі

 

ДӘРІС 7. 

Тақырып 1. Негізгі ұғымдыр мен гипотезалар. Ішкі күш факторлары, 

кернеу және деформация 

 

§ 1. Материалдар кедергісін оқудың мақсаты  

 

Материалдар  кедергісі  –  инженерлік  конструкция  бөлшектерінің 

беріктігін,  қатаңдығын  және  орнықтылығын  зерттейтін  ғылым.  Беріктікке 

және  қатаңдыққа  байланысты  шешілетін  сұрақтар  адам  баласының  күнде- 

лікті өміріндегі құбылыстар. Көп жағдайларда олар эмпериялық жолдар- мен 

немесе  шамамен  шешіліп  отырды.  Ертеректе  конструкцияны  жобалау 

жұмыстары  шамамен  және  тәжірибеге  сүйене  жүргізілді.  Инженерлік 

жобалау әдемі болғанмен оны шешу өте төмен деңгейде жүргізілді. Мысалы, 

ағаштан  жасалған  кемелер-  ге  әр  ауақытта  су  кірді,  себебі  есептеу 

жұмыстарында  ығысу  деформация-  сы  есепке  алынбады.  Қазіргі  заманда 

беріктік 

туралы 

ғылымның 

дамуы 

бөлшектердің 

өлшемдерімен 

материалдардың  қасиеттерін  ұштастыра  отырып,  оларды  конструкцияларда 

тиімді пайдалануға жағдай жасайды.  

Материалдар  кедергісі  жалпы  механикамен,  статиканың  заңдарымен 

тығыс  байланыста.  Оларды  білмей  қатты  денелердің  деформацияларын  

зерттеу мүмкін емес. Материалдар кедергісі пәнін оқудың негізгі мақсаты  – 

күнделікті  кездесетін  конструкция  бөлшектерін  зерттеуге  арналған 

практикалық  есептеуге  арналған  тәсілдермен  танысу.  Ол  бөлшектер 

қарапайым  конструкциялардан  бастап  күрделі  зымырандарды,  ғарыш 

кораблдерін құрастыруға пайдаланылуы мүмкін.  

Есептер шығаруда қойылатын талаптар бөлшектерде пайда болатын ішкі 

күштердің  өзгеру  заңдылықтарын  зерттеп,  конструкцияның  жалпы  жұмыс 

жасауына дұрыс баға беру болып табылады. 

Әрбір инженерлік есепті шығару үш сатыдан тұрады: