Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.1-бейнефильмді
| 1.2Е-сурет
). 1.2-сурет. ДНҚ мен оның бірліктері. (A) ДНҚ құрамында қантты-фосфатты молекуласына негіз деп аталатын азоты бар жанама тобы байланысқан нуклеотид атты қарапайым суббірліктерден тұрады. Негіздердің төрт түрі болады (аденин, гуанин, тимин және цитозин) және олар сәйкесінше А, Г, Т және Ц әріптерімен белгіленеді. (Ә) Бір тізбекті ДНҚ молекуласы қантты-фосфатты байланыспен байла- нысқан нуклеотидтерден тұрады. Жеке қантты-фосфатты бірліктер асимметриялық болады және тіз- бектің қаңқасына бағыттылық пен полярлық қасиет береді. Осы бағыттылық ДНҚ молекуласындағы ақпараттың клеткада оқылуы мен көшірілуін бағыттайды: ақпарат әрқашанда тұрақты ретпен «оқыла- ды», Ағылшын тіліндегі мәтін сияқты солдан оңға қарай. (Б) Матрицалық полимеризация көмегімен бар ДНҚ тізбегіндегі нуклеотидтер қатары жаңа синтезделетін ДНҚ тізбегінің құрамын анықтайды: бір тізбектегі А екінші тізбектегі Т-мен, ал бір тізбектегі Г екінші тізбектегі Ц-мен жұптасады. Жаңа тізбектегі нуклеотидтер ескі тізбектегі нуклеотидтерге комплементарлы болады және оның қаңқасы- ның бағыттылығы қарама-қарсы келеді: ГТАА... тізбегіне сәйкес комплементарлы тізбекте ТТАЦ... ор- наласады. (В) Қалыпты ДНҚ молекуласында комплементарлы тізбектердің екі тізбегі болады. Тізбек ішіндегі нуклеотидтер бір-бірімен коваленттік байланыстармен байланысады; комплементарлы ну- клеотидтер бір-бірімен сутектік байланытар көмегімен байланысады. (Г) Екі тізбек бірін-бірі айналады және қос спираль түзеді – өзінің негізгі құрылымын өзгертпей отырып нуклеотидтердің кез-келген тізбегін сыйдыра алатын берік құрылым ( 4.1-бейнефильмді қара). Жұп негіздері арасындағы байланыс қант-фосфатты қаңқа арасындағы байланысқа қарағанда әлсіз келеді, сондықтан екі комплементарлы тізбектің ажырауы қант-фосфат- |