КАТАЛИЗ ЖӘНЕ КЛЕТКАЛАРМЕН ЭНЕРГИЯНЫ ПАЙДАЛАНУ
89
2.43-сурет.
РНҚ немесе ДНҚ
полинуклеотидінің
синтезі
АТФ гидролизінің көмегімен
іске асатын көпсатылы про-
цесс болып табылады. Бірінші
қадамда, нуклеозид монофос-
фат АТФ құрамындағы шеткі екі
фосфат
тобының тасымалы
арқасында активацияланады.
Жоғары энергиялы аралық қо-
сылыс – нуклеозид трифосфат
– өсіп жатқан ДНҚ немесе РНҚ
тізбегімен әрекеттеспегенше
(осы
кезде пирофосфат бөлі-
неді) сұйықтықта бос жүреді.
Пирофосфаттың бейорганика-
лық
фосфатқа ыдырауы энер-
гия тұрғысынан тиімді және
түзілген
энергия полинуклео-
тид
синтезін
бағыттайды
(көбірек ақпарат үшін 5-тарау-
ды қара).
Макромолекулаларды түзетін қайталмалы конденсациялық реакциялар түзілетін
молекуланың екі шетінің бір ұшына ғана бағыттала алады: мономерлердің тізбектің
басындағы полимеризациясы немесе соңындағы полимеризациясы.
Басындағы поли-
меризация кезінде конденсациялық реакцияға қажетті реактивті
байланысу учаскесі
өсіп келе жатқан полимердің ұшында орналасады және ол әр мономер қосылған сайын
регенерацияланып отырады. Тізбектің басында орналасқан әр мономерде, оған
келесі
мономердің жалғануын қамтамасыз ететін, белсенді байланысу учаскесі болады. Ал
с
оңындағы полимеризацияда мономердің байланысу учаскесі
оның өзін алдындағы
тізбекке жалғау үшін қолданылады (
Достарыңызбен бөлісу: