Монография \ 3 «санат» а л м п и 1мп &5,O0 L


ipre жогалып кетед1 Ал, эдебиет ылги олай бояа бермейдь  Айталык, аргы гасырдагы феодалдык базис жогалды, 6ipaK



Pdf көрінісі
бет15/298
Дата29.01.2022
өлшемі12,37 Mb.
#24525
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   298
6ipre жогалып кетед1 Ал, эдебиет ылги олай бояа бермейдь 
Айталык, аргы гасырдагы феодалдык базис жогалды, 6ipaK 
сол туста туган Пушкин, Абай шыгармалары эл! eMip cypin 
келед1 жене eMip суре бермек.
Содан соц, журткд машм,  кондырма  базисп ныгайтуга 
тшс.  Ал,  эдебиетте  ылги  олай  бола  бермейдь  Айталык, 
Пушкин, Абай шыгармалары ез кезщдей феодалдык базисп 
ныгайтуга емес,  элсхретуге кызмет erri.
Акыр  аягында,  тш жок жерде  керкем  эдебиет те  жок 
Ал Tin  —  кондырма емес.
Осылар секши толып жаткдн дэлелдер  мен деректерге 
бакрак»  “эдебиет — ковдырма” деген кисынга узщцькесида 
Кол  кою  киын.  Ец  аргы  жаты  тшп  кене  дуниедеп  ямб, 
хорей,  дактиль,  анапест,  амфибраэаш...  я  болмаса  кдзак 
поэзиясыныц кдшангы кдра елец, кдаым елец, жыр сиякты 
олшемдер1,  немесе  жалпы  силабикалык,  тоникалык, 
силлабо-тоникалык елец жуйелер1  гасырлар  бойы  барлык 
базистер  тусында  б1рдей  жасап  келе  жаткднын  ескерсек, 
эдебиеттщ экономикалык курылыска тэуелс1з екенше илана 
тусашз.
25


Марксшшдер  бутан  керклнше:  кондырманыц  базиске 
тэуелд! екенш, крндырманы базис тудыратынын мойьшдай 
тура, кондырма ныгайып,  белсенд! курал дэрежесше кете- 
ршгеннен кейш, ©3i езгертуип кушке айналып, базиске эсер 
ете  бастайды деп бшед1.  Сейтш,  кондырманьщ  6ip  белей 
бурынгы  базиспен  6ipre  курыса,  б1ркдтары  келешекте  де 
мэнш сакхайды, ещц Снралуаны, Timi, болашак кондырмага 
непз  болып  кдланады деп  туйед!  де  “эдебиеттщ  крндыр- 
малыгына” кумэн келйрушшерге осы туршдан дау айтады
олармен айтыска тусед1.
Б1ршшщен, крндырма базиспен 6ipre жогалуга-тшс, ал 
Пушкин, Абай шыгармалары неге узак жасайды дейтшдер 
Пушкиннщ тустастары Греч,  Булгарин шыгармаларыньщ, 
немесе Абайдыц тустастары Байток, Жанузак шыгармала- 
рыньщ  феодалдык  базиспен  6ipre  тозып  бгткенш  жокка 
шыгара  ала  ма?  Ендеше,  Греч  пен  Булгарин,  Байток, пен 
Жанузак,  шыгармалары  крндырма  да,  Пушкин  мен  Абай 
шыгармалары  крндырма  болмаганы  ма?  Логика  кайда? 
Дурыс дуниетанымга хас бутшдак кайда?
Еганшщен, крндырма базисй ныгайгуга тшс, ал Пушкин, 
Абай  шыгармалары  оны  неге  элыретуге  кызмет  еткен 
дейтшдер — базис пен крндырманьщ диалектикалык, кдрым- 
кдтынасын  тусшбейтшдер,  немесе  Tycimici  келмейтшдер. 
Эйшесе,  кдй  кездеп  кандай  базис  болсын,  оны  ныгайтуга 
кызмет  ететш  идеология  да,  элс1ретуге  кызмет  ететш 
идеология да болатынын тусгнбеу мумкш емес. Оньщ устше, 
жогарыда айтканымыздай, кондырма базиске бейтарап бола 
алмайшнын  тусгнбеу  тагы  мумкш  емес.  Сайып  келгецде, 
жалпы  когамдык  даму  сырын,  белгш  дэу1рдей  кргамныц 
хал-куйш,  ортаны,  уакытты,  кецгетнсп  есепке  алмау —  тек 
жаттампаз догматиктерге гана тэн мшез.
Ушшнцден, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   298




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет