кеткен қатынның отыз ауыз сөзі бар» деген тіркес кешігу мағынасында,
«от алуға келгендей» асығыс жүру деген мағынада қолданылады.
Бірақ татар тіліндегі «кулы кыска» – не в состоянии навредить деп
түсініктеме берілген [Tатарча русча идиомалар сүзлеге, 2006, 110). Қазақ
тілінде кедей, мүмкіндігі жоқ адам туралы.
Дегенмен де мұндай құрылымы бірдей, тұлғалық жағы ұқсас
болғанымен, мағыналық сəйессіздіктер де жиі кездеседі. Сондықтан
тұрақты тіркестердің қалыптасу заңдылықтарын диахрониялық тұрғыда
туыс тілдер арасында салыстыра зерттеудің ғылыми маңызы зор.
◊ Татар тілінде ауыспалы мағынада қолданылған тіркес қазақ тілінде
тек тура мағынада қолданылдады. Башка бүрек кию – (букв.одеть на
голову шапку) возмужать, завоевать авторитет.
◊ Екі тілде де фразеологизм мағынасы ұқсас, тіпті бірдей деп айтуға
болады, бірақ екі тілдің бірінде бір компоненті басқа лексикалық вари-
антпен беріледі.
Мысалы:
• татарша – авызы пешу; ауызы күю – екі тілде де ауыспалы мағынасы
абайсызда бірнəрсеге ұрынып қалу, соған өкіну; обжечься, попасть впро-
сак.
• авызынан кылын тартып карау – жібін тартып көру • көгəрчəн сөте гена юк – құстың ғана сүті жоқ • йөз суын түгү- бетінің арын бес төгу ◊ Екі тілде де фразеологиялық мағынасы бір, бірақ басқа лексикалық
бірліктермен жасалады.
Мысалы:
• сайлаган сазга, очарган тазга – таңдаған тазға жолығады. • Чиртсəң кан чыгар – бетінен қаны тамған. • Туйганнан соң бал да ачы – тойғанн соң тоқтының еті топырақ
