Эндокринді  бездерге  тəн  морфологиялық  белгілер

бездер  тек  инкреттер  (гормондар)  бөлетін  соңгы  бөлімдерден  тұрады,  2) 

олардың  шығару  өзектері  болмайды,  3)  олар  гормондарын  дененің  ішкі 

сұйық  ортасына  бөледі.  Сондықтан,  ішкі  секреция  бездері  қан  жəне  лимфа 

тамырларына  өте  бай  келеді,  безді  бөлімдерінің  қабырғалары  тамырлар 

қабырғалары эндотелийімен тыгыз жанасып жатады. 

Қызметіне байланысты эндокринді бездер: 1) таза ішкі секреция бездері 

(гипоталамус,  гипофиз,  эпифиз,  қалқанша  без,  қалқаншамаңы  безі, 

бүйрекүсті  безі)  жəне  2)  қосарлы  қызмет  атқаратын  бездер  (айырша  без  — 

тимус, ұйқы безі, ен, жұмыртқалық, бүйрек, ұрықжолдас — плацента) болып 

екі  топқа  бөлінеді.  Ал  өзара  қызметтік  байланыстарына  байланысты 

эндокринді бездерді орталықжəне шеткі екі бөлімге бөледі. Орталық бөлімге: 

гипоталамустың нейросекреторлы  ядролары, гипофиз жəне эпифиз, ал шеткі 

бөлімге:  қалқанша  без,  қалқаншамаңы  безі  жəне  бүйрекүсті  безі  жатады. 

Орталық ішкі секреция бездері өздерінің гормондарымен шеткі эндокринді 

бездердің қызметтерін реттеуге қатысады. 

Кейбір мүшелерде гормон түзуші жеке жасушалар да кездеседі.  

Даму  тегіне  байланысты  эндокринді  бездер:  эпителиальдық,  жүйкелік 

жəне жүйкеглиальдық болып  үш топқа бөлінеді.