"АҚТАБАН ШҰБЫРЫНДЫ ЖЫРЛАРЫ" - 18 ғ-ғы жоңғар шапқыншылығына байланысты
шыққан тарихи жырлар. "А. ш. ж." атауымен топталған бұл шығармалардың барлығы да Орт. ғыл.
кітапхананың қолжазбалар қорында сақгаулы (№144. 505 папка). 1)
"Ақтабан шұбырынды жайында ақын Топыштыңсөзі". 1958 ж. М.Магауин мен Ә.Кекілбаев Шымкент обл. Түркістан ауд. аумағынан жазып алған. Айтушысы - Ә.Байтұрсынұлы; 2)
Н.Кенжеғұлұлының "Шұбырынды ақтабан" атты төлтума поэмасы. 1940 ж. Арал экспедициясы
кезінде С.Ахметов жазып алған. Көлемі 1400 жолға жуық 7-8 буынды жыр өлшемімен өрнектелген
бұл дастанын Н.Кенжеғұлұлы 1923 ж. жазған. "Мәуірт күнім туғанда", "Алғашқы тіршілік", "Түрік
туралы аңыз", "Қазақтың бөлінуі", "Шұбырып босқан қиындық туралы", "Қазақтың елдікке бірігуі".
"Шаруалар мен байғұстардың көрінуі", "Орыстың Сырға келуі", "Байғұстардың оянуы мен
патшаның тақтан құлауы" секілді тараулардан құралатын дастанның қамтыған оқиғаларының
ауқымы кең; 3) Арал өңірін мекендеген Жәмет жырау нұсқасы. Жыр 1945 ж. алғаш хатқа
түсірілген, айтушысы белгісіз, көлемі шағын.
