Н. УӘЛИҰлы фразеология және тілдік норма Алматы 1 Н. У
гипербола - қыл өтпестей; ине шаншар жер жоқ; түймедейді түйедей етті, литота
жүктеу/скачать 0,61 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- синоним
| гипербола - қыл өтпестей; ине шаншар жер жоқ; түймедейді түйедей
етті, литота - түйедейді түймедей етті, синекдоха - ауыздыға жол, аяқтыға сөз бермеді, оксиморон,- жаңбыр жаумай мойнына су кетті; Ақпанда ақ жауын тіледі, күн ашықта басына бұлт үйіріледі; Жіпсіз байланды, ілгері басқан қадамы кері кетті, плеоназм - ауыздан-ауызға 3ата жау, ата мекен тәрізді тіркестер өзара өте ұқсас. Кейбір зерттеулерде бұларды да фразеологизмдердің семантикалық бір тобына жатқызады. Шындығында, бұлар әр түрлі семантикалык топқа жатады. Мысалы, ата жаудың синонимі - ежелгі жау, тіркестің тірек сыңары - жау. Жарым- жартылай \ идиомаланғандықтан, бұл орамды фразеологиялық тіркеске жаткызамыз. Ал ата мекеннің синонимі - туған жер. Тіркестің тірек сыңары жоқ, екі сыңары бірдей идиомаланған, сондықтан бұл орам фразеологиялық шоғырға жатады деп түсінеміз. 4Когыленко М . М . , Попова З.Д. Очерки по обшей фразеологии. Воронеж, 1972, 15-б. 9 тарады; Ақыр-аяғы, кетпен-таяғы, синоним - жуып-шайып отыр, айналасы аман, төңірегі түгел; антоним - ақ дегені алғыс, қара дегені қарғыс; Не өліде, не тіріде жоқ т.б.каламбур - жақсы ашушаң болмас, ашушаң жақсы болмас; асыл би, асыл болмас, би асыл асыл болмас т.б. Көркем тіл кестесіндегі фразеологизмдердің құрамы да әр алуан болып келеді. М.Әуезов, Ғ.Мүсірепов сынды көркем «сөз шеберлерінің бір ғана шығармасы, я болмаса бір ғана әңгімесінің өзінен шығу тегі жағынан жалпыхалықтық (диалект, қарапайым сөз, сөйлеу тілі, әдеби тілге қатысты) фразеологизмдердің түр-түрін кездестіруге болады. Сондай-ақ жазушы тілінің лексика- фразеологиялық арсеналы өзіне дейінгі сөз зергерлерінің тұрақты тіркес түріндегі қолтума қолданыстарымен, аударма фразеологизмдермен байи түседі. Сөйтіп, шығарма тілі өзінің лексика-фразеологиялық құрамының әр алуандығымен де оқырманды өзіне баурап отырады. Мысалы, Ғ.Мүсіреповтің «Атақты әнші Майра»әңгімесінен жалпы халыктық тілдегі фразеологизмді де, белгілі авторға тән қолтума үлгілерді де, аударма фразеологизмдерді де ұшыратамыз: жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|