Н. Ю. Зуева (жауапты хатшы), О. Б. Алтынбекова, Г. Б. Мәдиева

72 
 
Вестник КазНУ. Серия филологическая. № 3(149). 2014
 
 
 
 
ӘОЖ 81'1 
 
У. Г. Анесова 
 
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Ph.D докторанты, 
Алматы қ., Қазақстан Республикасы 
e-mail: a_ymit@mail.ru 
 
Символдың мазмұнының кешенділігі мен мағыналарының теңдігі және  
имманентті көпмағыналылығы 
 
Мақалада  символдың  мазмұнының  кешенділігі  мен  мағыналарының  теңдігі  жайлы  ойлар  айтылған. 
Соған қоса символдың имманентті көпмағыналық қасиеті жайлы сөз етілген. Символдың кешенділігі оның 
бірлігімен диалектикалық тұрғыда арақатыста болады. Символдың мазмұнын құратындар өз-өздеріне бара-
бар емес, бірақ олар жаңа мағына екі ұғымның амальгамасын береді. Символдың имманентті көпмағыналы-
лығы онда мағыналық перспективаның бар екендігін көрсетеді, алғашқы мағынасының жойылуы барысында 
одан  да  абстрактілі  болатын  мағыналар тізбегі және  оның ең  соңғы,  негізгі  мағынасына жету мүмкін  емес.  
Бұл  жерде  символдың  осындай  қасиеттерін  ашу  барысында  троптарды  да  зерттеу  қолға  алынған.  Мысалы, 
метанимиялық  мағыналарда  ауыспалы  символикалық  мағыналардың,  оның  гипосемасы  болатын,  тууының 
нүктесі тура мағынаның интенсионалына немесе оның мүмкін болатын импликациясына (яғни оның міндетті 
немесе көзге көрінетін) сәйкес келеді. 
Түйін  сөздер:  кешенділік,  символикалық  мағына,  имманентті  көпмағыналылық,  интенсионал,  тура 
мағына, ауыспалы мағына, троп.  
 
У. Г. Анесова 
Комплексность содержания и равноправие значения символа и имманентная многозначность 
  
В  статье  рассмотрены  комплексность  содержания  символа  и  равенство  значения.  А  также  идет  речь  о 
имманентной многозначности символа. Комплексность символа диалектически соотносится с его единством 
– составляющие содержания символа не тождественны самим себе, но дают новую сущность, амальгаму двух 
значений (понятий). Имманентная многозначность символа означает наличие у него смысловой перспективы, 
цепочек значений, все более абстрактных по мере удаления от исходного значения, а также невозможность 
постичь  его  последний,  главный  смысл.  Для  большего  понимания  вышеуказанных  свойст  символа  также 
исследуются тропы. Например, в метонимических символах точки порождения переносного символического 
значения,  которые  становятся  его  гипосемой,  соответствуют  интенсионалу  прямого  значения  или  его 
жестковероятностным импликациям (т.е., его обязательным или существенным признакам). 
Ключевые слова: комплексность, символическое значение, имманентная многозначность, интенсионал, 
прямое значение, переносное значение, троп.  
 
U. Anessova 
Complexity of the contents and equality value of a symbol and immanent polysemy 
 
The article is devoted to the combined content of the symbol and its meanings equality. Also here is given 
immanentive polysemy of symbol. In order to define all given features of symbol comparative analysis of tropes is 
done. Compound of a symbol dialectically corresponds to its unity - the making maintenance of a symbol isn't 
identical to themselves, but gives new essence, amalgam of two values (concepts). The immanent polysemy of a 
symbol means existence in it semantic prospect, chains of values, more and more abstract in process of removal from 
a reference value, and also impossibility to comprehend its last, main sense. For more understanding above-stated 
features of a symbol are also investigated. For example, in metonimical symbols appearance of figurative symbolical 
sense which become its giposemy, correspond intensioanal of a direct sense or to its mostly possible implikation (i.e., 
to its obligatory or essential signs). 
Key words: combined, symbolic meaning, immanentive polysemy, intentional, direct meaning, indirect meaning, trop. 
______________________________________ 
 
Символдың  маңызыды  қасиеттерінің  бірі 
болып олардың мазмұнының кешенділігі және 
мағыналарының  теңдігі  болып  табылыды. 
Символ  сөзінің  өзі «symballein» (қабаттап 
салу)  деген  грек  етістігінен  және «symbolon» 
(екі жақ бір бірін тану үшін және «өзінікі» мен 
«бөтендерді» ажырату үшін бөліп алған тиын-
ның  жартсы)  деген  зат  есімнен  тұрады.  Сим-
вол  тең  білімдердің  конгламераты  р  етінде 
жүреді.  Символдың  бұндай  қасиеттері  оны 
аллегория  мен  схемадан  және  троптардан 
принципиалды ерекшелігін көрсетеді. Символ-
У. Г. Анесова 

73 
 
 
 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. № 3(149). 2014
дың  мағынасының  кешенділігі  мен  теңдігі 
неміс классик философтарымен, соның  ішінде 
Ф.В. Шеллингпен қарастырылған. 
 Соның ойын жалғастыра отырып А.Ф. Лосев 
«символда «ішкі» мен «сыртқының», идея мен 
образдың, «идеалды»  мен  «реалдының»  ара-
сында толыққанды теңдік бар» деп атап өтеді. 
Егер  схемада  «идея» «құбылыспен»  теңдесті-
рілсе, кейінгісі жаңа ешнәрсе алып келмей со-
ның артынан механикалық түрде жүре береді... 
ал аллегорияда «құбылыс» пен «образдың» те-
ңесуі сондай, соңғысы жаңа ештеңе алып кел-
мей  құбылыстың  артынан  механикалық  тұр-
ғыдан жүреді..., кейде символда «идея» да «об-
разға» жаңа нәрсе алып келсе, «образ» да «идея-
ға» айтқысыз жаңа нәрсе береді...» [1, 40]. 
 Символдың  кешенділігі  оның  бірлігімен 
диалектикалық  тұрғыда  арақатыста  болады – 
символдың  мазмұнын  құратындар  өз-өздеріне 
бара-бар  емес,  бірақ  олар  жаңа  мағына  екі 
ұғымның  амальгамасын  береді.  А.Ф.Лосев 
былй  дейді: «Алайда  ол  (символ)  болмыстың 
екі жоспарының кездесуі болса да, олар толық, 
абсолютті  айырмашылығы  жоқ  болып  беріл-
ген...»  және  жоғарыда: «идея»  тек  жай  ғана 
«образдылықтың»  үйлестігімен  емес,  ал  «идея» 
мен  «образдың»  теңдігімен  көрсетіледі, «об-
раз» да дәл солай алшақтанған «идеяның» үй-
лестігінен  емес,  екеуінің  теңдігі  болып  табы-
лады [1, 40]. 
Символдық  мазмұнның  құрылымы  тұрғы-
сынан  қарасақ,  символдар  мазмұн  жоспары-
ның  ортақ  кешені  бар  күрделі  таңба  болып 
табылады, ол мағыналардың (тілдік қатынаста) 
немесе  концепттердің  (мазмұндық-логикалық 
қатынас)  қосындысы  мен  қиысуынан  пайда 
болады.  Символдарда  қосу  принципі  жүреді – 
логикадағы  көптіктерді  қосу  операциясына 
сәйкес  келетін  ұғымдардың  қиысуы  (мағына-
лардың).   
Символдағы  тура  мағына  өзінің  жекелігін 
сақтап  қалады  да,  оның  қалыбы  абстрактілі 
символикалық  мағынасының  қатынасына  тепе-
тең.  Символдың  тура  және  ауыспалы  мағы-
насы онтологиялық тұрғыдан түсіндіріледі. 
Образ  (көрініс  немесе  нақты,  жеке  ұғым) 
бен  идея  (жалпы,  абстрактілі  ұғым)  бір-бірін 
айқындау  үшін  символикалық  байланыста 
жүреді.  Абстрактіліні  нақты  арқылы  көрсету 
үшін  нақты  мазмұнда  абстрактілі  идея  код-
талған,  бірақ  абстрактілімен  нақтыны  да  код-
тауға болады, ол оның иделды мағынасын көр-
сету үшін  жасалады. Ұғымдар мен  «ойлаудың 
көрінісін» байланыстыратын символизация екі 
қарама-қарсы  мүшелерді  байытады [2, 51]. 
Абстрактілі (жалпы) және нақты (жеке) қабыл-
дау мен танымның өте маңызды объектілеріне 
жатады:  ой  нақтыдан  абстактіге  қарай  да, 
абстрактіліден  нақтыға  қарай  да  қозғалады. 
«...«күн» «алтынның»  символы,  алайда  «ал-
тын»  да  «күннің»  символы.  Символикалық 
қатынас бір-біріне ауысу (взаимообратимость) 
қатынасы  болып  табылады [3, 7]». Символда 
екі  объект  те,  референт  және  денотат,  тең-
құқылы болады.  
Символдың троптармен, метонимия, синек-
доха,  метафора  және  синестезия,  транспози-
цияның  негізгі  типтерін  бөліскеніне  қарамас-
тан,  символдағы  екінші  мағына  алғашқысын-
дағы  архисеманы  басып  алмайды  (метонимия 
мен  синекдохада  сияқты)  және  азайтпайды 
(метафорада  немесе  синестезияда  сияқты), 
ондағы мағынадар тең дәрежеде жүреді. Соған 
қоса,  транспозиция  типі  мағыналық  ядролар-
дың – интенсионалдардың – тура  және  ауыс-
палы  мағыналарының  жақындық  деңгейіне 
ықпал етеді.  
Метаномиялық  мағыналарда  ауыспалы  сим-
воликалық  мағыналардың,  оның  гипосемасы 
болатын,  тууының  нүктесі  тура  мағынаның 
интенсионалына  немесе  оның  мүмкін  бола- 
тын  импликациясына  (яғни  оның  міндетті 
немесе  көзге  көрінетін ) сәйкес  келеді.  Мы-
салы,  К.  Мидлтонның «The Thousand Things»  
атты  өлеңінде  «жүзімнің  кеуіп  қалған  және 
жасыл  жапырағы – өлім  мен  өмір»  символы, 
бұл  жерде  тура  мағыналардың  интенсионалы 
ауыспалыға  гипосема  құқығында  қосылады: 
(кеуіп қалған жапырақтар – өліп қалған бұтақ, 
жасыл  жапырақ – тірі  бұтақ).  Х.Немеровтың 
«Brainstorm» атты өлеңінде «қарға – найзағай, 
жаман  ауа-райы»  символы,  бұнда  тура  мағы-
наның  интенсионалы  ауыспалы  қатынаспен 
мүмкін  болатын  импликация  (қарғаның  қар-
ғалауы  найзағайды  шақырады)  арқылы  бай-
ланысты. 
Сема  «тудыратын»  метафоралық  символ-
дар қатты және әлсіз деңгейде мүмкін болатын 
алғашқы  мағынаның  импликациясын  құра 
алады.  Соған  байланысты  пайда  болған  мағы-
наның  интенсионалы  көп  жағдайда  алғашқы 
мағынаның  интенсионалынан  алшақ  болады. 
Ауысудың  негізінде  жатқан  ұқсастық  тура 
және  ауыспалы  мағыналардың  ортақтығының 
деректі  немесе  дерексіз  сипатының  немесе 
олардың  арасындағы  ұқсастығы  бар  стерео-
типтік  ассоциацияның  болуымен  негізделеді. 
Интенсионалдардың  тура және ауыспалы сим-
волдық  мағыналарының  бір-бірінен  алшақ 
болуы  мынадай  метафоралық  символдардан 
Символдың мазмұнының кешенділігі мен мағыналарының теңдігі және  

74 
 
Вестник КазНУ. Серия филологическая. № 3(149). 2014
 
көрінеді: М.Хэмберджердің «Tides» өлеңіндегі 
«теңіз – циклдылық,  уақыт  айналымы» (тол-
қындардың  қимылы  уақыттың  айналым  әре-
кеттерінің  жасалуы  сияқты  қайталанады),  
Т.С. Элиоттың «Burnt Norton» («Төрт квартет» 
циклі) өлеңінде «раушан гүлі бағы – махаббат 
пен  рухани  таным» (раушан  гүлі  бағы  мен 
махаббат сұлулық, гармония ассоциациясымен 
сәйкес келеді) символы. 
Кешенділік  троптарға  да  тән – құрамында 
кешенділік  бар  екінші  оказионалдық  номина-
цияның  таңбаларына  тән  және  олардың  құ-
рамында  екі  мағынаның  да  интенсионалдары 
сақталады.  Соған  қоса,  троптарда  тура  мағы-
нада  ауыспалы  мағынаға  деген  бағынушылық 
мәртебесі басым. Троптың мақсаты – бір ұғым-
ның спецификалық қасиеттерін басқаға ұқсату 
арқылы  ашу.  Тропта  ауыспалы  мағына – та-
нымның  объектісі – негізгі  болып  табылады, 
бұл  уақытта  тура  мағына  екінші  қатарда  бо-
лады. 
Ономасиологиялық  көзқараспен  қарасақ, 
тура мағынаның денотатының белгілерін ауыс-
палы  мағынаның  референтіне  ауысуын  сөз 
етеміз,  бұнда  бірінші  өзінің  белгілерін  кейін-
гіге  берген  уақытта  «соның  ішінде  жоғал-
ғандай  (өлгендей)»  болады... [3, 6]. Метафо-
раны жалпы квалификативті белгілердің узуал-
ды  денотаттан  референтке  ауысуы  деп  көруге 
болады;  метонимия – олар  денотат  пен  рефе-
рент  арасындағы  заттық-логикалық  байланыс-
ты  көрсететін  белгілердің  тасымалы  (іргелес-
тік,  шектестік  және  т.б.);  синекдоханы – бөл-
шек  (денотат)  белгілерін  бүтінге  (референт) 
немесе  бүтінді  (денотат)  бөлшекке  (референт) 
ауыстыру. 
Мазмұндық мағына аспектісінде троптарда 
әрекет ететін негізгі принциптер – мағыналар-
дың  қосылуы  және  қиысуы,  бірақ  символда-
ғыдай  мағыналардың  қосылуы  қатар  қолда-
нылмайды: 1) тура  мағынаның  интенсионалы-
ның  ауспалы  мағынаның  интенсионалына 
гипосема  құқығында  қосылуы – метонимия,  
2)  тура  мағынаның  барлық  сигнификатының 
ауыспалы  мағынаның  интенсионалына  типо-
сема  құқығында  қосылуы, 3) тура  мағынаның 
интенсионалының  ауыспалының  импликацио-
налымен  қиысуы  және  тура  мағынаның  ауыс-
палы  мағынаның  қиысу  аймағымен  бірігуі – 
метафора, 4) ұқсас  коннотация  негізіндегі  ма-
ғыналардың қиысуы – синестезия [4, 25]. 
Символдың  имманентті  көпмағыналылығы 
онда мағыналық перспективаның бар екендігін 
көрсетеді,  алғашқы  мағынасының  жойылуы 
барысында  одан  да  абстрактілі  болатын 
мағыналар тізбегі және оның ең соңғы, негізгі 
мағынасына  жету  мүмкін  емес.  Символдың  им-
манентті  көпмағыналылыңының  идеясы  бас-
тауын  идеологиялық  діни  дәстүрден  алады, 
онда  ол  діни  символдың  трансцендентальдық 
идеясында  көрсетілген.  Осы  дәстүрдің  жалға-
сы ретінде И.Кант, Ф.В. Шеллинг, Г.В. Гегель, 
И.В.  Гете  символды  ақиқатты  танудың,  құді-
ретті  мағынаның  әдісі  деп  қарастырған.  Гете-
нің  айтуы  бойынша, «қасиеттімен  ұқсасу  ба-
рысында  ешқашан  тікелей  танымды  болдырт-
пайтын»  барлық  нәрсенің  (все  сущее)  мағы-
насы бар. Біз оны тек мысалда, символда, туыс 
немесе  туыс  емес  құбылыстарда  ғана  тамаша-
лаймыз» [5, 354]. Заттық  шындықтың  құбы-
лысы  символдың  мәні,  қасиетті  идеялардың 
іске асуы, «абсолюттінің образды көрінісі». Осы 
идеяның  ары  қарай  жүзеге  асуы  П.  Флорен-
скиға  тиесілі,  ал  батыста – М.  Хайдеггер  мен 
Э. Гуссерлю. 
Символдың  имманентті  көпмағыналылығы 
тек  діни  адамдарды  ғана  толғандырған  жоқ. 
Символизм  теоретиктерінде  олар  мистикалы-
лық,  эзотерикалық  пен  символ  туралы  пікір-
лерде  пайда  болды.  А.Белый  былай  деп  жаз-
ған: «алуан  жүзді,  көпмағыналы  және  соңғы 
тереңдікте  тақырыпты...  Суретші  өзі  таңдап 
алған  символды  суреттесе,  адамның  сөзі  үшін 
ол  ұлан-байтақ  және  айтқысыз  болады» [2, 
128].  
Имманентті көпмағыналылық жайды әлде-
қайда  формалды  амалды  символды  анықтауда 
А.Ф.  Лосев  қолданған.  Оның  ойынша,  символ 
математикалық функция сияқты «осы алғашқы 
қызметті шексіз мүшелер қатарына қояды, бұл 
жерде  әрқайсысы  өзінің  осы  қатардың  басқа 
мүшелерімен және  алғашқы  қызметінің  заңды 
байланысының  негізінде  қалған  мүшелер  мен 
солардың қызметіне балама (эквивалент) және 
өзінің  табиғаты  бойынша  амбивалент  бола 
алады» [1, 325]. 
Символдың  функционалды  табиғаты  жай-
лы  идея  шетел  ғылымында  да  орын  табады.  
В. Хиндерер корреляциялық нүктелердің негі-
зіндегі символдың мағынасының аккумуляция-
сы жайлы айтады [Hinderer 1968]. К.Леви-Строс 
үшін  мифологиялық  әлем  бейнесінің  құрылы-
мында қандай да бір негізгі нүктелер тәріздес, 
олар  кодтардың  иерархиясымен  сәйкес  түрлі 
классификаторлармен  толықтырылады  (мыса-
лы, вегетативті кодқа арналған өсімдік, жануар 
зооморфты  код  үшін  және  т.б.).  Символға 
қатысты  осы  «формалданған» (формализован-
ный)  амалдардың  негізінде  жасалатын  негізгі 
қорытынды – символдың «соңғы, шекті» мағы-
У. Г. Анесова 

75 
 
 
 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. № 3(149). 2014
насын іздеудің қажеті жоқ, біз көңілімізді сим-
волды түсініп қабылдау үшін туындаған мағы-
наларға  және  символдағы  мағыналардың  кор-
реляция нүктесіне бөлгеніміз жөн. 
Имманентті  көпмағыналық  қасиетке  сим-
волдың комплементарлығы кіреді, оған Ф.Уил-
райт  «плюрисигнация»  терминін  берген – аб-
солютті  қарама-қарсы  мағыналарды  беретін 
семантикалық  көптілік.  Комплементарлық  заңы 
«примитивті» символдарға  тән, себебі коллек-
тивті  ойлау  қарама-қайшы  емес  заң  немесе 
сыртта  қалған  үшінші  заңды  қолдануды  да, 
тұжырыамдауды  да  қажет  етпейді
 
[6, 152]. 
Әлем  түтігін  (трубка  мира)  тарту  индейцтер 
үшін  әрі  соғысты,  әрі  тыныштықтың  сим-
волы,  одан  шығатын  түтін  бұлттар  тәріздес: 
жамандықты  білдіретін  дауыл  бұлттары  және 
астық беретін, тайпаның саулығы мен тыныш-
тығын  білдіретін  жауын  бұлттары  тәрізді [6, 
219]. 
Поэзиядағы символдың имманентті көпма-
ғыналылығының хрестоматиялық мысалын біз 
Т.С.  Элиоттың  «Төрт  квартетінен»  шыққан 
«Little Gidding» өлеңінен  көре  аламыз.  Көгер-
шіннің образы бомбалаушыны да, Қасиетті Рух-
тың да символы болып табылады (алайда, кон-
текстте  «бейбітшілік  әлемі» деген  мағына  жү-
зеге  аспайды).  Оттың  образында  қасірет  пен 
өлім  қатар  рухани  тазалану  арқылы  жүретін 
тозақтың  да,  мақшардың  да  (чистилище)  сим-
волы болып тұр. 
Имманенттік көпмағыналылықпен қатар сим-
волдың  мағынасындағы  шекараның  көмескі-
лігі  байқалады.  П.  Рикердің  айтуынша,  оның 
себебі символда екі шындықтың кездесуі – лин-
гвистикалық  және  лингвистикалық  емес [7, 
93].  Бұған  ұқсас  ойды  анық  емес  реңктердің 
кешені  түрінде жүретін мағынаның айқын бір 
жерге  топталған  орталығы  ретінде  өмір  сүре-
тін  «жұмсақ  фокус»  немесе  амбиваленттілік 
терминімен атаған Ф. Уилрайттан көре аламыз 
(«a penumbra of vagueness») [6, 220]. 
 
Әдебиеттер  
 
1  Лосев А.Ф. Проблема символа и реалистическое искусство. – М., 1976. 
2  Мантатов В.В. Образ, знак, условность. – М., 1980. 
3  Косиков  Г.К.  Два  пути  французского  постромантизма:  Символисты  и  Лотреамон // Поэзия  французского 
символизма. Лотреамон. Песни Мальдорора. – М., 1993. 
4  Никитин М.В. Лексическое значение слова. – М., 1983. 
5  Гете И.В. Избранные философские произведения. – М., 1964.  
  
6  Wheelwright P. The archetypal symbol // Perspectives in literary symbolism. – V. I. – The Pennsylvania State University 
Press. –  University Park; London, 1968.  
7  Ricoeur P. Interpretation theory: discourse and the surplus of meaning. – Fort Worth: Texas Christian University Press, 1976. 
 
References 
 
1  Losev A.F. Problema simvola i realisticheskoe iskusstvo. – M., 1976. 
2  Mantatov V.V. Obraz, znak, uslovnost'. – M., 1980. 
3  Kosikov G.K. Dva puti frantsuzskogo postromantizma: Simvolisty i Lotreamon // Poeziya frantsuzskogo simvolizma. 
Lotreamon. Pesni Mal'dorora. – M., 1993. 
4  Nikitin M.V. Leksicheskoe znachenie slova. – M., 1983. 
5  Gete I.V. Izbrannye filosofskie proizvedeniya. – M., 1964.  
  
6  Wheelwright P. The archetypal symbol // Perspectives in literary symbolism. – V. I. – The Pennsylvania State University 
Press. –  University Park; London, 1968.  
7  Ricoeur P. Interpretation theory: discourse and the surplus of meaning. – Fort Worth: Texas Christian University Press, 1976. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Символдың мазмұнының кешенділігі мен мағыналарының теңдігі және  

76 
 
Вестник КазНУ. Серия филологическая. № 3(149). 2014
 
 
 
 
УДК 811.1/.8 
 
А. Н. Байтуова 
 
к. ф. н.  доцент  Международного казахско-турецкого университета имени  Х.А. Ясави, 
г. Туркестан, Казахстан 
e-mail: baituaigul@mail.ru 
 
Сравнительная характеристика гласных фонем 
ï (і),  i (и) ), е (э), и (у) в казахском, турецком и узбекском языках 
 
В  данной  статье  в  фонетическом  плане  привлекаются  фонетико-филологические  факты,  позволяющие 
выявить наиболее общие и характерные отличительные черты в звуковой структуре казахского, турецкого и 
узбекского языков. Выясняются особенности формирования литературных норм и освещены всевозможные 
фонетические явления, регулярные и нерегулярные фонетические соответствия гласных звуков, определены 
сформировавшиеся  закономерности  в  области  вокализма  с  последующим  объяснением  их  отличительных 
особенностей.  
Также  сопоставлены  основные  фонетические  закономерности  представителей  кыпчакской,  огузской  и 
карлукской групп  на уровне их литературных норм.  
Как видно, пратюркский вокализм, т.е. пратюркское состояние развития системы гласных, всевозможные 
вариации  и  переходы  фонем  в  различных  позициях  слова  и  слоговых  структурах – все  это  результат 
воздействия  различных  фонетико-фонологических  закономерностей,  тенденций  и  процессов  длительного 
эволюционного  развития  сравниваемых  языков.  Что  же  касается  приобретенных  и  лишенных  качеств  в 
структуре фонем живых тюркских языков, в том числе и изучаемых нами языков в сравнительном плане, то 
они  являются  результатом  последующего  их  исторического  развития.  Так,  это  прежде  всего  касается 
количества  гласных  фонем  в  каждом  из  трех  языков.  В  этом  плане  также  далеко  небезынтересен  вопрос: 
почему  в  казахском  языке  количество  гласных  фонем  не  шесть,  как  в  узбекском  языке,  не  восемь,  как  в 
праязыке,  а  девять  или  восемь,  не  говоря  уже  об  их  качественных  различиях  и  приемах  практической 
реализации. Небезынтересен также факт отсутствия во многих языках долгот и наличие ее лишь в отдельных 
языках. 
Тем  не  менее  мы  рассматриваем  систему  вокализма  в  указанных  трех  языках  согласно  сложившейся 
традиции  в  тюркологии,  ориентируясь  в  основном  на  краткие  варианты  фонем,  оговариваясь  о  наличии 
первичных  и  вторичных  долгот  лишь  в  тех  случаях,  когда  такая  необходимость  возникает  в  ходе  харак-
теристики отдельных фонем.  

жүктеу/скачать 3,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: