«Наука и образование в современных реалиях»
ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ ЖӘНЕ СПОРТПЕН ШҰҒЫЛДАНУШЫЛАРДЫҢ
жүктеу/скачать 2,78 Mb. Pdf көрінісі
|
6-.-
- Бұл бет үшін навигация:
- Аннотация
| ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ ЖӘНЕ СПОРТПЕН ШҰҒЫЛДАНУШЫЛАРДЫҢ
ЖЕКЕ ТҰЛҒАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖОЛДАРЫ Д.М. Темірхан Ғылыми жетекшісі: Тұрмаханбет Г.Қ. –магистр, оқытушысы Шымкент университеті , Шымкент қааласы Аннотация Дене тәрбиесі мен спорт сабақтары адамның ақыл – ой, ерік және кӛңіл-күй аясын, оның эстетикалық ұғымдары мен қажеттіліктерін қалыптастыруға әсер етеді.Дене тәрбиесі мен спорт сабақтарының ақыл – ойға нысандық әсер ету жақтары, оның ақыл – ой және дене еңбегі бір- бірімен бірлікте және ӛзара байланыста болады. Бізді қоршаған ортада және біздің ағзамызда болып жатқан кӛптеген қҧбылыстар тек қимыл әрекетінің нәтижесінде танылуы мҥмкін. Бҧл ең алдымен қимылдың кинематикалық, динамикалық және ырғақтық сипаттарына қатысты болып табылады, яғни уақыт, кеңістік, қимыл ҧзақтығы, жылдамдық, ырғақ, сол сияқты дененің беткі қабаты мен салмағы және оның ӛзіндік мҥмкіндіктері туралы ҧғымға қатысты болады. Адамның дене және психикалық бірлігі идеясына сҥйене отырып және қимыл әрекетін тҧлғаны дамыту ықпалы ретінде қарастыра келе, ол тәрбиедегі жақсы нәтижелерге қол жеткізу ҥшін (немесе оның ӛзі айтқандай жеке тҧлғаны қалыптастыруда) сондай дене жаттығуларын пайдаланып, сабақты да соған сәйкес ҧйымдастыру керек деп кӛрсетті. Дене тәрбиесі мен спорт сабақтары ақыл – ойдың мынадай жақтарын дамытуға ықпал етеді: зейін (кҥрделі дәлдіктегі дене жаттығуларын меңгеру оның орындалатын жаттығуларға, туындаған қимыл сезімдері мен жағдайларына, сәйкес қимылдарға шоғырлануын талап етеді), байқампаздық (сезім мҥшелерінің даму әсері), тапқырлық пен ойлау шапшаңдығы (ӛзгермелі жағдайда қимылдың шапшаң әрі адекваттық бағдарлау қабілетіне жоғары талаптар қойылады) және ойлау (табысты немесе сәтті емес қимылдардың себебін тауып, оның мақсатын, қҧрылымы мен нәтижесін, т.б. ой елегінен ӛткізу).Қимыл және ақыл – ой дарындылығы арасында байланыс орнаған. Белсенді қимыл тәртібіндегі балалар әдетте жоғары және тҧрақты ақыл – ой ҥлгерімінде болады. Ақыл – ойы кеш дамыған балалар нашар біліктеледі және қимыл дағдыларын ҥлкен қиындықпен меңгереді.Дене тәрбиесі мен спорт сабақтары ақыл – ой жҧмыс қабілетін жақсартуға жәрдемдеседі. Дене жаттығуларымен айналысу әсерінен ақыл – ой жҧмыс қабілетін жақсарту іс-әрекет сипатын кезектестіру, ақыл – ой мен дене жҧмысын ауыстыру, сол сияқты әдеттегіден тыс болса да психикалық процестің жҥруіне жақсы әсер ететін қысқа мерзімді дене жҥктемелерін қолданудың жақсы әсерлері нәтижесінде жҥргізіледі. Қимыл әрекетін шектеу, керісінше, ақыл-ой қабілетін тӛмендетуге әкеледі.Одан бӛлек спортпен шҧғылданатын оқушылардың ҥлгерімін жақсартуға дҧрыс ықпал 324 ету кҥн тәртібін дәл сақтауға әсер етеді. Спортпен шҧғылдану аталғанғ спорт тҥрінің тәсілі мен әдістемесі мәселелері бойынша, спорт педагогикасы, спорт физиологиясы, жеке гигиена бойынша білімді меңгеруді реттейді. Спортшылардың басқа елдерге, қалаларға жарысқа баруы, барлық саяхаттар тәрізді білім беру міндеттерін орындауға кӛмектеседі. Алайда, дене тәрбиесі мен спорт сабақтарының ақыл –ойға кері әсер етуі де мҥмкін. Спортпен айналысатын оқушылар мен студенттердің нашар ҥлгерімі жайлы мәліметтер де жетерлік. Бҧл негізінен спортпен бір жақты қатты қызығуға (оқудағы басқа пәндерге зиян) немесе ҥлкен жҥктемесі бар машықтану сабақтарының салдарынан шаршауға байланысты. Спортшы ақыл – ойын басуға әсер ету ықпалы аталған спортшының әдеттегі ақыл–ой және дене еңбегінен тыс ҧзақ оқу- машықтану жиынының да салдары болуы мҥмкін. жүктеу/скачать 2,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|