Зәрдің рН 5-7 арасында , яғни әлсіз қышкылдықтан бейтарап ортаға дейін болады . Осы рН натрий фосфаты ( NaH , PO ) мен калий фосфатының ( КНРО ) болуымен қамтамасыз етіледі . Ет тағамын және дәндерді жегенде зәрдің қышқылдығы жоғарылау болады , сүтті , көкөніс және минералды су пайдаланғанда зәрдің қышқылдығы бейтарап ортаға жақындайды,натрий мен калий фосфаттары , бикарбонаттар көбірек болады ) . Зәрдің күрт сілтілік болуы көп құсқаннан кейін , ісіну кеткен кезде , зәр шығару жолдарының қабынуы кезінде байқалады.
Зәр биохимиясы.Зәрдің патологиялық компоненттері, олардың пайда болу себептері (белок, қан, глюкоза, кетон денелері, билирубин).
Зәр бұл – бүйрек арқылы шығарылатын қалдық сұйықтық. Тәулігіне бөлінетін зәрдің көлемі - диурез. Қалыпты жағдайда диурез көлемі- 2 л-ге тең. Паталогиялық жағдайда, диурез жоғарылауы- полиурия, ал төмендеуі- олигоурия деп аталады. Зәрдің қалыпты жағдайда түсі ақшыл-сарыдан, қою-сарыға дейін өзгереді.
Зәрдің химиялық құрамы:
Зәр су және құрғақ қалдықтан(42-62 г/тәулік) тұрады. Құрғақ қалдығы органикалық заттардан(35-45 г/тәулік) және бейорганикалық заттардан (15-25 г/тәулік) тұрады. Органикалық затының өзі азотты және азотсыз заттардан құралады. Азотты заттарға белок алмасуының соңғы өнімдері жатады.Мысалы:
Мочевина- тәулігіне 25-30 г бөлінеді.Зәрде мочевинаның мөлщері тағамдардағы белоктың мөлшеріне байланысты.Мочевинаның аз бөлінуі бауыр ауруларында немесе оның қызметі бұзылғанда, ацидоз кезінде болады.
Креатинин- тәулігіне 1,5-2,4 г бөлінеді. Креатин деңгейі бұлшық ет массасымен және бүйректің бөліну қабілетімен анықталады.
Несеп қышқылы- тәулігіне 1,2 г бөлінеді. Ол сүтте,жұмыртқада, ірімшікте аз болады, ал бауырда етте, қызанақта көп кездеседі.
Гиппур қышқылы- тәулігіне 0,7 г бөлінеді. Өсімдік тектес тағамдарды пайдаланғанда көбейеді, ал бауыр ауруларында азаяды.
Индикан- ішекте шіру процесі күшейгенде,яғни етті көп пайдаланғанда, іш қатқанда көбейеді.
Ал, азотсыз заттар – зәрде аз болады. Бұл топқа- оксалоацетат, цитрат, янтарь қышқылы, лактат, май,т.б жатады.
Бейорганикалық заттардың негізілеріне мыналар жатады:
Сульфаттар- 3 г/тәулігіне
Хлоридтер- 10-15 г/тәулігіне
Фосфаттар- 1-5 г/тәулігіне
Достарыңызбен бөлісу: |
