Нүрмашева Ф. К а з а Х с т а н р е с п у б л и к а с ы н ы ң а з а м а т т ы қ 1 c ж ү р г І з у к ү к ы ғ ы \. l\l \ I ы /м II а \іч 1,1 ’iiiw



Pdf көрінісі
бет77/198
Дата15.10.2023
өлшемі12,05 Mb.
#115282
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   198
Байланысты:
nurmashev u nurmasheva f kazakstan respublikasynyn azamattyk 2


§ 7. Заттай двлелдемелер
К.Р А1ЖК 86-бап заттай дэлелдемелер. Егер заттар өзпиң 
сырткы түрімен, касиеттерімен немесе өзге де белплерімен іс 
үшін манызы бар мэн-жайды аныкгау куралы бола алады деп 
уйларуга негіз болса, олар заттай дэлелдемелер деп тамылады. 
Өмірден еткен суретішнін мүлмн белу туралы істе заттай дәлел- 
демелерге онын мүраіерлікке жататын шыіаомалары жатады. 
Мулікке касакана ке.тпрілген знянды втету туралы істе заттай 
дөлелдемелерге жауап беруші бүлдірген түрмыстык заттар
180


(кұндыз ю н , теледидар, бүзылган автомобиль, тоназыткыш не- 
месе т.б.) жатады. Қарызды өтеу жөшндегі іс бойынша затгай 
дәлелдемелерге, мысалга, түзеткен іздері бар колхат жатады 
Сонымен катар сурезтер, мүсіндердін көшірмелері, бедерлеме- 
лер ж.т.б. заттай дәлелдемелер бола алады. Мысалы, үйді бөлу 
ісінде зазтай дөлелдемелер ретінде салынғанга дейінгі үйдш 
суреттері заттай дәлелдемелер бола алады. Келтірілген мысал- 
дардан заттай дәлелдемелердін алуан түрлі болатынын көруге 
болады. Виндикациялыкталап қою ісі бойынша түрмыстыкзат­
тар, жалған күжат, бүлінген мүлік келісімшарттары даулы зат- 
тар болуы мүмкін. Із калып койған, оның сырткы түрі, кей жағ- 
дайларда белгілі бір жерде затты тауып алу дерегі затгай дәлел- 
демелер ретінде іс үшін манызы бар мән-жайларды растауы 
мүмкін.
Заттай дәлелдемелерді сотка тараптар мен іске катысы бар 
баска да тұлгалар береді және сот өзі оны талап ете алады. Егер 
заттай дәлелдемелер баска адамның колында болса, олар оны 
сотгын талап етуі бойынша беруге міндетті. Заттай дәлелдеме- 
лер істе сакталады немесе ерекше тізімдеме бойынша соттын 
заттай дәлелдемелер сактау камерасына өткізіледі (К.Р АІЖК. 
87-бап). Егер заттай дәлелдемелер арасыңда тез бүзылаз ын азык- 
түлік немесе баска да заттар болса, сот дереу карап шыгады 
және зерттейді, одан кейш оларды әкелген адамга кайтарады 
немесе оны паңдалана алатын мекемегебереді. (КР АІЖК 88-бап). 
Сонгы жағдайда бүл заттар иесіне сол затгын өз сапасымен және 
оны ң күны мемлекеттік багамен кайтарылуы тшс. Соттын 
шешімі күии занды күшіне енгеннен кейж заттай дәлелдеме- 
лер оны берген түлғаға кайтарылады немесе сот сол заттардын 
иесі деп таныған адамдарға беріледі (К.Р А ІЖ К 89-бап).
Дәлелдеу кезіндеп гылыми-техникалык күралдар (КР АІЖК 
90 бап). Азаматгык сот ісінае жеке дәлелдеме болып табыла- 
тын, аудио және бейне таспаларға сараптама жүрпзуі кажеттіп 
туындауы мүмкін. С онды қтан да іске катысуш ы түлғалар 
дәлелдемелерді жинау максатында, сондай-ак сот оларды зерт- 
теу және бағалау максатында гылыми-техникалык күралдарды 
(непзінен аудио және бейнетаспаларды) колдануға күкылы. 
Аудио және бейне жазбаларға дүрыс сараптама жүрпзуге ыкпал 
ететш шарттардын бірі — уакыт және түлғалар туралы элект- 
ронды немесе өзге акпарат тасу күралдарында жүрпзілген толык 
акпарат. Ғылыми-техникалык күралдарды пайдалану кезінде
181


көмек көрсету үшін, сот өзінін арнайы б імі мен біліктіліпнін 
аркасында істі соггындүры с шешуі ,ші , зерттеліп отырған зат- 
тай д әлелдем елердж сапасы н, күрамын. белгілерін аныктап 
б ереп н арнайы маманды шакырта алады.
Ғылыми-техникалык күралдарды колданудын шарттары зан- 
да карастырылган. Олар тек мынадай жа> дайларда гана рүксат 
етіледі:
— занда тж ел ей көрсетілсе немесе оны н нормалары мен 
принииптеріне кайшы келмесе;
— ғылыми жарамды болса;
— іс бойынш а іс ж үрп зудін тш м діліпн камтамасыз ететж 
болса;
— кауіпсіз болса.
Колдануы занда көрсетілген жағдайлардан өзгесіңде гылы- 
ми-техникалык күралдарды жасырын колданудын нәтиж есж де 
алынған дәлелдемелер дәлелдеме ретінде пайдаланылмайды,
Ғылыми-техникалык кураддарды пайдалану тарап үсынган 
аныктамаларда немесе сот ж /р п зг е н іс ж үрп зу әрекеттерж е 
с ә й к е с х а т т а м а л а р д а г ы л ы м и -т е х н и к а л ы к к ү р а л д а р д ы н
деректерін, оларды пайдаланудың шарттары мен тәртібін, бүл 
күралдар колданылган объектілер және оларды пайдаланудын 
нәтижелері көрсетіле отырып жазылады.
Аудио жөне бейнетаспаларды тасу күралдары, гылыми-тех- 
никалык күралдар аркылы алынған кужаттар мен баск? да ма- 
териалдар сотта сакталуы тшс. Ерекше жатдаиларда сот шешімі 
күшіне енгеннен кей ж , аудио және бейнетаспалар иесже неме- 
се мекемеге өзге түлгалардын күкыгына және заңды мүддесіне 
зиян келпрм ейтж шартпен кайтарылуы мүмкж.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   198




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет