МЕББМ ҚАЗАҚСТАН- РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ НУО КАЗАХСТАНСКО РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ге тең, яғни жарық ортаның шекарасында сырғиды. Бұдан түсу бұрышын үлкейтетін болсақ, сыну
болмайды. Барлық түскен сәулелер орта шекарасынан шағылады. Осы құбылыс ішкі толық
шағылу деп аталады.
i бұрышы ішкі толық шағылудың шекті бұрышы деп аталады.
шект i деп
белгіленеді.
1
2
21
2
sin
sin
n n i n пред
онда
1
2
sin
n n i пред
.
Сондықтан берілген орталардағы шекті сыну бұрышы мен шекті толық шағылу бұрышы сыну
көрсеткішке тәуелді болады. Ішкі толық шағылу құбылысы талшықты оптикада техникалық
қолданыс тапты. Шыны сабақ оптикалық тығыздығы аз затпен қапталады. Жарық бөлігі осы
сабаққа келіп түседі де, көптеген шағылуға ұшырап айнадан өтіп екінші ұшынан шығады.
Осындай көптеген сабақтардан тұратын арқан жарық түтігін тұдырады. Егер жарық түтігінің
алдына жарықталынған объект қоятын болсақ, онда арқанның екінші ұшында осы объектінің
бейнесі пайда болады. Жарық түтіктері ішкі ағзаларды көретін иілгіш зондтарда қолданылады.
Керекті құрал жабдықтар: -
Рефрактометр
-
Әр түрлі концентрациялы ерітінділер (
NaCl )
-
Салфеткалар
Құралдың сипаттамасы: Рефрактометрдің негізгі бөліктері 1 және 2 тік бұрышты призмалардан тұрады. Бұл призмалар
бірдей шыныдан жасалынады. (2 сурет). Призмалар гипотенузаларының саңылауы
мм 1
,
0
болатын қабырғасымен тиісіп тұрады. Призмалар арасына сыну көрсеткіші зерттелетін ерітіндіні
тамызады. Жарық шоғы 3 көзінен шығып, үстіңгі призманың қабырғасына келіп түседі де, сынып
АВ гипотенузалар қабырғасына түседі. АВ қабырғасына келіп түскен жарық шоғы шашырайды да,
ерітінді арқылы төменгі призманың СД қабырғасына әр түрлі 0
0
-90
0
градуспен жетеді. Егер
ерітіндінің сыну көрсеткіші шынының сыну көрсеткішінен төмен болса, онда жарық шоғы 2
призмаға енеді. Осы бұрыштың ішкі кеңістігі жарықталынған, ал қалған бөлігі қараңғы болады.
Осылай етіп, көру трубасында екі кеңістік пайда болады: жарық және қараңғы. Екі ортаның
жарық және қараңғы ортаның шекарасы зерттелетін сұйықтың сыну көрсеткішінен тәуелді
сынудан шектік бұрышы арқылы сипаттайды.