Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
толы. Бұл жасушалары құрамында ферменттері бар секрет бөледі. Кірпікшесіз жасушалар бронхиолаларда да кездеседі, пішіні призма төрізді. Цитоплазмасында гликоген қосындылары болады. Фиброзды - шеміршек қабығы бронхының диаметрі кішірейген сайын, шеміршек біртіндеп аластинкаға, одан шеміршек тінінің қалдығы аралшықтараа айналып барып, біртіндеп бронхволаларда тіпті шеміршек жойылады. Сыртқы адвентыциальді қабығы өкпе бөлік аралық және бөлік ішіндегі дөнекер тінінен тұрады. Дәнекер тініндегі жасушаларының арасында жалпы қанның ұюын реттеуге қатысатын тің базофильдері кездеседі. Терминальді бронхиолалар d = 0,5мм, куб тәрізді кірпікшелі эпителиймен тысталған. Мүнда жнекті сскрсторлы жөне жнексіз де эпителиоциттер кездеседі. Меншікті пластинкасында көптетси эластин талшықтары да баршылық, сондықтан серпімділік қаснеті өте жоғары, О2 келгенде кеңейіп, ауа шыққанда тарылып тез бурынғы қалпына қайта келіп отырады. Өкпенің респираторлы бөлігі – бұл өкпе ацинусы. Ацинус - өкпенің респираторлы бөлімінін құрылыс-қызметін атқаратын бірлігі болып табылады. Ацинис респиратораы бронхиоланың кабырғасында орналасқан альвеолалардан, альвеола жолдары мен альвеола капшығынан тұрады, Ацинустар бір - бірінен жұқа дәнекер тінді қабықтар арқылы бөлінтен, өкпе бөлікшесі. Өкпенің әрбір бөлікшесінің құрамында 12-18 ацинус болады. Респираторды бронхиолалардын қабырғасы бір қабатты куб тәрізді тысталған. Мұнда кірпікшелі жасушалар сирек кездеседі. Бұлшық стті пластинкасы біртіндеп, жеке орналасқан миолиттер тобына айналады. (65-сурет). Альвеола жолдарының қабырғасын көптеген қоршайды. Ересек адамдарда олардың саны, орташа алғанда 300-400 млн ға жетеді. Альвеолалар бойымен қан қапиллярлары де, бұлардың арасында жұқа дәнекер тінді перделері болады. Альвеолалар арасында диаметрі 10-15 км шамасында альвеолаларды байланыстыратын саңылаулары түріндегі байланыс жолдары болады. Альвеолапар көбінесе ашық көпіршік түрінде, оның ауаға қараған ішкі беті екі түрлі жасушапармен - респираторлы (немесе I- ші типті) және ірі (2- ші типті) тысталады. Альвеолоцит - ші түрінің пішіні - жалпақ созылыңқы. Ядросының орналасқан аймағының қалыңдығы 5-6 мкм - ге жетеді. Өкпе - альвеолярлы макрофаг деп аталатын өкпелерде кездесетін макрофагтар, тыныс алу беттерінен микробтарды, шаңды және басқа бөлшектерді алып тастайды. Альвеол қабырғасындағы өкпе макрофагтары перитонеальді макрофагтар жатады. Плевра. Өкпе - сыртқы өкпелік немесе висцеральді деп аталатын плеврамен қапталған. Бұл плевра өкпемен бірігіп кеткен. Мұның құрамында тегіс салалы ет жасушалары болады. Органогонез процесі кезінде мезодермадан бір кабатты эпителий - мезотелий қалыптасады да, ал плевраның дәнекер тіні негізі мезенхнмадан дамиды. жай күйіне байланысты, мезотелий жасушалары бірде жазылып, жалпақ больш, албірде призма қалпына келіп отырады. Васкуляризациясы. Өкпені қанмен камтамассту (жабдықтануы) әр түрлі тамырлар жүйесі арқылы жүзеге асады. Өкпе-артерия қанын - окпе артериясынан, яғни қан айналымының кіші шеңберінің алады. Өкпе артерияларының тармактары бронхылардың тармақтарымен қоса жүріп отырады. Ең соңғы бөліктері капилляр торларына айхалады. Бұлардың диаметрлері 5-7 мкм, қабырғасы бір қатарлы эндотелиоциттермен тысталған. итьАльвеолалар құрамындағы капиллярлары посткалиллярлык венулаларға жинальш, екпедегі тамырлар жүйесін калыптастырады. Иннервациясы. Өкпенің иннервациясы симпатнкалық және параснмпатвкалык, сондай-ақ жұлын- ми нервтері арқылы жүзеге асады. Симпатикалық нервтер - бронхтардың кеңеюі мен қан тамырларының тарылуын тудыратын импульстарды, ал парасимпатикалық нервтер, керісінше асер етеді. Өкше плеврасында екі нерв өрімі бар. Олардың біреуі мезотелийдің астында болса, ал екіншісі плевраның терең қабаттарындағы күрделі нерв орамдары болып саналады. |