бойы“ '7ы7катВаШаР' ШаРШад“ -

керек. Кімнін, кайтетінін кайдан білейін, мен 
өзім шабыттың бүкіл сөлін сығып алып, кұр 
сүлдерін калды рғанш а орнымнан тұрмаймын. 
Аурудың аты ауру, бірақ жұмыс өте ж аксы
істелді. Кейде ол творчество мені бүкіл сыр- 
қаттан сауықтырып жібереді.
Өлең — ең әуелі шығармаш ылык, қажырлы 
еңбек. 
Азапты, 
жүйкеге 
салм ақ 
салатын 
жұмыс. 
Оңаш алануды 
және 
тыныштықты 
сүйеді. Егер мен ондай толғак үстінде жарым 
ж олда токтап қалсам , кейін онда ой соңынан 
куалау маған қиын. Алғашкы кұмарлыктан 
аж ы рап қалам.
14 ақпан 1976 жыл
Егер бір кездерде менің өмірім, творчеством 
әлдекімнің көңілін аударса, оларға былай деп 
едім:
— 
Менің қымбатты достарым! Егер сіздер 
шынымен менің өмірбаянымды, творчествомды 
зерттемек болсандар, онда мен не ж азсам , 
соның бәрін түгел оқып шығуды ұмытпағай- 
сыздар. Мені өз өлеңдерімнен бөліп қарамау- 
ларыңызды өтінем. Естеріңізде болсын, менің 
өлеңім жеке тұрғанында түк те емес. Бірік- 
тіріп қараған да ол поэма іспетті. Басы және 
аяғы бар. Ол кейде күлімдеген, кейде түңілген 
жанымның кұдды дауысындай. Ж ал ған күйі- 
ніш, жалған махаббат пен қүаныш, өтірік патрио-
40

тизм және тағы -тағы лар поэзияның ж аулары . 
Қөпшіліктің көңілін аулау үшін, рухықнын, 
ыңғайын табу үшін ж азу керек. Әрбір ж азаты н 
адам окырманды күлдіріп абыржыта алады 
(бәрі оның шеберлігіне байлан ы сты ), б ірак 
оның ж анына кіріп, есінде мыктап қалу үшін 
барынш а ашық, сезімтал әрі түсінікті болу 
қаж ет. Кейде қарапайым түсіне білетін көп- 
шілік сенің образдары ң мен прообраздарынды 
артқы қ атар ға ысырып тастайды. Әрбір окыр- 
ман көркем ш ығармадан өзін, өз жанының бөл- 
шегін іздейді.
Сондықтан мен өзімнің «Менім» арқылы 
ж асырмай, ж аппай өмірімніқ шежіресін ж асап 
шықтым. Ж анымның мүңы 'м ен қуанышы — 
бәрі сонда. Солар басқа жүректгрге өз сәулесін 
түсіруге тиіс деп ойлаймын.
Сонымен, достар, бүкіл менің ж азғаны м — 
бар-ж оғы бір ғана бүтін .поэма. Адамнын 
өмірі мен өлімі, қасіреті мен қуанышы туралы 
поэма. Егер нанбасандар, барлы қ өлеңімді 
жинап, бір ж и н аққа топтастырып көріндерші. 
Естеріңце болсын, әрбір өлеңім өз орнында 
тұрсын. Яғни жылына және бойына қарай, 
сонан соң көз алмай оқындар. Сюжетіне 
көңіл аударм ай-ак қоюларыңа болады, ал ичм,- 
позициясы мен архитектоникасына зер сальщ- 
даршы. Егер мені содан таппасандар, онда 
ақын болмағаным!

* * *
Кто из 
современной 
молодежи 
ломает 
голову над чтением «Евгения Онегина» Пуш- 
кина, или «Чайльдом Гарольдом» Байрона? 
Едва ли найдется. Я сомневаюсь, хватит ли 
терпения у них прочесть до конца лермон- 
товского «Демона». Нынешнее поколение живет 
сегодняшним днем. Д ля них ж изнь — не театр, 
а мимолетная эстрада. Они в чудеса не верят, 
для них ничто не чуждо, у них вкусы быстро 
меняются. Им чужды, мне каж ется, глубокая 
мысль, познание себя и других.
А что, если назло им, написать роман в 
стихах про их жизнь, на их же лексиконе?
42

Көркем сынсыз көркем әдебиет емір сүр- 
мейді. Сын өз мойнына талай нәрсені алуға тиіс.
Сын қазы да, адвокат та болуы керек, ал 
каж ет болса калған ж ағд ай да ол өте катал, 
мейірімсіз^ айыптаушы д а бола білуі керек. 
Әйтпесе, әдебиет, ж алпы өнер атаулы алғаш кы 
коғам күрылысын елестетеді. Әркім өз білге- 
нінше, әйтеуір Л зікпен, көркем еместігін және 
жақсы еместігін біле тұра әрекет жасайды. 
Ойпырым-ай, коймайды-ау коймайды. Соньщ 
бәріне сын кінәлі. Бізде дұрыс сын ж ок. Оның 
таза, әділ, білгір өкілдері жоқ. Тек жағымпаз- 
дар бар. Олар беделділерді м актау үшін өзара 
ж ары сқа түседі. Олар сол аркылы адебиеттің 
асырауында өздерінің қал а беруін камтамасыз 
етеді. Бұл урашыл-сыншылар квркем шығар- 
маны ш атпақтан аж ы рата алмайды. Олар үшін 
автор бірінші орында Тұрады. Онын кім, кандай 
қызметте екеніне көқіл аударады. Ал ондай 
ш атпақайларды ң көлеңкесінде таланттар бірте- 
бірте сөне береді.
Өмірге, өзі өмір сүріп отырған коғам ға 
белгілі бір көзкарасы ж о к адам акын емес. 
Ондай адамның өзін^ақын ғана емес, коғамның 
ойлай білетін азаматымын деуге де хақысы жоқ.
Қазіргі нағыз ақын алдымен ойшыл, яғни 
философ болуы қаж ет. Поэзияньщ ж а л а ң сұлу- 
лығы ж ал аң аш сұлуға ұқсайды. О ған тек таң-

жүктеу/скачать 0,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: