Облыстық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

20 
 
Айтуганова А.Н., 
ВКГУ им.С.Аманжолова  
г.Усть-Каменогорск 
 
ОСОБЕННОСТИ ОРГАНИЗАЦИИ ВОСПИТАТЕЛЬНОЙ 
 РАБОТЫ В ДОМАХ СТУДЕНТОВ 
 
Среди  требований,  предъявляемых  к  современному  специалисту, 
важнейшими  являются  активная  жизненная  позиция,  твёрдость  нравственных 
убеждений,  способность  отстаивать  свои  принципы.  В    связи  с  этим  одной  из 
первостепенных задач высшего образования является формирование духовности 
будущих  специалистов.  Важную  роль  в  решении  данной  задачи  играет 
правильное  использование  всего  комплекса  воспитательных  воздействий  на 
студентов  в  учебном  процессе  и  внеучебной  работе.  Особое  значение  в 
обеспечении  комплексности  и  неразрывности  учебно-воспитательной  работы 
имеют Дома студентов. 
Разносторонняя  деятельность  отдела  по  воспитательной  работе  и 
социальным  вопросам  призвана  активно  содействовать  формированию 
нравственных  качеств,  их  устойчивости.  Это  особенно  важно,  т.  к.  процесс 
формирования  личности  студентов  в  этом  возрасте  не  завершён.  Кроме  того, 
поступление  в  ВУЗ  и  переход  из  семьи  в  общежитие,  из  одной  среды 
проживания в другую, связан с рядом изменений в жизни юношей и девушек. В 
условиях  столь  значительных  жизненных  перемен  у  молодых  людей  важно  не 
только  продолжить  проводившуюся  с  ними  ранее  школой  работу  по 
нравственному  воспитанию,  но  и  обеспечить  дальнейшее  развитие  моральных 
качеств. 
Всем  известно,  что,  именно  в  вузе  формируется  научный  и  общественно-
политический потенциал. В этом смысле высшие учебные заведения выполняют 
своеобразный  государственный  заказ,  восполняют  потребности  общества  в 
подготовке  общественных  и  политических  деятелей.  Именно  в  вузе,  пройдя 
школу  общественных  организаций,  объединений,  творческих  коллективов 
студент  приобретает  твёрдые  жизненные  ориентиры,  организаторские  навыки, 
личностные качества, необходимые специалисту, руководителю, общественному 
деятелю.  В  связи  с  этим  наряду  с  решением  задач  учебного  процесса 
университет    создает  все    условия  для  саморазвития  и  самоутверждения 
личности,  совершенствования  способностей  студента,  становления  его 
гражданского  самосознания.  Главной  целью  воспитательной  работы  в  вузе 
является    создание  педагогически  воспитывающей  среды,  способствующей 
формированию активного отношения личности к избранной профессии. 
Общежитие,  по  справедливому  замечанию  В.  Д.  Лутанского,  должно 
рассматриваться как педагогическая структура, поскольку в нём живут молодые 
люди, характер, привычки, жизненные установки, стиль поведения которых ещё 
окончательно  не  сложились.  Процесс  формирования  личности  продолжается 
под  воздействием общения молодёжи, взаимовлияния, самой среды общежития. 

21 
 
Если  здесь  царит  атмосфера  доброжелательности,  внимания  к  каждому 
проживающему, если существует забота о повышении образовательного уровня 
молодёжи,  удовлетворении  её  культурных  запросов  и  интересов,  духовном 
росте, то такое воздействие является педагогическим.[1].  
Создание  в  Домах  студентов  даже  самых  минимальных  условий  для 
воспитывающего  досуга,  развитие  в  молодёжной  среде  общественных  начал, 
связанных  с  той  или  иной  творческой  деятельностью  в  свободное  время,  - 
конкретный  путь  эффективного  влияния  на  духовный  рост  молодого  человека, 
на  повышение  его  гражданской  зрелости  и  самосознания.  Поэтому  мы  чётко 
представляем    педагогические  возможности,  социально-педагогические 
функции, вытекающие из самой сути общественного дома. Важнейшей является 
функция  создания  хороших  материально-бытовых  условий  для  проживающих 
при  активном  участии  самих  студентов.  Подобное  участие  способствует 
формированию  у  юношей  и  девушек  потребности  проявить  свои  ценностные 
установки  и  ориентации  в  сфере  хозяйственно-бытового  труда,  повышении  его 
культуры как в настоящее время, так и в будущей семейной жизни. 
На  втором  месте  находится  социально-педагогическая  функция, 
направленная на выработку у молодёжи коммуникативных качеств, умения жить 
в  коллективе  сверстников,  где  неизмеримо,  по  сравнению  с  домашними 
условиями,  возрастают  такие  требования  к  каждому  человеку,  как  умение  и 
желание  проявлять  внимание  и  доброжелательность  к  живущим  рядом, 
способность вовремя прийти на помощь, высказать сочувствие. 
С  этой  функцией  тесно  связана  функция,  способствующая  развитию 
общения  молодёжи,  воспитанию  его  культуры,  созданию  доверительных 
отношений между жильцами. 
Дом  студентов-  не  только  место  проживания,  но  и  новая  социальная 
микросреда,  определяющая  перспективные  направления  профессионального  и 
духовного развития личности, преодоления трудностей и противоречий процесса 
адаптации  молодёжи  к  новым  социально-бытовым  условиям.  В  этой  сфере 
молодёжь продолжает оставаться объектом воспитательных воздействий.  
Целью  воспитательной  работы  в  Домах  студентов  является  формирование 
духовно-нравственных ценностей и культуры студенческой молодежи; развитие 
творческих  способностей  юношей  и  девушек;  формирование  культуры  быта; 
формирование  отношения  личности  к  учебному,  а  также  к  свободному  от 
занятий  времени,  как  к  важным  составляющим,  которые  являются  платформой 
для создания общечеловеческих ценностей, и собственно личности студента. 
  Основная  задача  -  находить  новые  формы  организации  досуга  молодежи, 
которые бы удовлетворяли запросы современного студента. 
  Развитие  системы  студенческого  самоуправления  в  Домах  студентов 
способствует  воспитанию  у  студентов  лидерских  качеств,  творческих 
способностей,  умение  работать  в  команде.  При  студенческом  совете 
формируются  комиссии:  по  организации  досуга  и  культурно-массовой  работе, 
информационно-дизайнерская,  физкультурно-оздоровительная  и  спортивная, по 
профилактике правонарушений, жилищно-бытовая, санитарно-гигиеническая. 

22 
 
Возможность  самостоятельности  и  инициативы  привлекает  студентов 
Домов  студентов  к  решению  многих  жилищно-бытовых  проблем:  составление 
графиков  дежурства  по  Дому  студентов    членов  студсовета,  поддержание 
чистоты и порядка в своих комнатах и на территории Дома студентов, текущий 
ремонт в жилых комнатах.   
  В  течение  учебного  года  ведется  систематический  контроль    за 
соблюдением  социально-правовых  и  этических  норм  жизни  студентов  в  домах 
студентов, работа по профилактике и устранению негативных явлений. 
Студенты, проживающие в Домах студентов, виновные в нарушении правил 
пользования  помещений  Дома  студентов,  территорий  (выброс  мусора из  окон), 
порча  оборудования,  привлекаются  к  ответственности,  предусмотренной 
Уставом университета, Положением о Домах студентов  Это все воспитывает  у 
студентов чувство ответственности за сохранность государственного имущества. 
  При  использовании  форм  и  средств  воспитательной  работы  в  Домах 
студентов мы  следуем  таким педагогическим  условиям, как учёт возрастного, 
образовательного и культурного уровня, интересов и запросов, проживающих в 
целом,  а  также  индивидуальных  особенностей  юношей  и  девушек;  проводим 
досуговые    мероприятия  систематически,  по  заранее  составленному  плану;  
привлекаем    к  подготовке  и  проведению  мероприятий  всех  проживающих,  что 
способствует воспитанию взаимной ответственности за порученное дело. 
Большое внимание в Домах студентов уделяется культурно-нравственному 
воспитанию  студентов.  В  течение  учебного  года  проводятся  творческие 
мероприятия, посвященные праздничным датам, памятным событиям в истории 
Казахстана, университета. 
В Домах студентов есть теннисные столы, шахматы, шашки. 
Формированию  здорового  образа  жизни  способствуют  лекции  и  беседы, 
проводимые  специалистами,  такие  как  «Культура  поведения  в  общественных 
местах», «Тысяча секретов как быть красивой», «Моя личная гигиена», «Спид и 
наркомания- что мы знаем об этом?» Массовые физкультурно-оздоровительные 
мероприятия.  Например,  такие  как  «День  здоровья»,  турнир  по  шахматам, 
шашкам.   
Ежегодно    в  Домах  студентов      проводятся    ряд    традиционных 
мероприятий: «Осенний бал»,  Новый год, айтыс «Наурыз Ұлыстың Ұлы күні», 
организованы  концертные  программы,  посвященные  Дню  Независимости 
Республики Казахстан, Международному женскому дню 8 марта, конкурсы «Две 
звезды»,  «Лучший Дом студентов», «Лучший студсовет», «Лучшая комната».  
Члены  студсоветов  участвуют  в  разработке  сценариев,  занимаются 
организационными вопросами.  
В  основе  гражданско-патриотического  воспитания  в  Домах  студентов  
проводятся    круглые  столы    «Быть  патриотом  –  это  носить  Казахстан  в  своем 
сердце»,  ко  Дню  Первого  Президента  Республики  Казахстан»,    праздничные 
вечера к Дню Независимости Республики Казахстан, «К Дню Государственных 
символов  Республики  Казахстан»,  лекции  для  студентов  «Мое  право»,  «Виды 
административных и уголовных правонарушении». 

23 
 
Самой  популярной  формой  досуга  в  Домах  студентов    являются  вечера 
отдыха, сочетающие танцы и игры, музыку и художественное слово, конкурсы и 
викторины.  Например,  такие  как  проведение  праздника  «Костёр  дружбы» 
знакомство  первокурсников,  «Студенческая  пора,  незабываемые  мгновения», 
«Ко    дню  влюбленных  Қозы-Көрпеш  пен  Баян  сулу»,  КВНы  ко  дню  Батыра, 
«Всемирный день улыбки» между Домами студентов.  
Основными формами досуга в Домах студентов стали индивидуальное или 
коллективное прослушивание музыкальных записей, просмотр документальных 
и  художественных  фильмов,    телевизионных  передач.  Например,  просмотр 
видеофильмов,  посвященных  военной  тематике,   с  последующим  обсуждением 
на тему: 
 «День  защиты Отечества».
   
Трудовое  воспитание  в  Домах  студентов  осуществляется  через  кружки 
шитья.  Хороший  результат  дает  организация  совместных  трудовых  дел: 
субботники, работы по благоустройству и озеленению территории Студгородка, 
УНПБ Панкратьевский сад. 
Ценность мероприятий, проводимых в Домах студентов, состоит в том, что 
они, как правило, носят неформальный характер, отвечают различным интересам 
студентов.  В  целом,  чёткой  ориентации  культурного  отдыха  и  досуга 
студенческой  молодёжи  в  Домах  студентов  можно  достигнуть  лишь  при 
целенаправленной 
работе 
деканатов, 
студенческих 
советов, 
кафедр 
гуманитарных  наук  и  специальных  кафедр  на  основе  развития  студенческого 
самоуправления и творческой активности молодёжи. 
Педагогические  возможности  Домов  студентов  заключаются  в  создании 
хороших  материально-бытовых  условий  для  проживающих;  в  реализации 
социально-педагогической  функции,  направленной  на  реализацию  у  молодёжи 
коммуникативных качеств и на развитие общения. 
Таким  образом,  важнейшим  фактором  воспитательной  работы  в  Домах 
студентов  является  создание  благоприятной  психологической  атмосферы  - 
педагогически  воспитывающей  среды.  Эта  среда  может  быть,  сформирована 
путём массового, и самое главное, качественного участия студентов в культурно-
досуговых  и  спортивно-оздоровительных  мероприятиях,  проводимых  в  Домах 
студентов. 
 
Используемые источники: 
1.
 
Лутанский В. Д. Воспитатель в общежитии: Педагогические беседы об 
организации досуга молодёжи. - М. - 1988. - с. 11. 
2.
 
Рогонов П. Не знанием единым (о духовно-нравственной подготовке 
студентов)// Высшее образование в России. - 1998. - № 3. - с. 39. 30. 
3.
 
 Шулус А.  Воспитание профессионалов // Высшее образование в России. 
- 2001.-№ 4.-с.118-121. 
 
 
 
 

24 
 
Акказин А.О., 
Семей қаласы 
 
АҚПАРАТТЫҚ МӘДЕНИЕТТІ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН СТУДЕНТ БОЙЫНА 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
            Еліміздің  әлеуметтік-экономикалық  дамуының  стратегиялық  бағыттарына 
сәйкес  білім  беру  жүйесін  дамыта  отырып,  әлемдік  білім  кеңістігіне 
ықпалдастыруға  негізгі  бағдар  –  адамды  қоғамның  ең  маңызды  құндылығы 
ретінде  танып,  оның  рухани  жан-дүниесінің  дамуына,  көзқарастары  мен 
шығармашылық 
ахуалының, 
танымдық 
біліктілігі 
мен 
мәдени 
құндылықтарының  жоғары  деңгейде  дамуына,  жеке  тұлғасының  қалыптасуына 
жағдай жасау. 
        Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын 
мәселелердің  бірі  –  оқытуды  ақпараттандыру,  яғни  оқу  үрдісінде  ақпараттық 
технологияларды пайдалану болып табылады[1,36]  . 
        Қазіргі  таңда  елімізде  білім  беру  жүйесінде  жаңашылдық  қатарына 
ақпараттық  кеңістікті   құруға  еніп,  көкейкесті  мәселе  ретінде  күн  тәртібінен 
түспей  отырғандығы  мәлім.  Ақпарат  мемлекеттің  даму  деңгейін  анықтайтын 
стратегиялық  қорға  айналып,  ақпараттық  мәдениетті  қалыптастыру,  яғни 
мәлімет  өңдеу  мен  оны  тасымалдау  ісін  атқару  өркениетті  дамудың  қажетті 
шарты болып табылады. 
          Қазіргі кездегі қоғам индустриялдық кезеңнен кейінгі дамудың ақпараттық 
кезеңіне  аяқ  басты.  Ақпараттандыру  жағдайында  оқушылар  меңгеруге  тиісті 
білім, білік, дағдының көлемі күннен-күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Оның 
басты  сипаттарына  –  ақпараттық  технологияларды  кеңінен  пайдалану 
адамдардың көптеген қызмет түрлерін компьютерлендіру, коммуникациялардың 
бірыңғай  халықаралық  жүйелерін  жасау  істері  жатады.  Соңғы  кезде  біздің 
қоғамда  болып  жатқан  ауқымды  өзгерістер  білім  саласында  да  біраз 
өзгерістердің  туындауына  себепші  болып  отыр.  Қазақстанда  жаңа  білім  беру 
жүйесі қалыптасуда. 
          Білім  жүйесіндегі  инновациялық  өзгерістерге  де  президентіміз  Н.Ә. 
Назарбаев назар аударып, ол республикалық мұғалімдер съзінде:»ХХ ғасырдың 
екінші жартысында белгілі болған нәрсе – ХХІ ғасырда алдыңғы саптағы елдер 
қатарына өз жастарының интеллектуалды және рухани ахуалын барынша дамыта 
алатын  мектептер  мен  жоғары  оқу  орындарының  ең  тиімді  жүйесін  жасаған  ел 
ғана көтеріле алады», — деген болатын.  
          Қазіргі  кезеңде  білім  жүйесінің  барлық  салаларын  нақты  түрде 
ақпараттандырудың  кешенді  жоспары  жасалуда.  Информатикадан  мемлекеттік 
білім стандартында көрсетілгендей бүгінгі таңда оқу мақсатын тек компьютерлік 
сауаттылық шеңберінде ғана анықтау жеткіліксіз. Қазір «Интернет» желісіне ену 
қажеттілігі туындап отыр. Біздің елімізде барлық мектептер компьютерлендіріп 
жатыр. 

25 
 
Бағдарламалар  оқыту  бағдарламалары  деп  аталады,  себебі  олардың 
ерекшеліктері 
оқыту 
мінездемесінде 
(түсініктемесімен, 
ережелерімен, 
тапсырманы орындау үлгілерімен және т.б.) құрастырылған[2,54] . 
            Адам  мәдениетінің  компоненті  қазіргі  дүние  танудың  ең  бастысы  екені 
түсінікті. Әрбір мәдениетті және тәрбиелі адамның өмір сүріп отырған қоғамда 
өзін қоршаған ортаның қалай құрылғаны туралы ең болмаса жалпылама түсінігі 
болуы керек. Табиғатты сүю үшін ондағы болып жатқан құбылыстарды, қандай 
заңдылықтарға байланысты өзгерістер болып отырғанын білу қажет. 
           Адамның жас шағында жетілдірмеген ойлау қабілеті сол қалпында қалып 
қоятыны  белгілі,  сондықтан  қазіргі  ақпараттық  қоғамдағы  өмірге  балаларды 
дайындау  үшін  олардың  тек  ойлау  қабілетін,  анализ  бен  синтез  жасау 
мүмкіндіктерін  ғана  дамытып  қоймай,  оқыту  процесінің  ең  маңызды  бөлігі  – 
ақпараттық  мәдениет  элементтерін  бойларына  сіңіріп,  ұғындыру  керек. 
Ақпараттық  заманда  өмір  сүретін  адам  бастауыш  мектептің  өзінде-ақ,  өзін-өзі 
шектей білетін негізгі нормалар мен ережелерді игеруі тиіс. 
           Осыған орай АКТ сабақта қолдану мынадай мақсаттарды көздейді: 
- сезімді ынталандыру; 
- білім, білік дағдыларын дамытуға қызығушылығын арттыру; 
- жауапкершілігі мен міндеттері қалыптастыру; 
- есеп пен талдау жасау дағдыларын үйрету; 
- логикалық және ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту. 
          Сезімді  ынталандыру  –  деген  білім  беруге  жағдай  жасау,  сабақ  кезінде 
мадақтау және көтермелеп отыру, оқытуда ойын түрлерін тиімді пайдалану, алға 
қойған мақсатын жүйелеу болып табылады. 
         Ақпараттық  технология  –  қазіргі  компьютерлік  техника  негізінде 
ақпаратты  жинау,  сақтау,  өңдеу  және  тасымалдау  істерін  қамтамасыз  ететін 
математикалық және кибернетикалық тәсілдер мен қазіргі техникалық құралдар 
жиыны. 
        Коммуникация–  ақпаратты  тасымалдап  жеткізу  құралдарын  қамтитын 
жалпы ұғым. 
        Жаңа  коммуникациялық  технологияларды  пайдаланудың  басты  мақсаты  – 
оқушылардың  оқу  материалдарын  толық  меңгеруі  үшін  оқу  материалдарының 
практикалық  жағынан  тиімді  ұсынылуына  мүмкіндік  беру.  Бұл  мақсаттарға 
жетужолында  электрондық  оқулықтар,  тексеру  программалары,  оқыту 
программалары сияқты программалық өнімдер қызмет етеді[3,36]  . 
         Білім  саласында  компьютер  оқушы  үшін  оқу  құралы,  ал  мұғалім  үшін 
жұмысшы  болып  табылады.  Оның  қолданылуы  нәтижелі  болуы  үшін 
бағдарламалық  құралдар  толық  түрде  мұғалімнің  және  оқушының  алдында 
қойған мақсатына жетуін және шығару жолдарын қамтамасыз ету керек. 
         Бүгінде  біз  орта  білім  беруді  одан  әрі  ақпараттандырудың  екінші  кезеңіне 
көштік, ол мазмұндық тұрғыда болады және компьютерлік сауаттылықтан жеке 
тұлғаның 
ақпараттық 
мәдениетінің 
іргелі 
операциялық 
негіздеріне 
ауысуды   білдіреді,  мұнда  әрбір  оқушы  ақпаратқа,  қазіргі  ақпараттық 

26 
 
технологияларға  назар  салып  қана  қоймай,  оны  тиімді  қолдана  білуі,  Интернет 
ғаламдық ақпарат желісін пайдалана алуы тиіс. 
Алайда,  білім  беру  жүйесінде  білімдік  және  ақпараттық  технологияларды  іс 
жүзінде  үйлестіре  қолдануда  кемшіліктер  кездеседі.  Оның  үстіне  ақпараттық 
технологияның тез жаңаруы мәселені қиындата түседі. Жағдайды жақсарту үшін 
білім беру технологиялары мен ақпараттық қарым-қатынастық технологияларды 
кіріктіру  қажет,  сонда  педагог  өзі  білетін,  жақсы  меңгерген,  бейімделген 
техникалық құралдарды сабақта тиімді қолданады. 
         Қазіргі 
технологияларды 
білім 
жүйесіне 
енгізгенде, 
оқыту 
материалдарының педагогикалық мазмұндылығы мен әркімнің өзінің үйренуіне 
жағдай  жасаудың  маңызы  зор.  Оқыту  ісінің  тиімділігі  мен  сапасы  көбінесе 
өздігінен 
оқып 
үйрену 
процесін 
ұйымдастыру 
мен 
пайдаланатын 
материалдардың сапасына тәуелді болады[4,68]. 
Компьютер  және  ақпараттық  технологиялар  арқылы  жасалып  жатқан  оқыту 
процесі  оқушының  жаңаша  ойлау  қабілетін  қалыптастырып,  оларды  жүйелік 
байланыстар мен заңдылықтарды табуға игеріп, нәтижесінде — өздерінің кәсіби 
потенциалдарының қалыптасуына жол ашуы керек. 
         Электронды  оқулықтар  —  автоматтандырылған  оқыту  жүйесін,  өзіне 
дидактикалық, әдіснамалық және ақпараттық – анықтамаларды, оқу тәртьібіндегі 
мәліметтерді алуға және білімді бақылады қамтамасыз етуге мүмкіндік берді. 
Қолданыстағы мультимедиа көпбейнелі әртүрлі ақпараттарды, сөзді жән әуенді 
өнімдерді қолданады. Мультимедио оқып үйренушінің назарын тоқтатпай, өзіне 
аударып оқу сапасын арттырады. 
         Қазіргі  техникалық  құралдар  мен  компьютердің  көмегімен  көрініс  тапқан 
оқу ұралын жасауда, компбютерде әртүрлі ойындар көрсетуге рұқсат етілген. 
Білімді  бақылау.  Тексеруде  және  оқытуда  кіріктірілген  оқытудың  бақылау 
элементтері,  ойынды  бақылаушы,  үлгіледі  бақылау  элементтерімен  және  т.б. 
бағдарламаларда: 
- оқу курстары мазмұнының мәзірін келісіммен қолма-қол өзгертуге болады; 
- қиын тапсырманың өзгерту мүмкіндіктері қамтамасыз етіледі; 
- оқушыға жеке қарқынмен жұмыс жасауға рұқсат етіледі; 
Қазіргі  компьютерлік  жүйені  ұйымдастыруда  білімді  бақылаудың  ең  көп 
таралғаны тестілеу жүйесі[5,65]  . 
        Ғаламдық компьютерлік жүйесі – Интернет. 
        Базадағы тізбек технологиясында оқу ақпараттарының мүлде жаңа түрі: 
-  оқулығы  пайда  болды.  Internet  —  оқулықтың  қолдану  аймағы  үлкен:  өзіндік 
жұмыс жүйесі дистанциялық білім беру бірдей интерфейспен қамтамасыз етуде, 
ол тек бір курсқа ғана оқу құралы емес, әр уақытта дамытушы, оқып жетілдіруші 
және анықтама ортасы болып табылады. 
          Internet  —  оқулығы  сол  сапамен,  компьютерлік  оқулық,  қосымша 
мүмкіндігі практикалық таралымы  тасымалсыз  – оқу материалының қолданылу 
аясының, бір нұсқасы Internet жүйесі және оқушы – пайдаланушы, алғашқы рет 
өзі үшін, өз қабілетімен браузер арқылы кіруге болады. 

27 
 
          Бұл  интернетті  электронды  оқулықпен  салыстырғанда  оның  маңызды 
артықшылығы мен нақтылығы: 
- оқулықтың оқушыға жету жолы қысқартылады; 
- оқулықтың  мазмұнын оперативті түрде жаңалау мүмкіндігін алады; 
- оқулықты даярлауда шығындар қысқартылуда. 
          Интернет  жүйесіндегі  оқулықтан  керекті  қосымша  материалдардың  кез-
келгенін алу мүмкіндігінің пайда болуы. 
                                          Дистанциялық оқыту.  

жүктеу/скачать 2,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: