Оқытудағы инновациялық технология – білім берудің жаңа сапасымен қамтамасыз етудің кепілі

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб.пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001. С. 26.
   
2. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб.пособие для студ. высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   
3. 
   Нургалиева Г. К., Тажигулова А. И., и др. Педагогические технологиии информатизации образования. Алматы: РЦИО. 2002, -269 с.
   

Жоғары білім беру жүйесінде әлемдік білім кеңістігіне кіру үшін іргелі реформалар жүргізілуде. Бұған Қазақстан республикасындағы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында аталған Лиссабон конвенциясы мен жоғары білім саласымен құрылымындағы бірізділікке қатысты Сорбон декларациясы мен Болон конвеннциясының айқын дәлелі ретінде келтіруге болады.

Бүгінгі күнде мемлекетімідің білім беру жүйесінде қанат жайып кеңінен қолданыс тауып отырған технологияның бірі – қашықтан оқыту технологиясы. Соңғы жылдарда телекоммуникациялық технологиялардың айтарлықтай өріс алуына байланысты оқыту үрдісінде компьютерді қолдану маңызы зор екендігі белгілі. Бүкіләлемдік ғаламторлық байланысы қашықтан білім беру жүйесінің дамуына түрткі болып отыр. Ғылым мен техниканың дамуы білімді ақпараттандыру үдерісін жетілдіруді талап етеді.

Қоғамның ақпараттандырылуы болашақ мамандардан жаңа ақпараттық құралдарды барлық салада қолданылуын талап етеді. Жоғары оқу орындарында қазақ тілін оқыту:

• 
  Мемлекеттік тілді оқытудың ғылыми-теориялық, әдістемелік жағының
  

• 
  Студенттің кәсіби құзыреттілігінің жетілуіне,
  
• 
  уақыт үнемдеуге;
  
• 
  кез келген аймақта тыңдаушыларға білім алуға көмектеседі.
  

• 
  ақпараттық технология;
  
• 
  кейс технологиячсы;
  
• 
  желілік технология;
  
• 
  теледидар технологиясы.
  

К.Ж.Шабденова өз еңбегінде оқу сатыларын игерту үшін топтастыру, тығыз байланыс, кейс, кәсіби даярлық немесе қайта даярлау нұсқаларын береді.

Топтастыру нұсқасы. Қашықтан оқыту жүйесінің мөлшері және алуан түрлі тәсілдері, көпқырлы нысандарды зерттеу, дәл бағдарлау үшін топтастыруды қажет етеді. Топтастыру – жалпы сызба нұсқасының формасы бойынша ұсынылатын; олардың арасындағы байланыстарды белгілейтін құрал ретінде пайдаланылатын; нысандардың көпқырлылығын бағдарлауға арналған нысандар жүйесі.

Тығыз байланыс нұсқасы. Студенттер қашықтан оқыту кезінде педагог кадрлардың жетіспеушілік проблемаларын сезінбейді, себебі қашықтан оқыту әдістемесі бұл жағдайды бәсеңдетеді. Қашықтан оқыту кезінде студенттер тьюторлармен жүзбе жүз кездесуді мүмкін болса аптасына бір рет өткізген жөн. Ондай мүмкіндік болмаған жағдайда өз бетінше оқып білім алуы барысында тьютормен телефон, телефакс, электронды пошта және байланыстың басқа да құралдары көмегімен кеңес ала алады.

Кейс нұсқасы. Студенттерге оқу материалдары бар кейс тапсырылады және кіріспе сабағы өткізіледі. Студенттер өзінің жұмыс тобымен, тьютор, сабақты ұйымдастыру жоспарымен және оқытушының әдістемесімен танысады. Содан кейін қашық аудандардағы студенттерге СД дискілеріне, аудио кассеталарына жазып, жұмыстың үлгілерін жіберуге болады, сондай-ақ арнайы жүйемен барлық оқу материалдары бар материалдарды интернет беттеріне салып ұсынуға болады.

Кәсіби даярлық немесе қайта даярлық нұсқасы. Оқыту курсында студент үш немесе бес жазбаша тапсырма орындауы мүмкін. Студент тьюторға телефон арқылы тіпті тікелей кездесіп, ақыл-кеңес алуына болады. Сөйтіп тұрақты байланыс жасауды қамтамасыз етеді. Бұл оқу барысында туындаған өзекті мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Курс соңында студенттер өздерінің білім деңгейін ретке келтіру, топтық жұмыстың практикалық дағдыларын дамыту, тәжірибе алмасу және іскерлік байланысты орнықтыру үшін көшпелі жексенбілік мектепті ұйымдастыруларына болады.

Л.Керимов, А.Алиева т.б. қазақстандық ғалымдар мынадай төрт түрлі моделді ұсынады: кейс технологиялық модел, корреспондеттік оқыту, радиотелевизиялық модел, желілік оқыту. Қазақ тілі сабағында іс-қағаздарды қашықтан оқытудың ұтымды модельдерді сұраптауды:

1. 
   кейс технологиялық модель;
   
2. 
   корреспоноденттік модель;
   
3. 
   желілік оқыту моделі;
   
4. 
   іскерлік ойындар моделі.
   

• 
  оқу бағдарламасы;
  
• 
  қарапайым және мультимедиялық оқыту бағдарламалары;
  
• 
  оқу құралдары;
  
• 
  аудио кассеталар;
  
• 
  бейне таспалар;
  
• 
  жұмыс дәптерлері;
  
• 
  студенттердің өзіндік жұмыстарының жоспар кестесі, нұсқаулықтар;
  
• 
  практикалық сабақтарға арналған сұрақтар;
  
• 
  курсты оқытып үйренудің әдістемелік нұсқаулары;
  
• 
  әдебиеттер тізімі;
  
• 
  тестілік сұрақтар.
  

Желілік оқыту моделі. Жоғарыда келтірілген моделдердің ішінен желілік оқыту интернет желісін қолдануға негізделгендіктен, кез келген жоғары оқу орындары үшін оны қашықтан оқыту жүйесінің моделі ретінде таңдау тиімді болып саналады.

Іскерлік ойындар моделі. Студенттің оқу-танымдық жұмысының негізгі формасы дидактикалық материалдармен өз бетінше жұмыс жасау. Сонымен бірге оқытудың тиіміділігін арттыру үшін іскерлік ойындар, топтық пікірсайыстары кең пайдалынылады. Өз бетінше орындалатын тапсырмалар студенттің ойлау қабілетін жетілдіруге, өз саласының құжаттарын жете меңгеруге көмегін тигізеді.

Тілдік оқыту барысында болашақ мамандардың сана - сезіміне әсер етіп, тілдің қажеттілігін оның әр саласының маңыздылығын түсіндіріп, пәнге деген дұрыс көзқарасты қалыптастыру қажет. Студент психологиялық тұлғасы оның әлеуметтің толыққанды мүшесі бола алуын танытады. Әлеуметтік орны бар білім алуы үшін психиканың дұрыс дамуына мүмкіндік беру – мемлекеттік тілді меңгеруге жүктелген міндет. Болашақ мамандарға мемлекеттік тілді игертудегі басты талап - олардың іскерлік қабілеттіліктерін дамытуды қалыптастыру.

Мемлекеттік тілді қашықтан оқыту арқылы болашақ мамандардың тіл ерекшеліктерін игертуде оның жеке тұлғасын дамыту – тьюторлардың алдында тұрған басты міндеті. Өйткені, қай пәнді болмасын қашықтан оқытуда болашақ мамандардың психологиясы қазіргі отандық дәстүрлі оқытуда студент психологиясынан әлдеқайда жоғары дәрежеде қалыптасқандығын отандық ғалымдар өз еңбектерінде қарастырып келеді. Себебі студент жолдастарынан көмек күтпей, сабаққа өз бетінше белсенді араласады, ал бұл жағдайда студенттің өзіне деген жауапкершілік сезімі артып, өзіне деген сенімі дамиды.

Психологиялық көзқарас тұрғысынан алғанда, қашықтан оқытудың тиімділігі мол. Оқу-әдістемелік жұмыстың тиімділігін, практикалық сабақтың қызығушылығын қамтиды. Ол әдістердің негізгі функциясы болжамдық болып есептеледі. Негізгі қызметі жобалау, себебі жоғары білікті мамандарды даярлауда жалпы мақсатты жәненәтижелерді, негізгі кезеңдерді білім, тәрбие процеснің тәсілдері мен ұйымдастыру формаларын жоспарлау. Әсіресе, үйрету технологиясының қарастырылған үйрену мен дағдылану әрекеттерін қарастыру әр сабақта қолданылады.

Сонымен қатар қазіргі уақытта әлеуметтік сұраныс жоғары оқу орындарының студенттеріне мемлекеттік тілді оқытып үйретудің кәсіби бағдарлы қатысын жағымды күшейту. Оның ұлтаралық қатысым құралына айналдыру басты мақсат деп қойылып отыр. Қазіргі уақытта адам іс-әрекетінің барлық салаларының ақпараттық-коммуникациялық технологиялар кеңінен қолданылып, оның маңызы күн өткен сайын арта түсуде.