Ордабекова Хафиза Арысбайқызы


Берілген мәтін негізінде бір лексика-семантикалық топқа жататын



Pdf көрінісі
бет95/133
Дата27.09.2023
өлшемі1,75 Mb.
#110758
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   133
Байланысты:
Тіл біліміне кіріспе Ордабекова Х. Оқу құралы

Берілген мәтін негізінде бір лексика-семантикалық топқа жататын 
сөздерді көшіріп жазып, олардың арасындағы парадигмамалық қатынасты 
айқындаңыздар. 
Құбылмалы көл 
Бір көлдің суының дәмі әлденеше түрлі десе, сіз сенер ме едіңіз? Бірақ 
ғылыми тәжірибе осыны дәлелдейді. Жер қойнауы тас қабат, құм қабат, 
топырақ қабаты сияқты неше түрлі болатыны белгілі. Тексере келгенде, көл 
суы нақ осылай түзілетіні белігіл болған. Мәселен, Кольск түбегіндегі Кильден 
аралында Могильная деп аталатын кішкентай көл бар. Мұнда ешқашан 
араласпайтын судың үш қабаты байқалады. Ең үстінде жәндіктер мекендейтін 
су тұщы, одан төменіректегі су тұзды, ал көлдің түбіндегі су күкіртті сутегімен 
аралас. Демек, онда өсімдік те, жәндік те жоқ. Оның түбіндегі шөгінділер 
жаздың ыстығында да мұз болып қатып жатады. Бірақ судың температурасы 
жоғары. 
Ғылым бір бөлігі ащы, бір бөлігі тұщы көлдерді (Балқаш көлі) білетіні 
сияқты, бір жағы суық, бір жағы жылы көлді де біледі. Мұның сыры ондай 
көлдер әртүрлі географиялық ендікте жатқандықтан болса керек (Ғалам 
ғажаптары).
 
Прочитайте отрывки из книги К.И.Чуковского «От двух до пяти» и 
сделайте вывод о том, как ребенок воспринимает фразеологические 
обороты. 
а) Отец как-то сказал, что шоколадную плитку нужно отложить на черный 
день, когда не будет другого сладкого. Трехлетняя дочка решила, что день 


140 
будет черного цвета, и очень долго и нетерпеливо ждала, когда же придет этот 
день. 
б) Четырехлетняя Светлана спросила у матери, скоро ли наступить лето.
‒ Скоро. Ты оглянуться не успеешь. 
Светлана стала как-то странно вертеться. 
‒ Я оглядываюсь, оглядываюсь, а лета все нету. 
в) Вот выпадает снег, ударят морозы... 
‒ А я тогда не выйду на улицу. 
‒ Почему? 
‒ А чтоб меня морозы не ударили. 
г) ‒С тобой голову потеряешь, ей-богу, ‒говорит, например, сердитая 
мать. 
‒ Со мной не потеряешь: найду ‒подниму. 
д) Четырехлетняя Оля, привезенная матерью к тетке в Москву, долго 
смотрела на нее и на дядю и наконец, во время чаепития, разочарованно и 
очень громко воскликнула: 
‒ Мама, ты говорила, что дядя сидит у теты Анюты на шее, а он все время 
сидит на стуле (Кондрашов Н.А. и др. Сборник задач и упр., 159). 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет