Орфографиялық СӨздік
жүктеу/скачать 0,79 Mb.
|
Орфографиялық сөздік
§ 4. и әрпі мынадай орындарда жазылады: а) орыс тілінен енген түбір сөзде де, туынды сөзде де (әрі қарай «орыс тілінен енген сөздер» дегенде интернационалдық сөздерді де ұғу қажет) жіңішке естілетін жалаң и дыбысының және қазақ тілінде қосарлы ый, ій дыбыстарының таңбасы ретінде и әрпі қолданылады. Мысалы: иіс, иін, ине, имек, илеу, тиын, тиін, қиын, киін, сирек, сирақ, ти, тиімді, тиіс, жиналыс, тарихи, саяси, яғни, ылғи, қағида, ақиқат, Иса, Иманбай, Қали, Әли, Сағира, Қалима, Кәлима, кино, комиссия, идея, иероглиф; ә) я, ю әріптерінің алдында ы, і әріптерінің орнына и әрпі жазылады. Мысалы: тақия, дария, дүрия, сия, қия, мия, Әсия, Ғалия, қию, жию, тию (тиді, тиген). Ескерту.Қосарлы ый әріптері тек сый, тый сөздерінде (оларға қосымша жалғанғанда да) жазылады. Мысалы: сыйлық, сыйлау, сыйымды, сыю, сыяды, тыйым, тыйылу, тыю, тыяды. б) йы, йі дыбыстар тіркесі мен ы, і дыбыстарына бітетін етістіктерге көсемшенің -и жұрнағы жалғанғанда, соңғы ый, ій әріптерінің орнына бір ғана и әрпі жазылады. Мысалы: байы+й+ды - байиды (байыйды, баиды емес), кейі+й+ді - кейиді (кейійді, кеиді емес), оқы+й+ды - оқиды (оқыйды емес), ірі+й+ді - іриді (ірійді емес), суы+й+ды - суиды (суыйды емес), мойы+й+ды -мойиды (мойыйды, моиды емес), шірі+й+ді - шіриді (шірійді емес), құры+й+ды - құриды (құрыйды емес); в) и әріпіне бітетін етістіктерге тұйық райдың -у жұрнағы -ю түрінде, көсемшенің -а жұрнағы -я түрінде жалғанады. Мысалы: и - ию (иу емес), ки - кию (киу емес), қи - қию (қиу емес), жи - жию (жиу емес); қи - қияды (қиады емес), жи - жияды (жиады емес). жүктеу/скачать 0,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|