Орындаған : Жиенбекова. А. ҚТӘ-33 Қабылдаған
жүктеу/скачать 141,73 Kb. Pdf көрінісі
|
ЖИЕНБЕКОВА.А., ҚТӘ-33. ЭССЕ
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.Зоонимдер
| 2.Антропонимдер
Ономастиканың ішінде ерекше әрі маңызды саланың бірі-антропонимдер. Антропонимдер адамзат қоғамында маңызы зор,үлкен роль атқарады. Антропонимика ономастиканың кісі аттарын зерттейтін негізгі бөлімі боп есептеледі. Ал антропоним, антропонимия терминдері тілдегі кісі аттары туралы материалдар деген ұғымды білдіреді. Т. Жанұзақ. Антропонимдерді ерекше сала деп отырғаным да сол. антропонимдер адамдардың өткендегі тұрмысын, қоғамдық-әлеуметтік құрылысын және материалдық әрі мәдени өмірдің құбылыстарын да көрсете алады. Ант- ропонимика ғылымының бөлімдері: фамилиялар,әке аттары (отчество, кісінің шын аты, лақап аты (прозвища)бүркеншік аттар (псевдонимы) этноантропонимдер (этнонимдер мен антропонимдерден жасалған есімдер), антропотопонимдер (антропонимдер мен топонимдердерден жасалған есімдер) т.б. Г. Мадиева, С. Иманбердиева бұлардың қатарына криптоним, қосымша ат,андроним,гинеконим,патроним сияқты түрлерін қосып көрсетеді[1,2]. Антропонимдердің өзіне тән ерекшеліктері бар. Олар: -атау тағуда бірізді формула шартты түрде болады; -даму жүйсесінде көп тағандылық көрініс береді; -ономастикалық кеңістіктің өзегі; -ана тілдегі атау-есім жасаудың негізігі қоры; -кірме атаулармен толығып отырады; -белгілі бір семантикаға сүйене отырып, жынысқа қарай бөлінеді; -көбнесе жекеше қолданылады. 3.Зоонимдер Зоонимдер - ономастиканың бір саласы. Ол жануарлар, үй жануарлары, экологиялық бақта қорғалатын, жабайы жануарлар т.б сияқты жануарлардың атауларын зерттейді. Зоонимдер киноним (нттерлін аты), гиллоним (жылқы аты), орнитоним(құстардың аты) т.б. сияқты түрлерге бөлінеді. Н.В.Подольскаянын сөздігінде бизонтоним (бизон аты),инсектоним (жәндіктер аты)терминдері де берілген. Сол сөздікте бұл бағытта зерттеулер қажетті дәрежеде емес екендігін айтады. Әсіресе, фелисоним(мысық атаулары), камеллоним(түйе атаулары) өте аз зерттелгендігін жеткізеді. Зоонимдердің жалпы белгілері. Зоонимдер келесі белгілері бойынша ерекшелінеді: -ұқсас түрлері арасынан жеке лара бөлінеді; -жануарлардың генетикалық тұқымдастарын жекелейді; -атау берген халыктын ұлттык, диалектік болмысын көрсетеді; -аймақтық тіл жүйесі құрамына кіреді; -атау берушінін этнографиялық және мәдени ерекшеліктерін көрсетеді; -мәдениаралық қатынасты білдіреді. Семантикалық моделдерін жасауда көптеген уәждерге сүйенеді. Олар: 1. Жануардың түсі; 2. Сыртқы белгісі; 3. Жүрісі, мінезі, желу ерекшеліктері; 4. Адамның қатысы; 5. Туу мезгілі; 6. Дыбыс ерекшеліктері; 7. Шығу тегі; 8. Белгілі адамның ата-жөнін қою; 9. Адамның аты-жөнін толық жануарға қою[2]. жүктеу/скачать 141,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|