ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ
Мирас университеті
Баяндама
Тақырыбы: Әлеуметтік құрылым және стратификация
Мамандығы: Көркем білім беру, графика және жобалау мұғалімі Орындаған: Алаша С.М. 1-курс
Тексерген: Роговой А.В.
Шымкент 2024ж.
Әлеуметтік құрылым және стратификация
Әлеуметтік құрылым мәртебесі мен рөлі
Әлеуметтік құрылым – адамдар қауымдастықтарының және әлеуметтік топтарының арасындағы экономикалық, әлеуметтік, саяси және рухани өмір жағдайларының байланысы мен қатынастарының жиынтығы.
Әлеуметтік қауымдастық –ортақ әлеуметтік белгілері бар (мысалы, ортақ класс, профессия, тұрғылықты жері) белгілі-бір адамдардың жиынтығы.
Әлеуметтік топтар – қабылданған нормаларды ұстанатын, өз әлеуметтік рөлі бар индивидтердің жиынтығы
Әлеуметтік бақылау жүйесі
Әлеуметтік рөлдердің жүйесі
Әлеуметтік құндылықтар мен нормалар
Қоғамның әлеуметтік құрылымы
Әлеуметтік-этникалық құрылым
Әлеуметтік-кластық құрылым
Әлеуметтік-профессионалды құрылым
Әлеуметтік-тұрақтану құрылым
Әлеуметтік байланыстар (элементтер байланысы
Әлеуметтік құрамы (элементтер)
Қоғамның әлеуметтік құрылымы
Гетерогенділік пен теңсіздік қоғамның басты сипаты ретінде
Қоғамдағы адамның жақсы өмір сүруі, оның басқа адамдармен әлеуметтік байланысы, әдет-ғұрпы, салт-дәстүрі, қызығушылықтары мен шарттары оның әлеуметтік кеңістікте алатын орнына байланысты.
Американ социологы П. Блау қоғамдағы индивидтің жағдайын анықтайтын параметрлер жүйесін өңдеді:
Номиналды параметрлер
|
Рангты (ранговые) параметрлер
|
жыныс
|
білім
|
нәсіл
|
жалақы
|
этникалық тегі
|
байлық
|
дінге сенушілдік
|
престиж
|
тұрғылықты жер
|
билік
|
қызмет саласы
|
шығу тегі
|
саяси ориентация
|
жас (возраст)
|
тіл
|
әкімшілік міндет
|
Номиналды және рангты параметрлер деп бөлу әлеуметтік құрылымның екі басты сипатымен – гетерогенділік және теңсіздікке сәйкес келеді.
Қоғамның гетерогенділігі (бір қалыпты емес) номиналды параметр жүйесімен бейнеленеді. Бұл параметрлердің ерекшелігі индивидтерді және әлеуметтік топтарды рангты принцип бойынша бөлуге болмайтындығында, яғни қандай да бір әлеуметтік объектінің қайсысы әлеуметтік құрылымда өте жоғары, қайсысы өте төмен орын алатынын айқындау мүмкін емес.
Кедейшілдік бұл - өлшем, оның көмегімен бір топты жоғары немесе басқалардан төмен орналастыруға болады. Рангты параметрлер теңсіздікке негізделген әлеуметтік құрылымның сипатын береді, яғни рангты параметрдегі әр көрсеткіштерге мәртебе (статус) жүйесін құруға болады, ранг бойынша әрқайсысы бір мәртебеден жоғары, екінші мәртебеден төмен болады.
Достарыңызбен бөлісу: |