Орындаған: Несіпбек Н. Тобы: жби-012 Пәні
Жылан таран тамырсабақтары
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
Бөж дәрілік Айсұлу 14-апта
| Жылан таран тамырсабақтары - Rhizomata Bistortae. Биіктігі 1 метрге жуық. Тамыры жуан, жылан тәрізді, өсімдіктің толып жатқан қосымша тамырлары бар. Тамырынан бұтақтары жоқ жалаң 1-2 түзу сабақ өсіп шығады.Сабақтары ұзын, биік, көптеген отырмалы ұзынша жапырақтары бар. Тамырдан өсіп шыққан жапырақтары ірі, сопақша келген. Жоғарғы жағындағы жапырақтарының сағақтары қосымша жапырақшалармен бірігіп, түтікке айналған. Гүлдері қызыл түсті, сабақтарының ұшында ұзындығы 6 сантиметрлік масақ жасап шоғырланып тұрады. Гүлдерінің аңқыған иісі бар. Мамыр-маусым айларында гүлдейді. Жемісі - қара қоңыр түсті үш жылтыр жаңғақша. Жылан таран шабындықтарды, батпақты жерлерде, шөптердің арасында, орман шетіндегі алаңдарда өседі [1].
3-сурет. Жылан таран өсімдігі Томарбояу - кермек тұқымдас көпжылдық шөптектес өсімдік. Ол орман жағалауында, құрғақ және тасты беткейлерде өседі. Биіктігі 30—80 см. Түбірі жуан, қатты тінді. Жапырағы томар сабақтан өседі. Көптеген жасыл, ақшыл жасыл, ұзыншақ жұмыртқа тәрізді, ұзындығы 15—40 см, ені 5—10 см жапырақ ұшы дөңгелек тәрізді. Гүлі ұсақ масақша, қызғылт, қоңыр не сары, тостағаншасы ұзындығы 4—4,5 мм. Жемісі ұзынша жұмыртқа тәрізді қарақошқыл қоңыр. Шілде—қыркүйекте гүлдеп, тамыз—қыркүйекте жеміс береді. Оңтүстік Қазақстанның сұр топырақты, сортаң жерлеріндегі тақыр жерлерде өседі. Тамырының құрамында иілік заттар бар. Тамырынан алынған сары, қызғылт жасыл және қара бояулар былғары, тері бояуға және кілем тоқитын жіптерді бояуға пайдаланылады [4]. 4-сурет. Томарбояу өсімдігі Сумах гүлділер (лат. Rhus) – анакардилер тұқымдасына жататын бұталар мен ұсақ ағаштардың 250-ге жуық түрін біріктіретін өсімдіктер тұқымдасы. Биіктігі 0,5-12 (20-ға дейін) болатын бір және қос тұқымды өсімдіктер. Жапырақтары кезектесіп орналасқан, қарапайым, үшжапырақты немесе түйіршіктелген. Гүлдері ұсақ, көп, біржынысты немесе қос жынысты, гүл шоғырында жиналған. Жапырақшалар мен гүл жапырақшалары 5 дана. Бұл сумах маусым мен шілде айларында гүлдейді, жаздың басында түстердің күшті жарылысына қосылады. Гүлдер кішкентай, бірақ тығыз түкті осі бар биіктігі 20 см-ге дейін пирамидалық гүлшоғырларда жиналған, тығыз және шілтерлі болып көрінеді. Өсімдік қос тұқымды болады. Сумах антиоксидант болып табылады, өйткені оның құрамында майлар, қышқылдар және иілік заттар бар. Сумах жапырақтары қабынуға қарсы және жараларды емдейтін әсерге ие. Сумах дерлік барлық жерде өседі, бірақ түрлердің ең үлкен түрін Оңтүстік Африкада табуға болады. Сумахтың тұнбасы дизентерияға дейінгі ауыр ас қорыту бұзылыстарын емдейді. Сонымен қатар, ол цистит шабуылын жеңілдетуге тамаша көмектеседі [2]. жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|