Орындаған: Тәуекел С.Қ. Қабылдаған
жүктеу/скачать 14,82 Kb.
|
Орындаған халық ауыз әдеб
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. «Алтынбас-Күмісаяқ» жыр үлгісін жинаған В.В.Радлов екендігі туралы мәлімет берген фольклортанушыны атаңыз.
- 4.Ұлы ойшыл Мәшһүр Жүсіп ертегіден, тұрмыс-салт жырларынан, аңыз-әңгімелерден қанша мәтін үлгісі жинаған
- 5.Мәшһүр Жүсіп ел арасынан бәрімізге мәлім қандай жыр үлгілерін жинақтаған
|
Орындаған: Тәуекел С.Қ. Қабылдаған: Мажиева Н.А. Топ атауы: 108 Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы — ұлы ойшыл, фольклор танушы, этнограф, тарихшы, философ, қазақ мәдениеті мен әдебиетінің белгілі тұлғасы. 10-15 жасынан бастап-ақ өлең жазып, хат жазарлық болғаннан-ақ Мәшһүр Жүсіп халық әдебиетін ел аузынан да, қағаз бетінен де жинаумен айналысады. Мәшһүр Жүсіп жазбаларында фольклордың барлық жанрлары қамтылған. Егер жанр бойынша жіктеп жүйеге келтірсек, ертегілерден 15 шақты мәтін үлгі; батырлық жырлардан – 5-6; ғашықтық жырдан – 2-3; қисса-дастандардан – 11-12; тұрмыс-салт жырларынан – 30-40 шақтысы; аңыз-әңгімелердің – 200-300 үлгісі; жаңылтпаштың – 100-150 шақты көлемі; жұмбақтың қара сөз бен өлең түріндегісі – 50 шақтысы; мақал-мәтелдердің 2,5 мың жолдық мөлшері; ақындар айтысының 27 үлгісі; 30-40 шақты ақын-жыраулардың өлеңдері, дастандары т.б. орын алған. Сондай-ақ қолжазбалар ішінде шежірелер, діни өлеңдер мен нақылдар, әлі баспа бетін көрмеген күлдіргі сөздер топтамасы, т.б. нұсқалары бар. Мұндай үлгілерді жинағанда аражігін бөліп-жармай, жаңа-ескі деп қарамай, шамасы келгенше фольклордың әр жанрын қамтып, барлығын жан-жақты жинауға тырысу тек Мәшһүр Жүсіп ерекшелігі емес, сол тұстағы көптеген ғалым-фольклоршылардың шарты. Мәшһүр Жүсіп жинаған фольклор үлгілерінің басым көпшілігі – аңыз бен әңгімелер. Мұндағы аңыздар: жер-су аттары. Ол ел арасынан: «Қамбар батыр», «Ер Тарғын», «Ер Көкше», «Ер Сайын», «Нәрік ұлы Шора батыр», т.б. тәрізді батырлар жырында, «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Алтынбас-Күмісаяқ» т.т. лиро-эпостық жырларды да, сондай-ақ «Киік», «Бозторғай», «Дін үйренетұғын» тәрізді басқа шығармаларды да жинаған. «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Ер Тарғын» жырларын Мәшһүр Жүсіп 1866 жылы 8 жасында-ақ Қамар хазіреттің қолжазбасынан көшіріп алғанын білеміз. Ал «Алтынбас-Күмісаяқ»– 200 жолдан тұрады дей отырып, бұл жыр үлгілерін жинаған В.Радлов екендігін Мәшһүр Жүсіп көрсетіп кеткендігінің де куәсі болдық. Бұл үлгілерді Мәшһүр Жүсіп В.Радлов жинағынан ала отырып, олардың бәрін қолжазбаның әр жеріне шашыратпай, бір жеріне ғана топтастыра орналастырған. Сондай-ақ, қолжазбалар ішінде «Сайын батыр» жырының көлемі 2000 жолдан тұрады деген де деректер де бар. Тест 1.Мәшһүр Жүсіп жинаған фольклор үлгілерінің көбісі қай жанрға жатады? А.лиро-эпостық Ә.мақал-мәтелдер Б.айтыс В.аңыз-әңгімелер 2.Мәшһүр Жүсіп 8 жасында Қамар хазіреттің қолжазбасынан қай жырларды түртіп алды? А. «Қозы Көрпеш-Баян Сұлу» мен «Ер Тарғын» Ә. «Ер Төстік» Б. «Қамбар батыр» В. «Алтынбас-Күмісаяқ» 3. «Алтынбас-Күмісаяқ» жыр үлгісін жинаған В.В.Радлов екендігі туралы мәлімет берген фольклортанушыны атаңыз. А.Ш.Уалиханов Ә.Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы Б.М.Әуезов В.Ә.Қоңыратбаев 4.Ұлы ойшыл Мәшһүр Жүсіп ертегіден, тұрмыс-салт жырларынан, аңыз-әңгімелерден қанша мәтін үлгісі жинаған? А.ертегі-15, тұрмыс-салт жырларынан-30-40, аңыз-әңгімелерден-200-300 Ә. ертегі-10, тұрмыс-салт жырларынан-30-40, аңыз-әңгімелерден-300-500 Б. ертегі-15, тұрмыс-салт жырларынан-10-50, аңыз-әңгімелерден-200-300 В. ертегі-12, тұрмыс-салт жырларынан-30-40, аңыз-әңгімелерден-20-50 5.Мәшһүр Жүсіп ел арасынан бәрімізге мәлім қандай жыр үлгілерін жинақтаған? А. «Қабанбай батыр», «Ер Тарғын» Ә. «Қамбар батыр», «Ер Төстік» Б. «Қамбар батыр», «Ер Тарғын» В. «Қозы Көрпеш-Баян Сұлу», «Алпамыс батыр» жүктеу/скачать 14,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|