Орындағандар: Қайшымбек бАҚНҰР



бет6/6
Дата07.04.2022
өлшемі2,39 Mb.
#30248
1   2   3   4   5   6

стилистикалық қабаттары

Көркем əдебиет стилі көп қабатты, көп қырлы дүние, «лингвистикалық микроскоппен» тануды қажет етеді. Көркем əдебиет стилінің тереңінде иерархиялық мағыналық деңгейлердің стилистикалық қабаттары түзіледі:

–– заттық мағына (денотативті кеңістік);

– бейнелі мағына (көркем əдебиеттің эмоцияналды-бағалаушы кеңістігі);

– идеялық мағына (көркем əдебиет стилінің концептуалды кеңістігі).

Стилистикалық контраст

Стилистикалық контраст – тілдік бірліктердің стилистикалық мағыналарын қолданудың жалпы заңдылықтарының екеуінің бір-бірімен үйлеспеуінен болатын құбылыс. Стилистикалық контраст екі жағдайда пайда болады:


а) автордың сөз қолдану шеберлігінің нəтижесінде сөзбен ойнауы арқылы экспрессивті сөз модельдерін табу;

ə) концептуалды сөз модельдерін қолдану мақсатында да болуы мүмкін.

Стилистикалық контраст жасау үшін жазба тілде керісінше, барлық тілде болсын «тілдік ойын» саналы түрде қарым-қатынас ситуацияларында стилистикалық норманың орынды қолдану мəнері болып саналады.

Көркем шығармада белгілі бір стильдік жүк арқалап тұратын сөздер шоғыры кездеседі. Оларды автор белгілі уəжбен, себеп, дəлелмен қолданысқа түсіреді. Осындай сөздер тобына окказионализмдерді жатқызуға болады. Окказионализмдер – тілдік неологизмдер, тілдік норма сияқты тілдік бірліктердің ара жігін ашу мəселесі тіл білімінде қарастырылып келеді. Окказионал сөздердің жасалу жолдарына байланысты мынадай қызметтерін бөліп көрсетуге болады: – акценттік-тілдік көріністі түсіну үшін айқын эквивалентін жасау; – стилистикалық, жаңа семантикалық жəне эмоционалды көрініс беретінсөздерді табу; – номинативті, тура тілдік көріністен айырмашылығы жаңа мағына мен тү-сінік үшін жасалуы деп тану қажет.


Окказионализмдер

Пайдаланған әдебиеттер:

  • Дина Əлкебаева «ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ПРАГМАСТИЛИСТИКАСЫ»
  • Мырзатай Серғалиев «СТИЛИСТИКА НЕГІЗДЕРІ»


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет