«Қоршаған ортаны және дәрілік өсімдік шикізатын пестицидтермен ластау мәселелері»

Пестицидтер ауаға негізінен ауылшаруашылық дақылдарын, тұқымдарды, арман алқаптарын жер және авиациялық жабдықтармен өңдеу кезінде, сендай-ақ оларды топырақ бетінен және су қоймаларынан балансу нәтижесінде шығады. Атмосфералық ауаның пестицид термин ластану дәрежесі олардың физикалық- химиялық қасиеттеріне, ауа температура сына, желдің жылдамдығына, өңделетін аумақтың көлеміне және қолдану әдістеріне байланысты. Ауадағы дәрілік затратдың ең көп концентрациясы күндізгі температурада байқалады. Атмосферада пестицидтердің улы емс өнімдер күйіне химиялық трансформациясы, ең алдымен гидролиз реакцияларының, атмосфералық оттегі мен озонның тотығуының нәтижесінде пайда болуы мүмкін, бұл көп жағдайда жарықтың әсерінен жеделдейді (фотолиз). Фотолиз - атмосфераның жоғарғы қабаттарында таралтынь салыстырмалы тұрақты пестицидтердің конверсиясының негізгі жолдарының бірі. Гидролиз және тотығу процестері фосфорорганикалық сияқты тұрақсыз пестицидтердің ыдырауында үлкен рөл атқарады. Атмосферадан пестицидтер және олардың ыдырау өнімдері қоршаған ортада айналымын жалғастыра отырып, топырақ пен су объектілеріне түседі.Сондықтан ауылшаруашылығы мен арман шаруашылығында пайдалану үшін улы емс затрат түзіле отырып, атмосферада тез ыдырайтын пестицидтер ұсынылады.

Алдын алу қоршаған ортаның және дәрілік өсімдік шикізатының пестицидтермен ластануы

• Қазіргі заманғы ауыл шаруашылығы, өсімдіктерді қоршаған ортаның зиянды әсерінен қорғаудың химиялық құралдары – пестицидтер. Олар сондай-ақ санитарлық – гигиеналық мақсаттарда қолданылады: қауіпті ауруларды тарататын қан соратын буынаяқтылардың таралу ошақтарын өңдеу және байланыс объектілеріндегі қажетсіз өсімдіктерді жою. Сонымен қатар, пестицидтердің өзі дәрілік өсімдік шикізатында олардың қалдық дозасын анықтаған кезде адам ағзасына теріс әсер етуі мүмкін, олар өсірілген де, жабайы да. Мақалада дәрілік өсімдіктердің пестицидтерімен микро ластану мәселесі туындайды. Дәрілік өсімдік шикізатына улы химикаттармен жұқтыру жолдары көрсетіледі. Қазақстан Республикасында алаңдардың ластануының өсуі байқалады. Пестицидтермен ластануды бақылау мәселелері көтеріледі, өсімдік дәрілік шикізатын жинай отырып, алаңдар да, оның өзі де. Мониторинг проблемасы табиғи ортада пестицидтердің кейбір түрлерін анықтау ұзақтығымен қиындатылатыны атап өтілді.

Пестицидтердің өсімдіктердегі мөлшерін зерттеген кезде, ластану мәдени өсетін де, жабайы өсетін де өсімдіктерде жүріп жатқаны дәлелденді.
Әлемнің жетекші елдерінің (Британдық, АҚШ, Еуропалық, Қытайлық) фармакопеяларының талдауы бойынша дәрілік өсімдік шикізатындағы пестицидтер мөлшерін анықтау сызба1. бойынша жүргізіледі: экстракция, тазалау және анықтау. Көптеген фармакопеялардағы талаптар бíрдей. Британ, Еуропалық, Беларусь және АҚШ фармакопеялары пестицидтерді анықтаудың бíрегей әдісін ұсынады, оған сəйкес экстракция ацетонмен жүргізіледі, ал сапалық және сандық анықтау үшін газдық хроматография қолданылады.

жүктеу/скачать 493,85 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: