«Өсімдіктер физиологиясы» ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені



бет18/18
Дата06.01.2022
өлшемі0,84 Mb.
#13086
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
10. Бағалау критерийі



Жұмыс түрі

Баға (max балл)

Саны

Қосындысы

1

Дәріс материалын конспектілеу

0,5

7

3,5

2

Семинарда тапсырмаларды орындау

5

7

35

3

СОӨЖ тапсырмаларын орындау

1

7

7

4

СӨЖ:










4.1

Реферат қорғау (баяндама)

7

1

7

4.2

Жазбаша жұмыс (ЖЖ): конспект,тезистер, логикалық сызбалар және т.б.

5

3

15

4.3

Баяндама

9

1

9

4.4

Пән бойынша портфолио жасау (слайд)

10

(1)с

10

4.4

Пән бойынша жаңа ұғымдардың сөздігі

( глоссарий)



3,5

(1)с

3,5

5

Бақылау жұмысы

10

1

10




І аралық бақылаудың қорытындысы

100

1

Дәріс материалын конспектілеу

0,5

7

3,5

2

Семинарда тапсырмаларды орындау

5

7

35

3

СОӨЖ тапсырмаларын орындау

1

7

7

4

СӨЖ:










4.1

Реферат қорғау (баяндама)

7

1

7

4.2

Жазбаша жұмыс (ЖЖ): конспект,тезистер, логикалық сызбалар және т.б.

5

3

15

4.3

Баяндама

9

1

9

4.4

Пән бойынша портфолио жасау (слайд)

10

(1)с

10

4.4

Пән бойынша жаңа ұғымдардың сөздігі

( глоссарий)



3,5

(1)с

3,5

5

Бақылау жұмысы

10

1

10




ІІ аралық бақылаудың қорытындысы

100




Әріптік жүйе бойынша бағалау

Ұпайлар

%

Дәстүрлік жүйе бойынша бағалау

А

4.0

100

өте жақсы

А-

3.67

90-94

В+

3.33

85-89

Жақсы

B

3.0

80-84

В-

2.67

75-79

С+

2.33

70-74

С

2.0

65-69

Қанағаттанарлық

С-

1.67

60-64

D+

1.33

55-59

D-

1.0

50-54



0,5

25-49

Қанағаттанарлықсыз

F

0

0-24

11. Оқытушы талабы (студенттің этикасы).

Лекцияға және практикалық сабақтарға қатыспаған студентке әр жіберілген сабағы үшін алуға тиіс рейтингілік балынан 2 баллдан кемітіледі. Сабақ үстінде тәртіп бұзса тыңдамаса, тыныш отырмаса ескерту жасалады, ұялы телефон пайдалануға тыйым салынады, өте қажет жағдайда ғана аудиториядан шығып сөйлесуге аз уақыт беріледі. Шпаргалка пайдалануға болмайды. Тек қана өзіндік жұмыстарды тапсырғанда студент конспектісін пайдалануға болады. Емтиханға себепсіз қатыспаған студент аттестацияланбайды.




ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
Клетка плазмолизы дегеніміз не?

A) Клетка көлемінің ұлғаюы

B) Протоплазманың клетка қабықшасынан ажырамай көлемінің кемуі

C) Клетка суынан тез ажырауына байланысты клетка қабықшасының толқынды түрде ойыстанып өзгеруі

D) Клетка протоплазмасының судан айырылып, клетка қабықшасынан алшақтауы

E) Клетка көлемінің артуы

*****

Өсімдік ұлпасының кесінділері 1 м сахароза, Ca(NO3)2 , KNO3 , NaNO3 , NaCL ерітінділеріне салынған. Осы аты аталған ерітінділердің қайсысында қалпақты плазмолиз құбылысы байқалады?



A) 1 м сахароза ерітіндісінде

B) KNO2 ерітіндісінде

C) Ca(NO3)2 ерітіндісінде

D) NaCL ерітіндісінде

E) NaNO3 ерітіндісінде

*****


Клетка қабығын қандай заттар құрайды?

A) Пектанат

B) Са пектанаты

C) Глюкоза

D) Фруктоза

E) Сахароза

*****

Өсімдіктер клеткаcының жануарлар клеткасынан айырмашылығы?



A) Вакуольдар, пластидтердің, целлюлозаның болуы

B) Митохондриялар

C) Ядро

D) Эндоплазмалық тор

E) Рибосомалар

*****


Митохондрияда қандай процесс жүреді?

A) Белок синтезі

B) Глюкоза синтезі

C) АТФ синтезі

D) Сахароза синтезі

E) Крахмал синтезі

*****

Қандай судың еріткіштігі жоғары?



A) Байланысқан судың

B) Бос судың

C) Иммобильденген судың

D) Капиллярдағы судың

E) Тұзды судың

*****


Байланысқан су неғұрлым көп болса, соғұрлым ...?

A) Өсімдіктің қолайсыз факторлерге төзімділігі жоғары

B) Судың қозғалу жылдамдығы жоғары

C) Өсімдіктегі зат алмасу қарқыны жоғары

D) Өсімдіктің өсу қарқыны жоғары

E) Клетканың бөліну қарқыны жоғары

*****

Мына иондардың қайсысы судың тұтқырлығын көбірек арттырады?



A) Натрий

B) Магний

C) Аммоний

D) Литий


E) Фтор

*****


Симпласт деген не?

A) Клетка қабығы жүйесі бірлестігі

B) Плазмодесмалар жүйесі

C) Протопластар жүйесі бірлестігі

D) Эндоплазмалық торлар жүйесі бірлестігі

E) Микрофибриллалар жиынтығы

*****

Судың клеткаға енетін басты жолы қалай?



A) Диффузия

B) Пассивті сіңірілу

C) Активті, энергия жұмсау арқылы

D) Осмоcтық сіңірілу

E) Молекулалық байланыстар әсерімен

*****


Осмостық белсенді заттарға қай органелла бай?

A) Протопластар

B) Митохондриялар

C) Вакуоль

D) Хлоропластар

E) Сферопластар

*****

Клетканың толық тургесценттігі қандай жағдайда байқалады?



A) Тургор қысымы осмос қысымымен теңескенде

B) Осмос қысымы тургор қысымынан басым болғанда

C) Клетканың сорғыш күші жоғары болғанда

D) Тургор қысымы мен сорғыш күш теңескенде

E) Судың булануы оның сіңірілуінен асқанда

*****


Деплазмолиз дегеніміз не?

A) Клетка коөлемінің шұғыл кішіреюі

B) Клетканың плазмолизден әдеттегі күйіне қайтуы

C) Күрделі қосылыстардың клеткадан шығуы

D) Тургорлық қысымының жойылуы

E) Макромалекулалардың секреттенуі

*****

Тамыр түктерінің қызметі неде?



A) Өсімдікті топырақта бекіту

B) Сіңіру беткейі ауданын арттыру

C) Органикалық заттарды сіңіру

D) Тамырдың түзгіш қабілетін арттыру

E) Тамырдың секреттегіш қабілетін арттыру

*****


Тамыр қысымы дегеніміз...

A) Төменгі бағыттағы ағынды қамтамасыз ететін тетік

B) Су тасымалының төменгі қозғаушы күші

C) Иондар тасымалын қамтамасыз ететін қуат

D) Заттарды радиал бағытты тасымалдағыш күш

E) Бұндай түсінік жоқ

*****

Пасока дегеніміз ...



A) Өсімдіктің жер үсті бөлігін қиып тастағандағы түбірден бөлініп шығатын ксилемалық сөл

B) Жапырақ ұшынан бөлініп шығатын зат

C) Тамыр жүйеінің бөлініп шығатын зат

D) Флоэмалық заттар

E) Өсімдік сорасы

******


Су тасымалының жоғары қозғаушы күші не?

A) Гуттация

B) Транспирация

C) Ассимиляция

D) Фотосинтез

E) Хемосинтез

*****

Транспирация қарқындылығы деген не?



A) Белгілі бір уақыт пен ауданға шаққандағы сіңірілген су мөлшері

B) Буланған судың белгілі мөлшеріне сай, жиналған құрғақ биомасса

C) Бір сағатта 1 г құрғақ биомассаға немесе белгілі бір ауданға шаққандағы буланған су мөлшері

D) 1 г құрғақ биомасса түзілуге жұмсалатын су мөлшері

E) 1000 г су буланғанда түзілетін құрғақ биомасса

*****


Өсімдік клеткасының қай бөлігінде су мөлшері жоғары болады?

A) Ядрода

B) Цитоплазмада

C) Эндоплазмалық торда

D) Вакуольда

E) Клетка қабығында

*****

Судың өрлеу ағынының қозғаушы күші ...



A) Тек тамыр қысымы

B) Тек транспирация

C) Тамыр қысымы мен транспирация

D) Төменгі және жоғарғы қозғаушы күштерсіз-ақ

E) Күн сәулесі көмегімен

*****


Өсімдік ұлпасының кесінділері 1 м сахароза, Ca(NO3)2 , KNO3 , NaNO3 , NaCL ерітінділеріне салынған. Осы аты аталған ерітінділердің қайсысында қалпақты плазмолиз құбылысы байқалады?

A) 1 м сахароза ерітіндісінде

B) KNO2 ерітіндісінде

C) Ca(NO3)2 ерітіндісінде

D) NaCL ерітіндісінде

E) NaNO3 ерітіндісінде

*****

Клетка қабығын қандай заттар құрайды?



A) Пектанат

B) Са пектанаты

C) Глюкоза

D) Фруктоза

E) Сахароза

*****


Өсімдіктер клеткаcының жануарлар клеткасынан айырмашылығы?

A) Вакуольдар, пластидтердің, целлюлозаның болуы

B) Митохондриялар

C) Ядро


D) Эндоплазмалық тор

E) Рибосомалар

*****

Митохондрияда қандай процесс жүреді?



A) Белок синтезі

B) Глюкоза синтезі

C) АТФ синтезі

D) Сахароза синтезі

E) Крахмал синтезі

*****


Қандай судың еріткіштігі жоғары?

A) Байланысқан судың

B) Бос судың

C) Иммобильденген судың

D) Капиллярдағы судың

E) Тұзды судың

*****

Байланысқан су неғұрлым көп болса, соғұрлым ...?



A) Өсімдіктің қолайсыз факторлерге төзімділігі жоғары

B) Судың қозғалу жылдамдығы жоғары

C) Өсімдіктегі зат алмасу қарқыны жоғары

D) Өсімдіктің өсу қарқыны жоғары

E) Клетканың бөліну қарқыны жоғары

*****


Мына иондардың қайсысы судың тұтқырлығын көбірек арттырады?

A) Натрий

B) Магний

C) Аммоний

D) Литий

E) Фтор


*****

Сим пласт деген не?

A) Клетка қабығы жүйесі бірлестігі

B) Плазмодесмалар жүйесі

C) Протопластар жүйесі бірлестігі

D) Эндоплазмалық торлар жүйесі бірлестігі

E) Микрофибриллалар жиынтығы

*****


Судың клеткаға енетін басты жолы қалай?

A) Диффузия

B) Пассивті сіңірілу

C) Активті, энергия жұмсау арқылы

D) Осмоcтық сіңірілу

E) Молекулалық байланыстар әсерімен

*****

Осмостық белсенді заттарға қай органелла бай?



A) Протопластар

B) Митохондриялар

C) Вакуоль

D) Хлоропластар

E) Сферопластар

*****


Клетканың толық тургесценттігі қандай жағдайда байқалады?

A) Тургор қысымы осмос қысымымен теңескенде

B) Осмос қысымы тургор қысымынан басым болғанда

C) Клетканың сорғыш күші жоғары болғанда

D) Тургор қысымы мен сорғыш күш теңескенде

E) Судың булануы оның сіңірілуінен асқанда

*****

Деплазмолиз дегеніміз не?



A) Клетка коөлемінің шұғыл кішіреюі

B) Клетканың плазмолизден әдеттегі күйіне қайтуы

C) Күрделі қосылыстардың клеткадан шығуы

D) Тургорлық қысымының жойылуы

E) Макромалекулалардың секреттенуі

*****


Тамыр түктерінің қызметі неде?

A) Өсімдікті топырақта бекіту

B) Сіңіру беткейі ауданын арттыру

C) Органикалық заттарды сіңіру

D) Тамырдың түзгіш қабілетін арттыру

E) Тамырдың секреттегіш қабілетін арттыру

*****

Тамыр қысымы дегеніміз...



A) Төменгі бағыттағы ағынды қамтамасыз ететін тетік

B) Су тасымалының төменгі қозғаушы күші

C) Иондар тасымалын қамтамасыз ететін қуат

D) Заттарды радиал бағытты тасымалдағыш күш

E) Бұндай түсінік жоқ

*****


Пасока дегеніміз ...

A) Өсімдіктің жер үсті бөлігін қиып тастағандағы түбірден бөлініп шығатын ксилемалық сөл

B) Жапырақ ұшынан бөлініп шығатын зат

C) Тамыр жүйеінің бөлініп шығатын зат

D) Флоэмалық заттар

E) Өсімдік сорасы

******

Су тасымалының жоғары қозғаушы күші не?



A) Гуттация

B) Транспирация

C) Ассимиляция

D) Фотосинтез

E) Хемосинтез

*****


Транспирация қарқындылығы деген не?

A) Белгілі бір уақыт пен ауданға шаққандағы сіңірілген су мөлшері

B) Буланған судың белгілі мөлшеріне сай, жиналған құрғақ биомасса

C) Бір сағатта 1 г құрғақ биомассаға немесе белгілі бір ауданға шаққандағы буланған су мөлшері

D) 1 г құрғақ биомасса түзілуге жұмсалатын су мөлшері

E) 1000 г су буланғанда түзілетін құрғақ биомасса

*****

Өсімдік клеткасының қай бөлігінде су мөлшері жоғары болады?



A) Ядрода

B) Цитоплазмада

C) Эндоплазмалық торда

D) Вакуольда

E) Клетка қабығында

*****


Судың өрлеу ағынының қозғаушы күші ...

A) Тек тамыр қысымы

B) Тек транспирация

C) Тамыр қысымы мен транспирация

D) Төменгі және жоғарғы қозғаушы күштерсіз-ақ

E) Күн сәулесі көмегімен

*****

Су тапшылығы қашан пайда болады?



A) &Судың булануы оның сіңіруінен артық болғанда

B) Судың сіңірілуі оның булануынан артық болғанда

C) Судың булануы мен сіңірілуі тепе-теңде

D) Ауа ылғалдылығы мен топырақ ылғалдылығы жоғары кезле

E) Су тапшылығы өсімдікте болмайды

*****


Сумен қаныққан клетканы гипотоникалық ерітіндіге батырғанда қандай құбылысты байқауға болады?

A) Судың сыртқа шығуы, плазмолиз

B) Минералдық заттардың бөлінуі

C) Клетка шырынының минералдық заттармен толығуы

D) Судың клеткаға енуі

E) Клеткадағы сумен минералдық заттар мөлшерінің өзігеріссіз қалпында сақталуы

*****

Солған өсімдік клеткасын гипотоникалық ерітіндіге батырғанда қандай құбылысты байқауға болады?



A) Судың сыртқа шығуы, плазмолиз

B) Судың ішке еніп, клетканың ісінуі

C) Минералдық заттардың бөлінуі

D) Минералдық заттардың клеткаға енуін

E) Клеткадағы минералдық заттардың өзгермеуі

*****


Келтірілген түсініктердің қайсысы дұрыс?

A) Клеткада су бос күйінде болады

B) Клеткада су байланысқан күйінде болады

C) Су клеткада байланысқан және бос күйінде болады

D) Су клеткада гексагоналды кристалл күйінде болады

E) Су клеткада бу күйінде болады

*****

Судың аномальды қасиеттері...



A) Беттік кернеудің төмен көрсеткіші

B) Молекулалардың өзара әлсіз іліісуі

C) 4º С- дағы еңжоғарғы тығыздылық

D) Төмеңгі жылу сиымдылық

E) Мұз болып қатқандағы көлемінің кішіреюі

*****


Осмоc дегеніміз ...

A) Иондардың жартылай өткізгіш мембрана арқылы клеткаға енуі

B) Иондардың жартылай өткізгіш мембрана арқылы клеткадан сыртқа шығуы

C) Жартылай өткізгіш мембрана арқылы еріткіштің өтуі

D) Ерітіндінің жартылай өткізгіш мембрана арқылы өтуі

E) Бұл жартылай өткізгіш мембрана арқылы иондардың диффузиясы

*****

ГЛОССАРИЙ

Цитология– клетканы зерттейтін ғылым саласы.

Гистология – көпклеткалы жануар мен адамның ұлпаларын зерттейді.

Цитоплазма- плазмалық жарғақша мен ядро аралығында болатын тірі клетка ішіндегі қоймалжың орта.

Эндоплазмалық тор- клеткаішілік қосынды, бүкіл цитоплазмаға түгелдей таралып, бір қабат жарғақшамен көмкерілген, мөлшері, пішіні сан алауан ұсақ өзектердің, қуыстарджың бірімен-бірінің шырмалуынан түзілген біртұтас торлы жүйе.

Митохондрия-цитоплазмада еркін орналасатын, ағзаны қуатпен қамтамасыз ететін, үрмебұршақ секілді денешік.

Гольджи аппараты-Камилло Гольджи жүйке клеткасынан 1898жылы ашты. Қарапайым жәндіктер мен өсімдік клеткасында Гольджи аппараты орақ тәрізді, таяқша пішінді жеке денешік түрінде болса, жануар клеткасында тегіс қуыстар, түтікшелер, көпіршіктерден құралған күрделі түзіліс болып келеді. Ол май мен көмірсуды синтездейді.

Лизосома-клеткаішілік асқорытуды іске асыратын домалақ денешік., тез қимылдағыш түзіліс.

Клетка орталығы-кей өсімдіктердің клеткасында ядроға таяу орналасқан орнықты органоид.

Пластидтер-жасыл өсімдік клеткасының орнықты органоиды. Саңырауқұлапқтарда, көк-жасыл балдырда, бактерия клеткасында болмайды.

Цитоплазманың тұрақсыз құрылымдары-көмірсу, май, белок.



Вакуоль-ішінде әр түрлі қосылыстар еріген суы бар жарғақша органоидтары. Миофибрильдер-кірпікшелер мен талшықтар.

Ядро- бірклеткалы, көпклеткалы ағзаның көбеюге, тұқым қуалау ақпаратын сақтайтын бөлігі.

Кариоплазма-ядро ішілік шырын.

Хроматин-кариоплазмадағы нәзік жіпшелер мен түйірлер.

Нейрон-жүйке клеткасы.

Вирустар-генеткиалық деңгейде қызмет атқаратын клеткаішілік паразиттер.

Хемосинтез-кей бактериялардың бейағзалық заттар реакциясының қуатын ағзалық заттар синтездеуге пайдалана алуы.

Авенин – спиртте еритін қарапайым ақуыздар тобы. 

Аденин – азоттық зат, нуклеопротеидтердің құрамында болатын пурин. 

Аденозин – аденин мен рибозадан құралған органикалық зат. 

Акропеталдық градиент – заттар концентрациясының жоғарылауы. 
Ақпараттық РНҚ – рибонуклеин қышқылдарының бір түрі. Оның негізгі атқаратын қызметі – ДНҚ молекуласындағы тұқым қуалау мағлұматтарын ақуыз түзілу орны – рибосомаларға жеткізу.
Алейрон қабаты – дән қабығындағы алейрон түйіршіктері шоғырланған қабаты. 

Алейрон түйіршіктері – өсімдіктер дәнінің қабығында болатын қоректік ақуыз түйіршіктері. Дән өнгенде ондағы қоректік заттар өскіннің тез дамуын қамтамасыз етеді. 

Альбуминдер – астық дақылдарының суда еритін ақуыздары.

 Амин қышқылдары – ақуыз құрамына енетін және бос күйінде де көп кездесетін, амин және карбоксил топтары бар азоттық органикалық қосылыстар. 


Аминоацил-тРНҚ – активтенген амин қышқылы мен тРНҚ-ның эфирі. 

Аминоацил-тРНҚ-синтетаза – амин қышқылының активтенуін катализдейтін фермент. 

Аминоацил учаскесі (рибосоманың А-учаскесі) – полипептид биосинтезінде рибосоманың жаңа аминоацил-тРНҚ қосып алатын бөлігі.
Антикодон – ақуыз биосинтезінде матрицалық (ақпараттық) РНҚ-дағы кодонды “тауып алатын” тРНҚ молекуласының бөлігі (триплеті).
Апопласт – судың және ондағы еріген қоректік заттардың сақталуын және өсімдік бойымен тасымалдануын жүзеге асыратын, барлық клетка қабықшаларындағы талшық аралық және клетка аралық қуыстардың тұтасып байланысқан жүйесі (бос кеңістік).


Ф АУ 703-08-19 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет